Malakka (stad)

Malakka is gesticht door Parameswara, een Srivijayaanse prins die in 1396 uit Sumatra kwam. Hij ging in 1414 over op de islam en creëerde het Sultanaat van Malakka om zijn concurrentie met het Majapahitrijk te verbeteren. Wat begon als een vissersdorp, groeide toen uit tot de belangrijkste haven in de regio. De stad vervulde een sleutelrol in de specerijenhandel en fungeerde tijdens de twee moessons als pleisterplaats voor de handel tussen China en India. Door zijn strategische ligging was Malakka een belangrijke tussenstop voor Zheng He's spectaculaire ontdekkingsvloot. In Malakka vestigden zich vele Chinezen, die later bekend werden als de Straits-Chinezen of de Peranakan; deze aanduiding wordt in het Maleis algemeen gebruikt voor ter plaatse geboren Chinezen. De peranakan verspreidden zich vervolgens over andere nederzettingen in de regio, waaronder Singapore.

Malakka werd op 24 augustus 1511 onder leiding van generaal Alfonso d'Albuquerque door de Portugezen bezet en werd een strategische basis voor verdere Portugese expansie in Oost-Indië. De Jezuïetische missionaris Franciscus Xaverius verbleef in 1545, 1546 en 1549 enkele maanden in de kolonie.

Malakka in 1724-26, uit François Valentijn.

De Christuskerk van Malakka

In 1641 werden de Portugezen met behulp van de sultan van Johor verslagen door de Nederlanders, die de heerschappij overnamen. Hierdoor hadden de Nederlanders lange tijd de strategische Straat Malakka in handen. Er zijn nog steeds architectonische overblijfselen te zien van de Nederlandse tijd, waaronder het Stadhuys. Ook zijn er nog afstammelingen te vinden van Nederlandse immigranten.

Na het einde van de VOC in 1799, is de kolonie aan de Engelsen 1824 overgedaan. Het betreffende Brits-Nederlandse traktaat staat bekend als het Verdrag van Londen.

Van 1826 tot 1946 werd Malakka eerst bestuurd door de Britse Oost-Indische Compagnie en later als een kroonkolonie. Het maakte deel uit van de Straits Settlements, samen met Singapore en Penang. Na de ontbinding van deze kroonkolonie in 1946, werd het samen met Penang onderdeel van de Maleisische Unie, in 1957 van de onafhankelijke Federatie van Maleisië en in 1963 van Maleisië.

In de oude binnenstad vindt men nog veel terug uit het Nederlandse koloniale verleden.

Op het Dutch square, in de volksmond het rode plein geheten, bevindt zich bijvoorbeeld nog de rood-witte kerk genaamd Christ Church (oorspronkelijk een Nederlands-Hervormde kerk), die nu aan de Anglicaanse Kerk toebehoort. Deze kerk is in 1750 gebouwd.

In de directe nabijheid van de Christ Church is het vroegere stadhuis van Malakka, genaamd het Stadhuys, gelegen. Het Stadthuys is in 1650 gebouwd en wordt algemeen beschouwd als het oudste Nederlandse bouwwerk in Azië. Anno 2005 is er een historisch museum gevestigd. In dit museum vindt de bezoeker niet alleen herinneringen aan de historisch-maleisische levenswijze, maar ook wordt men geconfronteerd met herinneringen aan de koloniale tijd, die zijn opgetekend vanuit een niet-westerse visie.

In Malakka is een zeer goed bewaard gebleven Chinatown te vinden, met veel Chinese bouwwerken. In een goed bewaard oud Chinees woonhuis is anno 2005 het Baba Nyonya Heritage Museum gehuisvest. In dit museum kan men een goede indruk krijgen van de manier van leven van vroegere Chinese families.

In Chinatown zijn ook een aantal Chinese tempels die bezocht kunnen worden, onder andere de in 1645 gestichte Cheng Hoon Tengtempel. Die tempel wordt algemeen beschouwd als de oudste Chinese tempel in Maleisië.

Andere bezienswaardigheden zijn onder meer:

• A Famosa (Portugees fort)
• Bukit China (begraafplaats op de Chinese heuvel)
• Fort Sint-Jan (Portugees-Nederlands fort)
• grafmonument van Hang Jebat
• grafmonument van Hang Kasturi
• Kampung Hulumoskee (ca. 1724)
• Kampung Kelingmoskee
• onafhankelijkheidsmonument
• Put van Hang Li Poh ook wel Sultansput (1459; waterput)
• Sint-Franciscus Xaveriuskerk (1856; neogotische Rooms-katholieke kerk)
• Sint-Pauluskerk (ruïne)
• Sint-Pieterskerk (1710; Rooms-katholieke kerk)
• Tranquerahmoskee (1728)
• Victoriafontein