Doornik

Doornik (Frans: Tournai, van het Latijn Tornacum) is een stad in het westen van de Belgische provincie Henegouwen en Romaans-Vlaanderen aan de Schelde met bijna 70.000 inwoners, en qua oppervlakte de grootste gemeente van België.

Doornik
Tournai
Stad in België

Geografie
Gewest Wallonië
Provincie Henegouwen
ArrondissementDoornik-Moeskroen
Oppervlakte
 Onbebouwd
 Woongebied
 Andere
213.75 km² (2017)
76,81%
8,85%
14,34%
Coördinaten50° 36' NB, 3° 23' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners
 Mannen
 Vrouwen
 Bevolkingsdichtheid
69.370 (01/01/2019)
49,07%
50,93%
324,54 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2019)
18,24%
61,25%
20,51%
Buitenlanders12,14% (01/01/2019)
Politiek en bestuur
BurgemeesterPaul-Olivier Delannois (PS)
BestuurPS, Ecolo
Zetels
PS
MR
Ecolo
Ensemble!
PTB
39
16
10
7
5
1
Economie
Gemiddeld inkomen16.897 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad12,94% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
7500
7500
7500
7501
7502
7503
7504
7506
7520
7520
7521
7522
7522
7522
7522
7530
7531
7532
7533
7534
7534
7536
7538
7540
7540
7540
7540
7542
7543
7548
Deelgemeente
Doornik
Ere
Saint-Maur
Orcq
Esplechin
Froyennes
Froidmont
Willemeau
Ramegnies-Chin
Templeuve
Chercq
Blandain
Hertain
Lamain
Marquain
Gaurain-Ramecroix
Havinnes
Beclers
Thimougies
Barry
Maulde
Vaulx
Vezon
Kain
Melles
Quartes
Rumillies
Mont-Saint-Aubert
Mourcourt
Warchin
Zonenummer069
NIS-code57081
PolitiezoneDu Tournaisis
HulpverleningszonePicardisch Wallonië
Websitewww.tournai.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Doornik-Moeskroen
in de provincie Henegouwen
Portaal    België
De Soepterrine van William Mercer of Aldie (1770) is een voorbeeld van de Doornikse porseleinproductie en getuigt van de turbulente geschiedenis in de periode van de Verenigde Nederlanden.

De stad is de op een na oudste stad (na Tongeren) van België en heeft cultuurhistorisch een grote rol gespeeld.

Geschiedenis

Middeleeuwen

Doornik bestond al in de Romeinse tijd (Turnacum) en kwam rond 432 in Frankische handen door een inval van Chlodio. Onder de Salische Franken Childerik en Clovis was Doornik de hoofdstad van het Frankische rijk (tot 486). Het graf van Childerik werd in 1653 bij toeval ontdekt.

Clovis verplaatste het Frankische machtscentrum naar Parijs, maar de rol van Doornik was nog niet uitgespeeld. Clovis maakte de stad bij zijn vertrek tot bisschopszetel, die heel Vlaanderen bestreek. De in Doornik geboren Eleutherius werd de eerste bisschop.

Onder Karel de Kale, de eerste koning van westelijk Frankrijk, ontstond rond 850 het graafschap Vlaanderen, dat een leen bleef van de Franse koning. De stad trok welvarende kooplieden aan en hun streven naar onafhankelijkheid leidde ertoe dat Doornik vanaf 1187 rechtstreeks onder de Franse kroon kwam. In de 15e eeuw kende de stad een bloeiende lakenhandel en was het een voorname leverancier van wandtapijten.

Nieuwe tijd

Tot 1513 bleef de stad Frans; toen veroverde de Engelse koning Hendrik VIII Doornik. Het is daarmee de enige stad in België die (voor korte tijd) door Engeland bezet werd. In 1519 werd het bestuur over de stad weer aan Frankrijk overgedragen.

