Diest
Diest is een stad en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De stad ligt in het noordoosten van de provincie op de grens tussen het Hageland en de Kempen. De gemeente grenst in het oosten aan de provincie Limburg. Het is ook een Oranjestad door de historische band met het huis Nassau. De stad telt ongeveer 24.000 inwoners.
Stad in België | |||||
| |||||
Geografie | |||||
Gewest | |||||
Provincie | |||||
Arrondissement | Leuven | ||||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 58.2 km² (2017) 74,15% 10,79% 15,06% | ||||
Coördinaten | 50° 59' NB, 5° 3' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 23.998 (01/01/2019) 49,05% 50,95% 412,34 inw./km² | ||||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 17,93% 60,1% 21,96% | ||||
Buitenlanders | 5,83% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
Burgemeester | Christophe De Graef (Open Vld) | ||||
Bestuur | DDS (CD&V), Open Diest (Open Vld) | ||||
Zetels Open Diest (Open Vld) DDS (CD&V) sp.a N-VA Groen Vlaams Belang | 27 8 8 5 3 2 1 | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen | 20.099 euro/inw. (2016) | ||||
Werkloosheidsgraad | 6,31% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
Postcode 3290 3290 3290 3290 3293 3294 | Deelgemeente Diest Deurne Schaffen Webbekom Kaggevinne Molenstede | ||||
Zonenummer | 013 - 011 | ||||
NIS-code | 24020 | ||||
Politiezone | Demerdal-Dsz | ||||
Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||||
Website | www.diest.be | ||||
Detailkaart | |||||
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||||
|
Geschiedenis
Middeleeuwen
Diest was een graafschap van het Karolingische rijk. De stad dankte haar opkomst aan haar gunstige ligging: Diest lag langs de handelsweg Brugge-Keulen en aan de rivier de Demer.
In 1229 kreeg Diest stadsrechten van hertog Hendrik I van Brabant.
In de 14de en 15de eeuw leefden de inwoners in grote welstand door een drukbezochte landbouwmarkt, graan- en veemarkten, maar vooral door de lakennijverheid en -handel. Het Diestse laken was op bijna alle grote West-Europese markten te koop.
Oranje-Nassau
Diest behoorde toe aan Maria van Loon-Heinsberg, die afstamde van de graven van Loon. Na haar huwelijk in 1440 met Jan IV van Nassau werd Diest deel van het graafschap Nassau-Dillenburg. In 1499 kwam Diest door ruil in het bezit van Engelbrecht II van Nassau, graaf van Nassau. Een van zijn opvolgers, René van Chalon, voerde ook de titel Prins van Oranje. Zo bleef Diest bezit van het huis Oranje-Nassau tot 1795, toen de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk werden aangehecht. De oudste zoon van Willem van Oranje, Filips Willem, ligt er begraven in de Sint-Sulpitiuskerk. Heden ten dage voert koning Willem-Alexander der Nederlanden nog steeds de adellijke titel Baron van Diest. Zie Titels Nederlandse koninklijke familie.
Belegeringen
Door haar ligging bij de Demer, op de grens van het hertogdom Brabant en het prinsbisdom Luik en de connecties met Oranje-Nassau werd de stad vaak belegerd, geplunderd en verwoest. In 1572 nam Willem van Oranje Diest in tijdens zijn tweede invasie, maar nog in hetzelfde jaar kreeg Don Frederik de stad weer in handen. In 1635 bezetten de Republiek der Verenigde Nederlanden en Frankrijk de stad, met de bedoeling de Zuidelijke Nederlanden onder elkaar te verdelen, maar dit mislukte. Tussen 1701 en 1705 kreeg Diest te maken met Franse, Staatse en Spaanse bezetting.
Oostenrijk en Frankrijk
Onder de Oostenrijkers (1713-1790) herstelde de stad zich. Er werd weer volop handel gedreven en bier gebrouwen. Ook hier was de Habsburgse monarchie niet populair en zagen velen de Fransen in 1792 als bevrijders. Zij gingen nog veel verder dan de Oostenrijkers met de repressie van het katholicisme, het invoeren van de conscriptie en het afschaffen van het Ancien Régime. Als gevolg hiervan brak de Boerenkrijg uit in 1798.
