Tervuren

In Tervuren staat het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika met een vijverpark, het vroegere jachtdomein van de hertogen van Brabant nabij het Zoniënwoud. Door Tervuren stroomt het riviertje de Voer waaraan de gemeente haar naam dankt.

Tervuren in het midden van de 17e eeuw (afbeelding uit Chorographia Sacra Brabantiae van Antonius Sanderus - 1659)

Soms wordt aangenomen dat Tervuren dezelfde plaats is als "Fura", waar de heilige Hubertus in 727 stierf. Nadien is het enkele eeuwen stil rond Tervuren, tot een document uit 1213 de aanwezigheid van de hertog Hendrik I van Brabant in Tervuren meldt. Hieruit kan men afleiden dat de hertog een verblijf had in Tervuren, misschien in de vorm van een houten burcht. Ook de Sint-Jan Evangelistkerk dateert van de dertiende eeuw.

De burcht groeide uit tot het kasteel van Tervuren, verblijfplaats van de Brabantse hertogen in de 14e en 15e eeuw. Op het einde van de zestiende eeuw verbleven aartshertogen Albrecht en Isabella er regelmatig, omdat het dicht bij Brussel lag. Ze vernieuwden het kasteel en lieten de Sint-Hubertuskapel en het Kapucijnenklooster in het Zoniënwoud bouwen. In de zomer van 1659 verbleef de Engelse koning-in-ballingschap Karel II er enkele weken om zich aan het oog van de wereld te onttrekken en zijn overtocht naar Engeland voor te bereiden.[1]

In de Oostenrijkse periode beleefde het kasteel nog een laatste hoogtepunt onder Karel van Lorreinen. Hij liet het kasteel opnieuw verbouwen en zorgde ook voor een grondige heraanleg van de Warande. Het kasteel raakte echter opnieuw in verval en werd in 1782 op bevel van keizer Jozef II afgebroken. De kapel, gewijd aan Sint-Hubertus, en de stallen, die later als kazerne zouden dienen, werden gespaard.

Kaart van 1891 met daarop het oorspronkelijk eindpunt van de spoorlijn in Tervuren. De hele omgeving was nog zeer landelijk. Pas later is de buurtspoorweglijn van Sterrebeek doorgetrokken naar Vossem.

Het domein kwam in handen van Willem II na de slag bij Waterloo als dank voor zijn prestaties in deze veldslag. Hij liet er een paviljoen bouwen dat na de Belgische Revolutie eigendom werd van de Belgische staat. Zo werd het eigendom van Leopold II. Het werd de verblijfplaats van keizerin Charlotte tot het in 1879 afbrandde.

Op deze site aan het einde van de Tervurenlaan werd door Leopold II het Koloniënpaleis gebouwd, waar tijdens de Wereldtentoonstelling van 1897 het koloniale gedeelte werd tentoongesteld. In dit gebouw was ook eerst het museum gevestigd. Toen dit echter te klein werd, gaf koning Leopold II in 1904 opdracht het huidige museum te bouwen. Het werd voltooid in 1910.

Om deze wereldtentoonstelling bereikbaar te maken voor het grote publiek, werd de spoorlijn Brussel - Tervuren verlegd naar de tentoonstelling. Daarnaast werd vanuit Brussel een stadstram aangelegd langs de nieuwe brede Tervurenlaan. Deze stadstramlijn is nog in dienst en in het weekend worden met de oude tram museumritten gereden. Vanaf het tram- en spoorknooppunt reed er een buurtspoorlijn naar Leuven.

De gemeenten Duisburg en Vossem fuseren op 1 januari 1977 met de gemeente Tervuren en worden deelgemeentes. De kern Moorsel maakte altijd al deel uit van Tervuren.

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

• De Sint-Jan-Evangelistkerk: de kerk werd gebouwd in de dertiende eeuw. Opmerkelijk is het ontbreken van een toren: in 1777 werd hij om stabiliteitsredenen afgebroken. Er liggen drie Brabantse hertogen begraven.
• De Sint-Hubertuskapel: op deze plaats zou de H. Hubertus gestorven zijn. De kapel werd gebouwd als slotkapel van het Hertogelijk Kasteel, op vraag van Albrecht en Isabella.
• Het Koloniënpaleis: het eerste gebouw van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Aan de achterkant vindt men het gebinte dat door Georges Hobé voor de tentoonstelling van 1897 was gebouwd.
• Het KMMA: in het park van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika staat de dikste mammoetboom van Vlaanderen.[5]
• La Nouvelle Maison: in 1927 door Henry Van de Velde als eigen woning gebouwd.
• Hof van Melijn: gemeentelijk museum met interessante collectie schilderijen uit de 'School van Tervuren', archieven, geschiedenis van Tervuren. Sinds 1962 als monument geklasseerd.
• Arboretum: het Geografisch Arboretum, ongeveer 100 ha. groot, werd vanaf 1902 door koning Leopold II aangelegd. De bomen zijn niet geordend naar geslacht, maar naar natuurlijk milieu. Het is nu een stuk natuur in het Zoniënwoud.
• Bandundu water jazz band: dit is een kunstwerk gemaakt in 2005 door beeldhouwer Tom Frantzen. Het doel van het kunstwerk is het vertegenwoordigen van Tervuren.

• 
  De Markt en de Sint-Jan-Evangelistkerk
• 
  Museum voor Midden-Afrika te Tervuren
• 
  De Sint-Hubertuskapel
• 
  Sculptuur "Tervuurse Herders" voor het Gemeentehuis.

Alhoewel Tervuren overwegend landelijk is (vooral de deelgemeentes), heeft Tervuren verschillende scholen. Na het basisonderwijs kan men verder naar een van de drie middelbare scholen: Gito, GO!Atheneum Tervuren(eerder gekend als Koninklijk Atheneum) en het Heilig-Hartcollege. Er is ook de British School voor de kinderen van de buitenlandse diplomaten. Daarnaast zijn er nog meerdere lagere scholen: GBS Tervuren, GBS Moorsel, de Mariaschool en nog andere gemeentelijke basisscholen. Ook volwassenen kunnen in Tervuren nog terecht voor allerlei cursussen Talen, Mode, Koken en Informatica in het Centrum voor Volwassenenonderwijs (Crescendo CVO) gelegen naast de British School.

• Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank
• Frans de Nerée tot Babberich, Nederlands politicus
• Jeroen De Pauw, televisiekok
• Wim De Vilder, nieuwslezer
• Dirk Gysels, schrijver
• Ward Lernout, kunstschilder
• Kloot Per W, rockmuzikant en kunstschilder
• Miel Puttemans, atleet
• Philippe Smeyers, kunstschilder en muzikant
• prins Laurent van België
• Peter Vandermeersch, journalist
• Bartholomeus Ludovicus Vandersande, priester
• Henry Van de Velde, kunstschilder, vormgever en architect
• Albert Van huffel, ontwerper en architect
• Jos Verstraeten, minderbroeder en pastoor
• Sven De Leijer, televisiepresentator
• Bas Van Weert, acteur
• Paul Sneijder, Nederlands journalist
• Christian Dotremont, kunstschilder en mede-oprichter van de Cobra-beweging

Duisburg, Moorsel en Vossem.

• Kloster Lehnin (Duitsland)
• Dachau (Duitsland)
• Renkum (Nederland)

• Lijst van onroerend erfgoed in Tervuren
• Tervuerense herder

• Wynants, M., Bibliografie van Tervuren (Tervuren, Duisburg, Vossem, Moorsel, Leefdaal) op basis van een systematische ordening (Koninklijke Heemkundige Kring Sint-Hubertus Tervuren Documenten nr.2), Tervuren, 2005.

• Website van de gemeente

Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Lied van de krijgsgevangenen van Soltau 1914-1919 op Wikisource.

Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Visscherslied op Wikisource.

Zie de categorie Tervuren van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant
Aarschot · Affligem · Asse · Beersel · Begijnendijk · Bekkevoort · Bertem · Bever · Bierbeek · Boortmeerbeek · Boutersem · Diest · Dilbeek · Drogenbos · Galmaarden · Geetbets · Glabbeek · Gooik · Grimbergen · Haacht · Halle · Herent · Herne · Hoegaarden · Hoeilaart · Holsbeek · Huldenberg · Kampenhout · Kapelle-op-den-Bos · Keerbergen · Kortenaken · Kortenberg · Kraainem · Landen · Lennik · Leuven · Liedekerke · Linkebeek · Linter · Londerzeel · Lubbeek · Machelen · Meise · Merchtem · Opwijk · Oud-Heverlee · Overijse · Pepingen · Roosdaal · Rotselaar · Scherpenheuvel-Zichem · Sint-Genesius-Rode · Sint-Pieters-Leeuw · Steenokkerzeel · Ternat · Tervuren · Tielt-Winge · Tienen · Tremelo · Vilvoorde · Wemmel · Wezembeek-Oppem · Zaventem · Zemst · Zoutleeuw België: Provincies · Gemeenten