Keizer Karel V voegde in 1521 de stad bij zijn Nederlandse erflanden, waarop een periode van godsdiensttwisten en economisch verval volgde. In 1544 werd de eerste protestantse gemeente gesticht met als naam "La Palme". Martin Bucer stuurde vanuit Straatsburg een predikant: Pierre Brully, die echter al snel werd opgepakt en op 17 februari 1545 op de Grote Markt te Brussel verbrand. Na hem volgden predikanten als Ambrosius Wille. In 1561 schreef Guido de Brès er zijn Nederlandse Geloofsbelijdenis bedoeld als uitleg aan de Spaanse koning (Filips II) van de inhoud van het christelijke geloof. Na de Beeldenstorm, die de stad op 23 augustus 1566 bereikte, eisten de calvinisten (die beweerden driekwart van de Doornikse bevolking uit te maken[1]) eigen kerken. De graaf van Horne was door Margaretha van Parma gestuurd om de rust te herstellen, en hij wilde dat bereiken door middel van een soort religievrede, waarbij hij de calvinisten toeliet onder andere hun eigen kerken te bouwen; de koning en landvoogdes namen hem dit zeer kwalijk en riepen Horne terug.[2] Op 2 januari 1567 heroverde Filips van Noircarmes Doornik zonder slag of stoot en ontwapende de burgers.[3] Als gevolg van het Eeuwig Edict (1577) verlieten de Spaanse troepen de stad. In 1581 werd zij door de Spaanse landvoogd Alexander Farnese, heroverd na een langdurig beleg. Parma was politiek slimmer dan zijn meester, koning Filips II: in plaats van de protestanten uit te moorden, gaf hij ze een jaar de tijd om hun bezittingen te verkopen en te emigreren. Dat voorbeeld droeg ertoe bij dat bij latere belegeringen de protestanten minder geneigd waren om tot het einde door te vechten.

Onder de Franse koning Lodewijk XIV kwam de stad weer in Frans bezit (Verdrag van Aken, 1668). De Fransen moesten echter aan het eind van de Spaanse Successieoorlog volgens de bepalingen van de Vrede van Utrecht (1713) aanvaarden dat de voormalige Spaanse Nederlanden Oostenrijks werden.

In 1815 ging Doornik deel uitmaken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en in 1830 van België.

In mei 1940 leed de stad aanzienlijke schade door een Duits bombardement.

Kernen

Doornik is de gemeente met de grootste oppervlakte in België. Naast het stadscentrum bestaat de gemeente uit nog 29 deelgemeenten, namelijk Barry, Beclers, Blandain, Chercq, Ere, Esplechin, Froidmont, Froyennes, Gaurain-Ramecroix, Havinnes, Hertain, Kain, Lamain, Marquain, Maulde, Melles, Mont-Saint-Aubert, Mourcourt, Orcq, Quartes, Ramegnies-Chin, Rumillies, Saint-Maur, Templeuve, Thimougies, Vaulx-lez-Tournai, Vezon, Warchin en Willemeau.

#NaamOppervlakte
(km²)
Bevolking
IDoornik19,5531000
IIChercq3,03911
IIISaint-Maur3,32450
IVEre6,70700
VWillemeau3,84700
VIFroidmont4,951.015
VIIOrcq4,421.200
VIIIMarquain9,99800
IXEsplechin8,88900
XLamain3,65525
XIHertain2,30187
XIIBlandain11,302.205
XIIITempleuve15,433.166
XIVRamegnies-Chin4,28875
XVFroyennes5,502.300
XVIKain11,277.000
XVIIMont-Saint-Aubert8,841.350
XVIIIMourcourt12,181.000
XIXRumillies6,472.000
XXWarchin3,451.300
XXIHavinnes9,361.217
XXIIMelles2,92280
XXIIIQuartes4,68222
XXIVThimougies3,68220
XXVBeclers13,841.350
XXVIMaulde8,78720
XXVIIBarry4,881.000
XXVIIIVezon  
XXIXGaurain-Ramecroix12,213.400
XXXVaulx4,051.500


De gemeente Doornik grenst aan de volgende gemeenten en dorpen:

Kaart

Doornik, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Bezienswaardigheden

Doornik vanuit de lucht

Doornik geldt nog steeds als een der voornaamste monumentensteden van België. Van groot belang is de romaanse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Er is een 13e-eeuwse brug 'Pont des Trous' over de Schelde, het oudste belfort van België en een lakenhal, beide aan de bezienswaardige Grote Markt, en verder verschillende stadspoorten en pakhuizen.

