Tijdlijn van de Lage Landen (Vroegmoderne Tijd)
De tijdlijn van de Lage Landen is een chronologische lijst van feiten en gebeurtenissen betreffende de Lage Landen, een gebied dat ongeveer de laagvlakte in Nederland, België en sommige aangrenzende streken beslaat, gelegen rond de grote rivieren van Noordwest-Europa die in de Noordzee en het Nauw van Kales uitmonden. Daarin vormden zich variërende eenheden onder respectievelijk Keltisch-Germaanse, en Romeinse invloeden. Vervolgens evolueerden zij onder impuls van de kerstening mee in grotere imperiums met een toenemend feodale structuur. De opkomst van de steden zorgde voor toename in rijkdom, maar ook verschuiving van de macht en versplintering. Pogingen tot centralisatie wisselden af met tendensen tot autonomie.
Klik op een jaartal hieronder om het scrollen te beperken
→ | −2000 | → | −1000 | → | −500 | → | 0 | → | 250 | → | 500 | → | 750 | → | 1000 | → | 1100 | → | 1200 | → | 1300 | → | 1350 | → | 1400 | → | 1450 | → | 1500 | → | 1520 | → | 1550 | → |
→ | 1575 | → | 1600 | → | 1625 | → | 1650 | → | 1675 | → | 1700 | → | 1725 | → | 1750 | → | 1775 | → | 1800 | → | 1825 | → | 1850 | → | 1900 | → | 1925 | → | 1950 | → | 1975 | → | 2000 | → |
Voorgaande perioden
Tijdlijn (1589-1715)
1589
1590
1591Situatie in de Nederlanden rond 1591 ![]() Salomo's Oordeel. ~1590, Hendrick Goltzius Deze prent lijkt slechts Salomo's oordeel voor te stellen, maar is een allegorische aanklacht tegen de inquisitie. Filips II is afgebeeld als de Crudelis princeps, de wrede vorst, die omgeven wordt door slechte raadgevers (die de inquisitie voorstellen, Dr. Gladius (zwaard), Dr. Laqueus (touw), Dr. Aqua (it dilutes) en Dr. Ignis (vuur)) en een ware moeder, Vera Ecclesia, en een valse moeder, Falsa Ecclesia. Het dode kind op de trap stelt Barabbas voor.
1592
1593
1594
1595![]() Itinerario, voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien inhoudende een corte beschryvinghe der selver landen ende zee-custen van Jan Huygen van Linschoten met daarin ook de Beschryvinghe van de gantsche custe van Guinea en het Reys-gheschrift vande navigatien der Portugaloysers in Oriënten.
1596
1597![]() Maurits' veldtocht
1598
![]() Hollandse driemaster in de Sont, 1614, Hendrick Cornelisz. Vroom. De graanhandel op de Oostzee is in deze periode de belangrijkste pijler van de scheepvaart en wordt wel de moedernegotie genoemd. ![]() Het feitelijke octrooi- of handelsgebied van de VOC. Officieel lag het aan de VOC verleende octrooi tussen Kaap de Goede Hoop en Straat Magellaan (dat niemant, (-)uit deze vereenigde Landen zal mogen vaaren, (-) Beoosten de kaap de Bonne Esperance, ofte door de straat van Magellanes, op de verbeurte van de schepen en goederen). 1599
1600
1601Familie van Jan Bruegel de Oude door Peter Paul Rubens.
1602
1603
1604
1605![]() De mislukte Noord-Nederlandse aanval op Antwerpen in 1605
1606![]() Replica van het Duyfken
1607
![]() Winterlandschap met ijsvermaak, Hendrick Avercamp. Tijdens de kleine ijstijd van de vijftiende tot en met de negentiende eeuw ligt de gemiddelde temperatuur in West-Europa zo'n 1 à 2 graden onder de waarden die tegenwoordig worden bereikt. 1608![]() Peter Paul Rubens, zelfportret
1609![]() Landkaart van Vlaanderen in 1609.
![]() Afkondiging van het Twaalfjarig Bestand aan het Antwerps stadhuis. ( Michiel Collijn) ![]() Voorstelling van de Lage Landen als Leo Belgicus door Claes Janszoon Visscher, 1609.
1610![]() Philips Willem van Oranje
1611![]() De zielenvisserij, Adriaen Pietersz. van de Venne, 1614. Allegorie op de ijver van de religies tijdens de Treves.
1612Rubens, De kruisoprichting uit 1612 (Kathedraal van Antwerpen)
1613
1614
16151616![]() Antwerps ontdekkingsreiziger Jacob le Maire
1617
1618![]() Het afdanken der waardgelders door prins Maurits op de Neude te Utrecht, 31 juli 1618, 1627, Pauwels van Hillegaert. ![]() Synode van Dordrecht, 13 november 1618. ![]() Ivstitie aen Ian van Oldenbarnevelt, 1619, Claes Janszoon Visscher. Terechtstelling van Oldenbarnevelt.
