Veurne

Het gebied, waar de stad nu is opgetrokken, was vroeger een zoutwinningsgebied.

Veurne werd voor het eerst vermeld in 877 als Furnu en zou mogelijk zijn ontstaan rondom één der burchten die door de Graaf van Vlaanderen eind 9e eeuw tegen de invallen van de Vikingen werden opgericht. In de 10e eeuw vielen de Vikingen de stad daadwerkelijk aan, waarna de (ronde) burcht werd uitgebreid. De terp in het Sint-Walburgapark is nog een overblijfsel van deze burcht. Dit alles verklaart het cirkelvormige verloop van de straten.

Omstreeks 870 werden de relieken van Sint-Walburga naar Veurne overgebracht. Omstreeks 1100 schonk graaf Robrecht II van Jeruzalem bovendien een relikwie van het Heilig Kruis. Vanaf ongeveer 1060 was er daarnaast sprake van een handelsnederzetting ten oosten van de burcht. Ten zuiden hiervan, rond de thans verdwenen Sint-Denijskerk, ontwikkelde zich een ambachtscentrum. Via de Kolme of Bergenvaart was er een verbinding met het achterland, met name Sint-Winoksbergen.

In de 14de eeuw werd Veurne omwald. Het was zelfs een van de best verdedigde steden van Vlaanderen. De welvaart, deels gestoeld op de lakenhandel, liep echter einde 13e eeuw terug, omdat de verhoudingen tussen Vlaanderen en Engeland slechter waren geworden. Men heeft in de 15e en 16e eeuw nog getracht de saaiproductie in Veurne te vestigen, maar vanwege de concurrentie van Hondschoote werd dit geen succes en kon het niet verhinderen dat de stad geleidelijk ontvolkte, waarbij heel wat mensen naar het platteland trokken.

In 1566 en 1578 werden kerken en kloosters verwoest door beeldenstormers. Vanaf 1586 kwam er een nieuwe opbloei, waarbij onder meer de Grote Markt met aanpalende gebouwen werd aangelegd. In 1621 werd de nieuwe Sint-Niklaasabdij gebouwd. Omstreeks 1644 kwam er door oorlogen en epidemieën een einde aan de welvaartsperiode. De versterking van de stad werd verbeterd en uitgebreid met ravelijnen en dergelijke. Uit deze tijd stamt ook de beroemde Boetprocessie.

Van 1668-1713 stond Veurne onder Franse bezetting. De middeleeuwse versterkingen werden afgebroken en in 1706 vervangen door nieuwe versterkingen, naar ontwerp van Vauban. Zodoende werd Veurne een van de versterkte steden in het Barrièretraktaat van 1715. Al deze versterkingen werden door keizer Jozef II in 1783 ontmanteld, nadat hij eenzijdig het Barrièretraktaat had opgezegd.

Veurne in de eerste helft van de 17e eeuw (afbeelding uit Flandria Illustrata - 1641)

Op 17 juli 1831 mocht Veurne als eerste Belgische stad de toekomstige vorst, Koning Leopold I, verwelkomen. De 19e eeuw bracht weinig ontwikkeling. Vermeld kan worden dat de Duitse dichter Rainer Maria Rilke in 1906 in Veurne verbleef. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was in de stad het hoofdkwartier van het Belgisch leger gevestigd. Een aantal gebouwen werden verwoest en van 1920-1925 in historiserende stijl hersteld. De schade tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef beperkt.

Thans is Veurne een kleine provinciestad, met een centrumfunctie voor de Noordelijke Westhoek en de Westkustgemeenten. Er is een station met elk uur een trein naar De Panne en naar Brussel. Ook is Veurne een knooppunt van buslijnen. Daarnaast is er een Gerechtshof, een algemeen ziekenhuis en zijn er een aantal kleuter-, lagere en middelbare scholen aanwezig in de stad. Veurne heeft ook twee winkelstraten met een divers aanbod aan winkels. De wekelijkse markt op woensdag trekt nog altijd veel volk. Verder ontwikkelt Veurne zich steeds meer als toeristische uitvalsbasis in de Westhoek en Westkust.

Veurne ligt in het West-Vlaams poldergebied op een knooppunt van waterwegen. Zo loopt het Kanaal Nieuwpoort-Duinkerke langs de binnenstad van Veurne. Ook het Lokanaal komt daar uit. Een derde waterweg is de Kolme (ook: Colme of Bergenvaart) die naar Sint-Winoksbergen leidt.

Ten zuidoosten van de binnenstad ligt een bedrijventerrein. Kern hiervan was de suikerfabriek, gelegen op een terrein van 49 ha, die in 1924 werd opgestart en in 2005 werd gesloten en ondertussen is ontmanteld. Hier ontstaat een woongebied met stadspark, een natuurgebied en een bedrijventerrein. Verder naar het zuidoosten ligt eveneens een bedrijventerrein.

De gemeente Veurne bestaat uit 11 deelgemeenten. Veurne zelf is de grootste kern en telt veruit de meeste inwoners. De andere deelgemeenten zijn kleine polderdorpjes; Avekapelle, Booitshoeke, Bulskamp, De Moeren, Eggewaartskapelle, Houtem, Steenkerke, Vinkem, Wulveringem en Zoutenaaie. De stad met haar deelgemeenten telt meer dan 12.000 inwoners.