Het boerenleger bezette vier dagen de stad die de Fransen omsingeld hielden. Het grootste deel van het boerenleger kon via een noodbrug over de Demer ontsnappen en het onverdedigde stadje werd nog maar eens, ditmaal door de Sansculotten, geplunderd.
19e en 20e eeuw
Tussen 1815 en 1830 volgde de Nederlandse periode. Tussen 1837 en 1853 werd Diest voorzien van nieuwe wallen en versterkingen. Deze fortificaties waren al verouderd bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
Pas in 1929 kreeg de stad zeggenschap over de vroegere fortificaties. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van het nog resterende gedeelte afgebroken. Beide wereldoorlogen veroorzaakten geen verdere grote schade.
De Citadel van Diest huisvestte tijdens de Tweede Wereldoorlog een opleidingsschool van het NSKK, het Nationalsozialistische Kraftfahrkorps (een paramilitaire vervoerorganisatie van de Duitse nazipartij). Niet alleen Vlaamse, maar ook Nederlandse vrijwilligers werden er opgeleid tot chauffeur of bijrijder.[1]
Van 1953 tot 2011 was het Eerste Bataljon Parachutisten gevestigd in de citadel.
Op 1 januari 1971 werd de gemeente Webbekom opgeheven en bij Diest gevoegd. Op 1 januari 1977 fuseerde Diest met Deurne, Kaggevinne, Molenstede en Schaffen.
Geografie
Aangrenzende gemeenten
Aangrenzende gemeenten | ||
---|---|---|
Zichem | Tessenderlo (Limb) | Beringen (Limb) |
Scherpenheuvel | Lummen (Limb) | |
Bekkevoort | Kortenaken | Halen (Limb) |
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
- De Sint-Sulpitiuskerk
- De Onze-Lieve-Vrouwekerk
- Het begijnhof
- De Fortificaties van Diest uit de 19e eeuw, waaronder de citadel, het Leopoldfort en de Schaffense poort
- De Warande, nu een wandelpark Warandepark, waar de in 1512 afgebroken burcht van de baanderheren van Diest stond
- Het Hof van Nassau, 16e-eeuwse residentie van de Prinsen van Oranje, gebouwd door Hendrik III van Nassau-Breda. Het Hof ligt vlak bij de Warande, die de prinsen als dierentuin hadden ingericht.
- De Lindenmolen, op de stadswallen
- De aaneenschakeling van pittoreske pleinen Graanmarkt, Verstappenplein en de Veemarkt met naastgelegen Warandepark
- Het gebouw van het zwembad van Diest is het oude paviljoen van chocoladefabrikant Jacques van Expo 58
- Provinciaal Recreatiedomein De Halve Maan, met het grootste openluchtzwembad van de Benelux
- Het stadsmuseum De Hofstadt, het stedelijk museum, op de Grote Markt in de kelders van het stadhuis
- Cultureel Centrum 'Den Amer'
- Toeristisch infokantoor in de Koning Albertstraat, gevestigd in een gerestaureerd klooster. Van hieruit vertrekken verschillende wandeltochten doorheen de prachtige, middeleeuwse binnenstad
- Vlak bij de stadskern ligt het natuurgebied Webbekoms Broek, dat vrij toegankelijk is.
- Het Warandepark
Cultuur
Evenementen
- 's Woensdags is er op de Grote Markt en in de Koning Albertstraat van 8 uur tot 12.30 uur een markt.
- Elke eerste zondag van de maand is er boekenbeurs op het begijnhof.
- Op Hemelvaartsdag gaat er op het Begijnhof een antiek- en curiosamarkt door.