1619
1620
1621![]() Isabella van Spanje, landvoogdes der Zuidelijke Nederlanden
![]() Huwelijksportret van Isaac Abrahamsz Massa (1586-1643) en Beatrix van der Laen (1592-1639), getrouwd te Haarlem op 25 april 1622, 1622, Frans Hals. ![]() Het ponteveer, 1622, Esaias van de Velde. 1622
1623
1624![]() Kaart uit 1624 van Antwerpen, het markgraaf en belangrijke gebouwen. Claes Janszoon Visscher ![]() Aanbidding der Wijzen (1624) Peter Paul Rubens, KMSKA, Antwerpen.
1625
1626
1627
1628
![]() Jacob Cats (1577-1660). Pensionaris van Dordrecht en dichter, 1634, Michiel Jansz. van Miereveld. 1629
1630![]() Het systeem van slavernij in opmars
1631
1632
1633Het schip van de Kathedraal van Antwerpen met de bundelpijlers
1634![]() Ferdinand van Oostenrijk, landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden.
1635![]() Plundering van Tienen op een prent uit 1635.
1636![]()
1637
1638![]() Kaart uit 1624 van Antwerpen, het markgraaf en belangrijke gebouwen. Claes Janszoon Visscher
1639![]() Voor de Slag bij Duins, Reinier Nooms.
1640![]() Beleg van Diedenhoven
1641
1642![]() De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren, beter bekend als De Nachtwacht, 1642, Rembrandt van Rijn. De schuttersgilden uit de Middeleeuwen worden rond 1600 omgevormd tot een burgerwacht om de stad te beschermen en de openbare orde te handhaven.
1643
1644![]() Beleg van Grevelingen in 1644
1645
1646
![]() De eedaflegging van de Vrede van Munster in 1648, 1648, Gerard ter Borch II. 1647
1648![]() Kaart van de Zeventien Provinciën met in rood de lijn de van de scheiding tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden in 1648
![]() Europa in 1648
1649
1650
1651![]() De grote zaal op het Binnenhof, Den Haag, tijdens de Grote Vergadering der Staten Generaal in 1651, Dirck van Delen. Tijdens deze vergadering wordt besloten om geen nieuwe stadhouder aan te stellen, het begin van het Eerste Stadhouderloze Tijdperk.
1652![]() De bedreigde zwaan, Jan Asselijn. Een zwaan verdedigt haar nest tegen een hond. Het is later geïnterpreteerd als allegorie voor Johan de Witt die Holland beschermt tegen de vijand. ![]() De zeeslag bij Livorno, 14 maart 1653, Reinier Nooms.
1653![]() Emanuel de Witte. De binnenplaats van de beurs in Amsterdam. 1653. Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen. ![]()
1654![]() Gezicht op Olinda, Brazilië, 1662, Frans Post.
1655
1656![]() Baruch Spinoza, ca. 1665. Schilderij van anonieme Duitse schilder. Collectie Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel, Duitsland.
1657
1658
1659![]() Vrede van de Pyreneeën: In het noorden werden diverse Luxemburgse steden, in de streek rond Thionville, Montmédy en Damvillers, alsmede het graafschap Artesië, die tot dan toe tot de Spaanse Nederlanden behoorden Frans grondgebied.
1660
1661![]() Amalia van Solms, weduwe van Frederik Hendrik van Oranje en regentes in naam van Willem III.
1662
1663
1664
1665![]() ![]() Slag in de Baai van Bergen door Arnold Bloem (1670)..
1666![]()
1667![]() Nederlandse schepen op de rede van Texel; in het midden de 'Gouden Leeuw', het vlaggeschip van Cornelis Tromp. Ludolf Bakhuysen, 1671.
![]() De vredessluiting in Breda op 31 juli 1667
1668![]() Commemoratie van het Verdrag van Aken, plafond van de Galerie des Glaces, Versailles
1669
1670
1671
1672![]() Lodewijk XIV trekt bij het Tolhuis bij Lobith de Rijn over, 12 juni 1672, Adam Frans van der Meulen.
![]() "Bommen Berend" (Bisschop Bernard von Galen) "voor" de stad Groningen door Wolfgang Heimbach (1674)[3]
1673![]() Lodewijks aankomst tijdens het Beleg van Maastricht, tekening door Adam Frans van der Meulen. ![]() De Slag bij Kijkduin, door Willem van de Velde.
1674
1675![]() Adriaan van Beverland (1651-ca.1712). Schrijver van theologische werken en hekelschriften, met een dame van lichte zeden, 1678, Ary de Vois.