In 1971 werden de gemeenten Avekapelle, Booitshoeke, Bulskamp, Eggewaartskapelle, Steenkerke, en Zoutenaaie bij Veurne gevoegd. In datzelfde jaar werd De Moeren bij de toen nog steeds zelfstandige gemeente Houtem gevoegd en werden de tweelingdorpen Vinkem en Wulveringem samen de nieuwe gemeente Beauvoorde. In 1977 werden die vier voormalige gemeenten uiteindelijk ook bij Veurne aangehecht.

Bron: officiële website stad Veurne

Veurne grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

Kaart

Veurne, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen; de grijze gebieden zijn ambachtelijke of industriezones.

• Bronnen:NIS, www.westhoek.be, Stad Veurne - Opm:1806 tot en met 1991 = volkstellingen; 1999 = inwonersaantal op 1 januari; 2008 = inwonersaantal op 14 februari; 2011 = inwonersaantal op 1 juni; 2017 = inwonersaantal op 28 juni; vanaf 2020 = inwonersaantal op 1 januari
• 1931: afstand van de wijken Bewesterpoort en Veurns eiland aan Adinkerke
• 1971: aanhechting van Avekapelle, Booitshoeke, Bulskamp, Eggewaartskapelle, Steenkerke en Zoutenaaie
• 1977: aanhechting van Beauvoorde en Houtem

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Tijdens de beginjaren 2010 daalde de bevolking in de gemeente vooral door een combinatie van de vergrijzing en de duurdere bouwgronden en woningprijzen. Heden neemt het inwonersaantal opnieuw gestaag toe door de inplanting van diverse woonuitbreidingsgebieden en het optrekken van appartementsgebouwen. Op 16 juli 2019 werd de kaap van 12.000 inwoners overschreden. Ook behoorde Veurne in het jaar 2019 tot één van de vijf snelstgroeiende steden van West-Vlaanderen. In de nabije toekomst zou deze trend zich moeten verderzetten gezien de geplande ontwikkeling van het nieuwe stadsdeel "Suikerpark" met een vierhonderdvijftigtal wooneenheden.

• Bronnen:NIS, Opm:1830 tot en met 1981 = volkstellingen; 1990 en later = inwonertal op 1 januari

Veurne is de hoofdplaats van het arrondissement Veurne. Tot 2014 was Veurne ook de hoofdplaats van het voormalige gerechtelijk arrondissement Veurne. In de stad bevond zich de zetel van de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van koophandel. Sinds de gerechtelijke herindeling van 2014 maakt het gerechtelijk arrondissement Veurne deel uit van het gerechtelijk arrondissement West-Vlaanderen. In Veurne bevindt zich wel een afdeling van de rechtbank van eerste aanleg van West-Vlaanderen.

Er zijn vier middelbare scholen in het stadscentrum en nog veel meer lagere scholen en kleuterscholen in de hele gemeente Veurne. Er is ook een regionaal ziekenhuis, het az West.

De Panne - Veurne Kliniek

Veurne Station - Ieper Station

Veurne is een lokaal knooppunt van buslijnen, enerzijds naar kustplaatsen en anderzijds naar dorpen in het agrarische hinterland:

• Lijn 32: Veurne-Diksmuide-Lichtervelde;
• Lijn 50: Veurne-Ieper;
• Lijn 51: Veurne-Roesbrugge-Poperinge-Ieper;
• Lijn 56: Veurne-De Panne;
• Lijn 68: Veurne-Koksijde Kazerne-Nieuwpoort-Oostende;
• Lijn 69: Veurne-Sint-Idesbald-Nieuwpoort-Oostende.

Bovendien zijn er nog drie zones rond Veurne die bediend worden door belbussen.

Vanuit het station van Veurne is er een rechtstreekse treinverbinding met Gent, Brussel, de nationale luchthaven, Mechelen, Antwerpen en De Panne.

Door Veurne en omheen de stadskern loopt het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke, dat ongeveer parallel langs de kustlijn loopt. In Veurne sluit op dit kanaal de Lovaart aan, die voor een verbinding zorgt met de IJzer landinwaarts.

In het Neptunusplan van De Lijn (Vlaamse bus- en trammaatschappij) is er sprake van een doortrekking van de kusttram tot aan het station van Veurne via het station van Koksijde. Dit om Veurne als knooppunt van openbaar vervoer nog verder te versterken.

Voetbalclub KSV Veurne is een van de oudste voetbalclubs bij de KBVB, maar speelt al zijn hele bestaan in de provinciale reeksen.

• Rösrath, Duitsland

• Lijst van onroerend erfgoed in Veurne

• Officiële website van de stad Veurne

Zie de categorie Veurne van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Gemeenten in de provincie West-Vlaanderen
Alveringem · Anzegem · Ardooie · Avelgem · Beernem · Blankenberge · Bredene · Brugge · Damme · De Haan · De Panne · Deerlijk · Dentergem · Diksmuide · Gistel · Harelbeke · Heuvelland · Hooglede · Houthulst · Ichtegem · Ieper · Ingelmunster · Izegem · Jabbeke · Knokke-Heist · Koekelare · Koksijde · Kortemark · Kortrijk · Kuurne · Langemark-Poelkapelle · Ledegem · Lendelede · Lichtervelde · Lo-Reninge · Menen · Mesen · Meulebeke · Middelkerke · Moorslede · Nieuwpoort · Oostende · Oostkamp · Oostrozebeke · Oudenburg · Pittem · Poperinge · Roeselare · Ruiselede · Spiere-Helkijn · Staden · Tielt · Torhout · Veurne · Vleteren · Waregem · Wervik · Wevelgem · Wielsbeke · Wingene · Zedelgem · Zonnebeke · Zuienkerke · Zwevegem België: Provincies · Gemeenten