Kerkelijke architectuur

Burgerlijke architectuur

  • Grote Markt met gevels in neostijl
  • Het Belfort van Doornik
  • Lakenhalle van Doornik
  • Het Stadhuis van Doornik en het stadspark, als onderdeel van de oude Sint-Maartensabdij
  • De Halle des Conseaux en de Tour des six (afgebroken in 1818)
  • Romaanse herenhuizen (waaronder de oudste en best bewaarde in Europa)
  • Renaissance en barokhuizen (Deze huizen worden ook wel "Spaanse huizen" genoemd. De gevels zijn in baksteen opgebouwd en de omlijsting van de vensters en de dakgevels is ook voor het eerst in steen. De "barokhuizen" zijn gebouwd in de 17de eeuw en deze zijn vooral bekend door hun praalrijke gevels en fijn uitgewerkte luchters.)
  • Art Nouveauhuizen (Jugendstil) bevinden zich vooral in de buurt van het station. Vermeldenswaardig zijn het huis op de Place Victor Carbonnelle 5 ontworpen door Georges De Poore in 1903, de huizen die Gustave Strauven bouwde op de Avenue Van Cutsem en het gebouw dat het Museum voor Schone Kunsten huisvest en dat dateert uit de latere periode van Victor Horta.
  • De deconstructivistische gebouwen van de Faculteit architectuur van de UCLouvain (université catholique de Louvain) geopend in 2018.

Militaire architectuur

  • De Pont des Trous (deels afgebroken in 2019), de Tour Henri VIII en diverse andere overblijfselen van de stadsomwalling.
  • De Citadel (deels afgebroken in 1860)

Musea

  • Het Museum voor Schone Kunsten naar ontwerp van Victor Horta bevattende de Collectie Van Cutsem
  • Archeologisch museum
  • Folkloristisch museum
  • Museum voor de tapijt- en textielkunst
  • Museum van de geschiedenis en decoratieve kunst
  • Museum voor natuurgeschiedenis en Vivarium
  • Koninklijk wapenmuseum en museum voor militaire geschiedenis


Politiek

Burgemeesters

TijdspanneBurgemeester[4]
1804 - 1818Charles De Rasse
1818 - 1824Idesbalde Vander Gracht
1824 - 1830Bernard de Bethune
1830 - 1831Charles Le Hon
1831 - 1848Désiré de Hults
1848 - 1852Augustin Dumon (PL)
...
1855 - 1868Alphonse de Rasse
1868 - 1872Léopold Fontaine (waarnemend)
1872 - 1883Louis Crombez (PL)
1883 - 1907Victor Carbonnelle (PL)
1907 - 1908Jules Boucher (waarnemend)
1908 - 1918Alphonse Stiénon du Pré (Kath. Partij)
1918 - 1919Ambroise Derick (waarnemend)
1919 - 1925Edmond Wibaut (Kath. Partij)
1925 - 1927Albert Asou (PL)
TijdspanneBurgemeester
1927 - 1933Edmond Wibaut (Kath. Verbond)
1933 - 1940Albert Asou (PL)
1940Emile Derasse (PL)
1940Charles Mauroy (waarnemend)
1940 - 1944Louis Casterman
1944 - 1956Emile Derasse (PL)
1956 - 1959Jules Hossey (PSB)
1959 - 1968Louis Casterman
1968 - 1970Jean Hachez (PSC)
1971 - 1976Fernand Dumont (PSC)
1977 - 1992Raoul Van Spitael (PS)
1992 - 2000Roger Delcroix (PS)
2001 - 2012Christian Massy (PS)
2013 - 2018Rudy Demotte (PS, titelvoerend)
Paul-Olivier Delannois (PS, waarnemend)
2019 - hedenPaul-Olivier Delannois (PS)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel10-10-1976[5]10-10-19829-10-19889-10-19948-10-20008-10-2006[6]14-10-2012[7]14-10-2018
Stemmen / Zetels%39%39%39%39%39%39%39%39
PRL1 / PRL-MCC2 / MR318,511721,81921,111818,31723,252924,6931030,0531222,67310
PSC1 / cdH2 / Ensemble!324,8411125,3411023,4911023,7111018,741716,762711,112414,0235
PS28,121239,81741,821845,582043,871940,941842,191835,9216
ECOLO-5,3416,5928,03212,98411,75410,17317,777
PTB---0,560---5,601
NATION-------1,790
Oxygène-------1,180
DéFI-------1,050
Tournai Plus------6,472-
FN--0,780--4,060--
VIVANT-----1,070--
RWF-----0,710--
VETO----1,150---
BEB---3,820----
PCB1 / PC216,2916-6,2121-----
UPWT-7,312------
Votez.W.-0,410------
IT8,913-------
RW3,340-------
Totaal stemmen4596444345452284535444766452324404843525
Opkomst %91,2690,5589,4189,9686,2786,13
Blanco en ongeldig %4,784,96,617,079,236,627,058,10

De gevormde coalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Geboren

Zie ook

Zie de categorie Tournai van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.