Evangelisch-Lutherse Kerk

De Evangelisch-Lutherse Kerk is een kerkgenootschap dat in verscheidene landen actief is. De oorsprong ervan wordt gevonden in het werk van de zestiende-eeuwse Duitse kerkhervormer Maarten Luther.

Evangelische-Lutherse Kerk aan het Ramen in Hoorn

Zo'n 80 miljoen mensen zijn lid van lutherse kerken. Daarvan wonen er 25,6 miljoen in Duitsland (waar het de op een-na grootste denominatie (EKD) is), 19 miljoen in Scandinavië, 8,5 miljoen in de Verenigde Staten en Canada en de overige wonen in Centraal-Europa. In Denemarken, Finland en IJsland is het de staatsreligie. In Zweden was dat tot het jaar 2000 het geval, in Noorwegen tot 2012.

Duitsland

In Duitsland is de Evangelische Kerk (EKD) het grootste protestantse kerkgenootschap. Leden van de EKD worden kortweg 'evangelisch' genoemd. Deze benaming is niet te verwarren met 'evangelicaal', wat juist weer voor pinksterachtige kerkelijke stromingen gebruikt wordt. Door deze laatste stromingen wordt de EKD binnen Duitsland over het algemeen beschouwd als vrijzinnig en ingeslapen. De EKD bestaat uit een aantal regionale kerken, de zogenaamde Landeskirchen, waarvan een aantal luthers is, sommige hervormd en sommige verenigd (voortgekomen uit samengaan van lutheranen en hervormden).

Nederland

De eerste lutherse gemeenten in Nederland dateren al uit de 16de eeuw, de eeuw van de Reformatie. Amsterdam was in de eerste eeuwen vooral het centrum van de lutherse activiteit, doordat daar veel luthersgezinde kooplieden woonden, die afkomstig waren uit Duitsland en Scandinavië. Ook in andere steden waren het migranten die lutherse gemeenten stichtten, zoals de Duitse huurlieden die in Groningen de stad beschermden bij het beleg van de stad in 1672.

De eigenlijke Evangelisch-Lutherse Kerk in Nederland is pas opgericht in 1818. In Nederland is de ELK vrijwel altijd een relatief klein kerkgenootschap gebleven, met enkele duizenden leden. Net als in Duitsland werd het kerkgenootschap door het merendeel van de andere protestantse kerkelijke genootschappen gezien als tamelijk vrijzinnig; de invloed van de moderne theologie is er groot.

In 2004 ging de ELK als kleinste partner met de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Nederlandse Hervormde Kerk op in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Oorspronkelijk zouden in dat proces ook enkele andere kleine kerken deelnemen, maar die waren in de loop der tijd afgehaakt. De ruimte voor de lutherse identiteit binnen de PKN was voor sommige orthodoxe gemeenten een van de redenen om heftig te protesteren tegen de eenwording. Desondanks zijn de specifiek lutherse geschriften en gebruiken erkend, en bestaan de lutherse gemeenten van vóór de vereniging nog altijd binnen de PKN als zelfstandige kerken met een eigen identiteit.

Scandinavië

In Denemarken, Finland en op IJsland is de Lutherse Kerk tevens de staatskerk. In Zweden is ze sinds 2000 geen staatskerk meer, en in Noorwegen is het sinds mei 2012 geen staatskerk meer. Bisschoppen zullen niet langer door de koning als summus episcopus worden benoemd, maar door een kerkelijk orgaan.

Amerika

De Amerikaanse tak van de lutherse kerken werd gesticht in 1917 als de Noors-Lutherse Kerk van Amerika (NLKA). De NLKA ontstond door het samengaan van drie Noorse kerkelijke genootschappen: de Hauge Synode (gesticht in 1876), de Noorse Synode (gesticht in 1853) en de Verenigde Noors-Lutherse Kerk (gesticht in 1890).

In 1946 werd de NLKA in een nieuw jasje gestoken en kreeg zij de naam "Evangelisch-Lutherse Kerk" (ELK). In 1960 fuseerde deze ELK met een aantal andere lutherse kerken. Deze vormden samen de "Amerikaans-Lutherse Kerk" (1960-1987). In 1988 fuseerde de kerk ten slotte met een aantal andere kerkgenootschappen om zo de Evangelisch-Lutherse Kerk in Amerika (ELKA) te vormen.

Wereldwijd

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.