Citadel van Antwerpen

De Hertog van Alva werd in 1567 na het vertrek van Margaretha van Parma landvoogd van de Nederlanden. Dit was een gevolg van de beeldenstorm die een jaar eerder plaatsvond in de lage landen. Meteen bij zijn aankomst liet hij in Antwerpen naar een geschikte plaats zoeken om een dwangburcht te bouwen, die vooral de bedoeling had om een eventuele opstand van de Antwerpse bevolking in de kiem te smoren.[2] De Italiaanse architect en vestingsbouwkundige Francesco Paciotto ontwierp de citadel en na zijn vertrek werden de plannen nog aangepast door zijn landgenoot Bartolomeo Campi. Het eindresultaat was een vijfhoekige citadel, met op elke hoek een bastion die de namen Hernando, Toledo, Pacietto, Alva en Duc kregen.[3] De citadel werd gebouwd aan de zuidpunt van de stadsmuur, tegenwoordig de wijk Het Zuid. Het had binnen zijn muren een aantal gebouwen zoals onder meer kazernes, kruitmagazijnen, bomvrije ruimten en een kapel.[1] Jacob Jonghelincks bronzen standbeeld van de triomferende hertog van Alva kreeg een prominente plaats toebedeeld. De citadel had een totale oppervlakte van vijf hectaren en werd omringd door grachten.[2]

De citadel diende als uitvalsbasis voor de Spaanse Furie, de plundering van Antwerpen in 1576 die beraamd en geleid werd door Sancho d'Avila, de toenmalige commandant van de citadel.[4] Na de Inname van de citadel in 1577 probeerden de burgers de citadel te ontmantelen. Het standbeeld van Alva werd vakkundig gesloopt.

Enkele jaren later was de citadel het toneel van een moordpoging op Willem de Zwijger. Op 18 maart 1582 schoot Jean Jaureguy de prins er door het hoofd, maar hij overleefde de aanslag.

Tijdens de Belgische Revolutie van 1830 werd de citadel verdedigd door de Nederlandse generaal David Hendrik Chassé. Hij liet op 27 oktober 1830 de stad en vooral de wijk Sint-Andries langdurig beschieten vanop de citadel nadat de Belgische revolutionairen een staakt-het-vuren niet nagekomen waren.[4] Meer dan twee jaar later, op 24 december 1832, gaf generaal Chassé zich na zware artilleriebombardementen en een beleg van 25 dagen over aan het Franse leger onder leiding van maarschalk Étienne Maurice Gérard.[5] Daarna werd de citadel afgebroken. De sloop werd voltooid in 1881.