1676
1677![]() Locatie van de Slag aan de Peene. Foto genomen vanaf de Nederlandse positie. De Fransen stonden opgesteld aan de overkant van de huidige (7 okt 2004) spoorweg.
1678
1679
1680
1681
1682
1683
1685
1686
1687
1688![]() De Negenjarige Oorlog begint op 27 september 1688, als Frankrijk oprukt van Straatsburg langs de Rijn naar Philippsburg in de Palts. In wezen beoogt Frankrijk alles ten westen van de Midden-Rijn en ten zuiden van de Beneden-Rijn te annexeren.
1689
1690![]()
1691
1692
1693
1694![]() Dieppe
1695![]() Kaart en illustratie uit 1695 van het bombardement op Brussel en de brand.
1696![]() Frankrijk verloor veroveringen door de Vrede van Rijswijk (blauw) maar had al flink aan de Zuidelijke Nederlanden en het Heilige Roomse Rijk geknabbeld (paars).
1697![]() De gevel van Huis ter Nieuburch in 1665. (Cornelis Elandt). Omdat het protocol voorschreef dat geen van de partijen zou worden voorgetrokken boven de ander, werd de poort afgebroken zodat twee koetsen tegelijk naar binnen konden. Voor de ambassadeurs van Frankrijk werd ten westen van de hoofdingang een doorgang in de muur gemaakt, voor de afgezanten van de bondgenoten ten oosten van de hoofdingang. Zweeds bemiddelaar, baron Liliënroth, gebruikte de centrale hoofdingang.
1698![]() Manneken Pis
1699
1700![]() De Nederlanden in 1700, met de Zuidelijke Nederlanden ongeveer zoals ze waren tijdens de Negenjarige Oorlog (1688-1697). Bergen, Charleroi, Aat en Kortrijk keren pas na deze oorlog naar de Zuidelijke Nederlanden terug.
1701
1702![]() Reconstructie van een schans van de Bedmarlinie in het natuurreservaat De Stropers (gerealiseerd door de Vlaamse Landmaatschappij in 2009).
1703
1704Boerderij uit 1704 in Gelderland.
1705
1706![]() Stadhuis van Dendermonde.
1707
1708
1709
1710
1711
1712
1713![]() De Oostenrijkse Nederlanden
![]() Links: eerste editie van de Vrede van Utrecht in het Spaans uit 1713. Rechts: vertaling in het Engels en Latijn uit 1714. ![]() Verdeling van Europa
![]()
1714
1715
1716
1717
1718
1719
1720![]() Het Groote Tafereel der Dwaasheid, 1720. ![]() De boekhandel en het loterijkantoor van Jan de Groot in de Kalverstraat in Amsterdam, Isaak Ouwater, 1779.
1722
1723
1724
1725![]() Legende van een episcopale kaart Onder Maria Elisabeth van Oostenrijk beleven de Oostenrijkse Nederlanden een periode van rust en relatieve voorspoed.
1726
1727
1728
1729
1730
1731![]() Hout met paalwormgangen
1732
1733
1734
1735
1740
1741
1743
1744
1745
1746
1747
![]() Maarschalk Maurits van Saksen bij de slag om Lafelt ook bekend als de Slag om Maastricht door tijdgenoot Pierre Lenfant. ![]() Willem IV met zijn vrouw en kinderen, kort voor zijn overlijden
1748
1749
~1750
1751![]() De Coupure in Brugge. ![]() „König von Preußen“, schip van de KPAC.
1752
1753
1754
1756![]() De kom in de trekvaart tussen Den Haag en Leiden in Leidschendam, 1756, Paulus Constantijn la Fargue.
1757
1758
1759
1760
1763
1765![]() Wonderkind Mozart in 1763-64.
1766
1767
1768
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1777
1778
1780
1781
1782![]() Allegorie op het 'Tractaat van Vriendschap en Commercie tusschen hun Hoog Mogenden de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden en de Vereenigde Staaten van America', 1782.
1783
1784![]() De Oostenrijkse Nederlanden in 1784
1785
1786
1787![]()
![]() Verwoesting van de begraafplaats der Capellen, 7 augustus 1788, Reinier Vinkeles. 1789Veldslag in de straten van Gent, november 1789. ![]() Brabantse driekleur
1790![]() Grondgebied van de Verenigde Nederlandse Staten (1790). In het grijs de gebieden van het toenmalige Limburg (rond het stadje Limbourg), dat slechts tijdelijk deel uitmaakte van de statenbond ![]() Staatkundige toestand in het jaar 1790
1791
1792![]() Generaal Dumouriez.
1793
![]() Aartshertog Karel, nieuwe landvoogd van de Oostenrijkse Nederlanden.
1794![]() De Slag bij Fleurus
Volgende perioden |
Zie ook
- Tijdlijn van de Belgische Revolutie
- Jaartallentabel België
Bronnen
Literatuur
Noten
|