- Op 1 november jaarmarkt en Allerheiligenbegankenis
- Op 11 november opendeurdag van het Fort Leopold
Politiek
Burgemeesters
Periode | Burgemeester | |
---|---|---|
1800 - 1809 | Jean Joseph Adam Cantillion | |
1809 - 1817 | Rochus-Felix Tielens | |
1817 - 1826 | Guillaume François van den Hove | |
1826 - 1830 | Henri Augustin van den Hove | |
1830 - 1836 | Jan Schenaerts | |
1836 - 1843 | Jean André François Cantillion | |
1843 - 1849 | Louis Smackers (Katholiek) | |
1849 - 1867 | Jean-Henri Peeters-Lowet (Liberale Partij) | |
1867 - 1904 | Michel Theys (Liberale Partij)[2] | |
1904 - 1921 | Edward Robeyns (Katholieke Partij) | |
1922 - 1940 | Egidius Alenus (Katholieke Partij) | |
1941 - 1944 | Jules Vertessen (VNV, oorlogsburgemeester) | |
1944 - 1946 | Fernand Hermans (CVP) | |
1946 - 1955 | Omer Vanaudenhove (Liberale Partij) | |
1956 - 1957 | ||
1958 - 1963 | Gerard Hanssen (PVV) | |
1964 - 1976 | Gilbert Cluckers (CVP) | |
1976 - 1978 | Omer Vanaudenhove (PVV) | |
1978 - 1988 | Jean Van de Kerckhof (PVV) | |
1989 - 2000 | Hugo Marsoul (CVP) | |
2001 - 2006 | Tony Smets (VLD) | |
2007 - 2018 | Jan Laurys (DDS) | |
2019 - Heden | Christophe De Graef (Open Diest) |
Gemeentebestuur
2013-2018
Gemeenteraad
De Diestse gemeenteraad bestond uit 27 leden. Voorzitter was Jan Laurys (DDS) (2007 - 2018)
College van burgemeester en schepenen
Het college van burgemeester en schepenen bestond uit de burgemeester en 7 schepenen. Burgemeester was Jan Laurys (DDS). De coalitie bestond uit DDS en sp.a-Groen. Samen vormden ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.
2019 - 2024
Gemeenteraad
De Diestse gemeenteraad bestaat uit 27 leden met als voorzitter Erwin Jennes (DDS) (2019 - heden)
College van burgemeester en schepenen
het college van burgemeester en schepenen bestaat uit de burgemeester en 6 schepenen. Burgemeester is Christophe De Graef (Open Diest). De coalitie bestaat uit DDS en Open Diest. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij | 10-10-1976[3] | 10-10-1982[3] | 9-10-1988[3] | 9-10-1994[3] | 8-10-2000[3] | 8-10-2006[4] | 14-10-2012[5] | 14-10-2018 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | ? | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 |
CVP | 27,29 | 7 | 25,89 | 7 | 29,35 | 9 | - | - | - | - | - | |||||
VU1/VU&ID2 | 8,461 | 1 | 9,731 | 2 | 6,281 | 1 | 4,11 | 0 | 3,252 | 0 | - | - | - | |||
N-VA | - | - | - | - | - | - | 23,37 | 7 | 12,8 | 3 | ||||||
PVV1/VLD2/Open Vld3/Open Diest4 | 42,321 | 12 | 38,451 | 11 | 19,961 | 5 | 28,322 | 0 | 34,112 | 11 | 23,562 | 7 | 18,693 | 5 | 26,33 | 8 |
VIVANT | - | - | - | - | 1,65 | 0 | - | - | - | |||||||
SP | 19,47 | 5 | 25,94 | 7 | 23,22 | 7 | 22,3 | 0 | 19,38 | 5 | - | - | - | |||
sp.a.ok1/sp.a2 | - | - | - | - | - | 25,841 | 7 | - | 18,52 | 5 | ||||||
sp.a-Groen | - | - | - | - | - | - | 20,47 | 6 | - | |||||||
AGALEV1/Groen!2/Groen3 | - | - | 3,461 | 0 | 3,661 | 0 | 4,251 | 0 | 5,22 | 0 | - | 9,73 | 2 | |||
PVDA | 0,73 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | - | 7,541 | 0 | 11,361 | 3 | 14,642 | 4 | 7,222 | 1 | 8,12 | 1 | |||
DVP | 1,72 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
VVD | - | - | 17,72 | 5 | - | - | - | - | - | |||||||
D.D.S. | - | - | - | 24,71 | 0 | 26 | 8 | 30,76 | 9 | 26,99 | 8 | 24,6 | 8 | |||
