Romeinen in België

Hoewel de Lage Landen een uithoek van het Romeinse Rijk waren en er aanvankelijk heel wat verzet tegen Rome was, slaagden de Romeinen er toch in hun gezag te vestigen in de provincia Belgica, die als grensprovincie belangrijk was voor de defensie van het imperium.

Geschiedenis van België

Tijdlijn · Bibliografie

..Naar chronologie
..Naar benaming
..Naar deelstaat
..Naar onderwerp
..Naar provincie
..Naar voormalige koloniën
Portaal   België
Portaal   Geschiedenis

Grenzen en volksstammen

De Romeinse proconsul Gaius Julius Caesar schreef in zijn Commentarii de bello Gallico (Verslag over de Gallische Oorlogen) dat Belgica lag tussen de Rijn, de Marne en de Seine[1]. Deze streek werd bewoond door de Belgae, die bestonden uit volgende stammen[2]:

Volgens Caesar waren de Belgen van Germaanse afkomst[3] alle bewoners van Gallia, het gebied ten westen van de Rijn, Kelten, maar dat was niet zo precies als hij wil doen vermoeden. Daarom wordt over het algemeen aangenomen dat de Belgae een mengeling waren tussen beide volkeren.

Onderwerping der Belgae

In 58 v.Chr. vonden Caesars eerste militaire expedities in Gallia plaats. Het betrof hier de veldtocht tegen de Helvetiërs en de Haedui, waarna hij zes legioenen stationeerde in Vesontio. De Belgae wantrouwden dit en vormden een coalitie tegen Caesar[4]. Naar aanleiding daarvan trok Caesar met deze zes legioenen in het daaropvolgende jaar naar het noorden . Hij versloeg een eerste coalitieleger aan de Aisne, waarna de Remi, de Suessiones, de Bellovaci en de Ambiani zich over gaven. Daarna trok hij verder en versloeg een tweede coalitieleger van de Nerviërs, de Atrebates en de Viromandui tijdens de slag aan de Sabis.

Deze slag is door Caesar uitvoerig beschreven[5]. Wegens de opstelling van de legioenen onder Titus Labienus en het te laat komen van de Atuatuci werd deze slag beslist in het voordeel van Caesar. Hierna werden ook alle andere Belgische stammen onderworpen, de meeste door strijd. Hoewel ze hierdoor sterk verzwakt waren[6], waren ze enkele jaren later talrijk genoeg om deel te nemen aan de Gallische Opstand. De hele oorlog wordt beschreven onder Gallische Oorlog.

De provincia Gallia Belgica
Belgica vlak vóór de inlijving (52 v.Chr.).

Het belang van Gallia Belgica voor de Romeinen

Het land van de Belgae grensde aan de Rijn, die door de Romeinen werd gebruikt als grens met Germania. In Belgica legden ze ook een netwerk van wegen aan om hun troepen zo snel mogelijk te verplaatsten. De belangrijkste heerweg die door Belgica liep was de heirbaan Boulogne-Keulen. Dit was de belangrijkste oost-westas. Langs deze heirbaan kwamen ook Romeinse villas en nieuwe dorpen. Daardoor werden de heerwegen ook belangrijk voor handelaars.

In 12 v.Chr. vormde Caesars adoptiezoon en opvolger Augustus het gebied om tot de provincia Gallia Belgica, inclusief enkele gebieden in Germania op de oostoever van de Rijn. In het jaar 90 werden die gebieden weer afgescheiden van Belgica. In 297 werd Belgica verdeeld in Belgica Prima (hoofdstad Trier) en Belgica Secunda (hoofdstad Reims), als onderdeel van een bestuurlijke hervorming onder Diocletianus.

Assimilatie van de Belgae

Rond 100 na Chr. startte de romanisering. De oorspronkelijke bevolking vermengde zich met immigranten en Romeinse soldaten. De aristocratie paste zich aan de Romeinse levenswijze aan en kreeg burgerrechten. De macht van de druïde werd sterk ingeperkt en de Keltische goden werden geromaniseerd. Tongeren (Atuatuca Tungrorum), Doornik (Turnacum) en Aarlen (Orolaunum) waren de enige steden van betekenis. Hier waren de burgerlijke en militaire bestuurscentra gevestigd. Verder waren er ook talrijke kleinere dorpjes en gehuchten (zoals bv. de vicus te Velzeke) die veelal de kernen waren van latere dorpen en steden van België.

Verval

Omstreeks 260 begonnen echter invallen van de Salische Franken een bedreiging te vormen. Rond 290 was het gebied in hun handen en belaagden zij de Romeinse scheepvaart met piraterij. Er volgde nog een aantal veldtochten tegen hen, onder keizers Constantijn en Julianus bijvoorbeeld, maar uiteindelijk sloot Rome in 296 een verbond met de Saliërs, waarbij deze het huidige Vlaanderen en Nederland onder de rivieren in bezit kregen onder voorwaarde dat ze bondgenoten (foederati) zouden worden ter verdediging van de Romeinse grens tussen Noordzee en Nijmegen. Later werd dit het kerngebied van waaruit zij Gallië zouden veroveren.

Toen vanaf 406 grote groepen Germanen Gallië binnenvielen via de Rijngrens was het gedaan met de Romeinse overheersing.

Musea met Gallo-Romeinse vondsten (BENELUX)

Zie ook
Portaal Romeinse Rijk

Literatuur
  • Herman Clerinx, Romeinse sporen. Het relaas van de Romeinen in de Benelux met 309 vindplaatsen om te bezoeken, Amsterdam, Athenaeum - Polak & Van Gennep, 2014
  • Jona Lendering en Arjen Bosman, De rand van het Rijk. De Romeinen en de Lage Landen. Amsterdam, Athenaeum – Polak & Van Gennep, 2010
  • Marcel Édouard Mariën, Belgica Antiqua. De stempel van Rome, 1980, ISBN 9789061531067
  • Franz Cumont, Comment la Belgique fut romanisée. Essai historique, 1919
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.