LISA | - | - | - | 2,29 | 0 | - | - | - | - | |||||||
TROUW | - | - | - | 7,07 | 0 | - | - | - | - | |||||||
D EN D | - | - | - | - | - | - | 3,26 | 0 | - | |||||||
Totaal stemmen | 13999 | 14916 | 15496 | 15500 | 16318 | 12272 | 16979 | 17268 | ||||||||
Opkomst % | 95,13 | 94,07 | 94,32 | 95,37 | 92,32 | 92,6 | ||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,61 | 4,49 | 4,39 | 4,98 | 3,76 | 4,08 | 4,67 | 4,3 |
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
Bekende inwoners
Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Diest of een andere significante band met de stad hebben:
- Jan van den Dale (ca. 1460 - 1522), rederijker en schilder
- Nicolaes Cleynaerts (1493 - 1542), humanist (standbeeld op de markt)
- Jan Berchmans (1599 - 1621), jezuïet
- Louis Cruls (1848 - 1908), astronoom en onderzoeker
- Desiré Duwaerts (1850 - 1901), beeldhouwer
- E.H. Felix Moons (1869 - 1918) priester en oorlogsheld (de straat waar zijn geboortehuis staat werd in 1919 de Felix Moonsstraat)
- Mark Macken (1913 - 1977), beeldhouwer
- Omer Vanaudenhove (1913 - 1994), minister van staat
- Dré Steemans (1954 - 2009), Felice, radio - en tv host.
- Emile Degelin (1926 - 2017), film- en televisieregisseur, filmproducent, filmeditor en -docent, scenarioschrijver en schrijver
- Bob Stouthuysen (1929), bestuurder
- Marc van den Abeelen (1945), politicus
- René Vlaeyen (1947), televisieproducent (o.a. Gaston & Leo, Kotmadam, Lili en Marleen)
- Liliane Saint-Pierre (1948), Vlaamse zangeres
- Felix Alen (1950), kok
- Geert de Jong (1951), actrice
- Guy Swinnen (1960), frontman van The Scabs
- Bruno Versavel (1968), voormalig profvoetballer
- Marleen Renders (1968), atlete
- Kathleen Vandenhoudt (1969), zangeres
- Mario Aerts (1974), voormalig wielrenner
- Timmy Simons (1976), voetballer
- Jorunn Bauweraerts (1979), zangeres van de folkgroep Laïs
- Marieke Vervoort (1979 - 2019), paralympisch atlete (won 1 zilveren en 1 gouden medaille op de Paralympische Zomerspelen 2012 in Londen)
- Bert Leenaerts (1980), atleet
- Andreas Smout (1990), atleet
Stedenbanden
Diest maakt samen met Breda (NL), Buren (NL), Dillenburg (D), Orange (F) en Steenbergen (NL) deel uit van de Unie van Oranjesteden.
Afbeeldingen
- Geboortehuis van Jan Berchmans
- Ingang van het begijnhof
- Gevels op het marktplein van Diest
- Onze-Lieve-Vrouwekerk
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant | ||
---|---|---|
Aarschot · Affligem · Asse · Beersel · Begijnendijk · Bekkevoort · Bertem · Bever · Bierbeek · Boortmeerbeek · Boutersem · Diest · Dilbeek · Drogenbos · Galmaarden · Geetbets · Glabbeek · Gooik · Grimbergen · Haacht · Halle · Herent · Herne · Hoegaarden · Hoeilaart · Holsbeek · Huldenberg · Kampenhout · Kapelle-op-den-Bos · Keerbergen · Kortenaken · Kortenberg · Kraainem · Landen · Lennik · Leuven · Liedekerke · Linkebeek · Linter · Londerzeel · Lubbeek · Machelen · Meise · Merchtem · Opwijk · Oud-Heverlee · Overijse · Pepingen · Roosdaal · Rotselaar · Scherpenheuvel-Zichem · Sint-Genesius-Rode · Sint-Pieters-Leeuw · Steenokkerzeel · Ternat · Tervuren · Tielt-Winge · Tienen · Tremelo · Vilvoorde · Wemmel · Wezembeek-Oppem · Zaventem · Zemst · Zoutleeuw |
Zie de categorie Diest van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |