Mol (België)

Mol is een uitgestrekte gemeente en bestaat buiten Mol (Mol-Centrum) zelf nog uit 11 gehuchten: Achterbos, Donk, Ezaart, Ginderbuiten, Gompel, Heidehuizen, Millegem, Rauw, Sluis, Wezel en het uitgestrekte en dunbevolkte Postel in het noorden dat slechts door een smalle strook met de rest van Mol verbonden is. Tussen het centrum en het gehucht Ezaart bevindt zich de woonwijk Heidehuizen die, gezien de vele speculaties hieromtrent, door de gemeente Mol wel degelijk beschouwd wordt als een gehucht.[2] Desondanks staat het gehucht niet vermeld op de diverse officiële kaarten en is er geen naambord dat de bebouwde kom aanduidt.

Bronnen:

Naar schatting[3] bedroeg de beboste oppervlakte van de gemeente Mol 4725 hectare in 1900. In 1950 was er, op basis van het kadaster, een bosareaal van 4.062 hectare.[4] In 1995 bleef nog 3750 hectare bos over.[3]

Bronnen: NIS en Gemeente Mol - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1980= inwoneraantal per 1 januari

De gemeente Mol ligt in het kieskanton Mol en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.

Mol		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Turnhout			Mol
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Turnhout	Mol	Mol
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

In het centrum van Mol was de sociëteit De Eendracht gelegen, de opvolger van het Molse rederijkersgezelschap. De liberaal-katholieke burgerij had tot dan toe het gemeentebestuur in handen. Omstreeks 1870 kwam daar verandering in toen de katholieken het gemeentebestuur overnamen. De eerste schoolstrijd had tot gevolg dat er naast een 'neutrale' gemeenteschool, waar niet langer godsdienst tijdens de lesuren werd gegeven, ook een katholieke jongensschool werd gesticht door de Broeders van Liefde (waar nu het gesticht is).

Vanaf 1884 keerde de gemeenteschool naar haar oude toestand (met godsdienstonderwijs). De dorpsliberalen steunden vooral op de aanhang in de middenklasse van het dorp, de katholieken (kadodders genaamd) geheten, in de buitengehuchten. In Mol-Centrum rekruteerde pastoor Cuypers een groot deel van de hoge burgerij, waaronder de familie Swinnen-De Clercqs. Deze brouwersfamilie sloot in het begin van de 20ste eeuw de Eendracht, en richtte er volgens het Gildenhuis in. De Eendracht bouwde een zaal aan het Laar.[6]

Burgemeester is Wim Caeyers (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 20 op 33 zetels.

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

• Sluizencomplex langs het kanaal Dessel-Schoten
• Baileybrug (Postel)
• Ezaartmolen (Ezaart)
• Casino (Gompel)

• Sint-Pieter en Pauwelkerk
• De Abdij van Postel
• De 15 kapellekens in Achterbos
• Sint-Willebrorduskapel (Ezaart)
• Lourdesgrot (Sluis)
• Sint-Bernarduskerk (Sluis)

• 

  Kempisch binnenhuis, olie op doek door Jakob Smits, collectie Jakob Smitsmuseum
  Jakob Smitsmuseum in Sluis.Smits was een van de kunstenaars van de Molse School

• Lichtstoet Mol-Ginderbuiten. Jaarlijks evenement op de laatste zaterdag van september.
• Lichtstoet in Mol-Centrum / Rozenberg bestaat sinds 1885 en heeft jaarlijks plaats op de eerste zaterdag van september.

Sinds 2005 wordt er jaarlijks een Mols gehucht aangeduid als Cultureel Ambassadeur. Bedoeling is dat dat gehucht door het jaar enkele activiteiten organiseert die gedeeltelijk worden gesponsord door de gemeente.

Het Cultureel Ambassadeurschap vloeit voort uit de Molse Feesten die al langere tijd werden georganiseerd in juli en augustus op en rondom het Rondplein in het centrum.

• 2015: Centrum - 't Centrum bruist
• 2014: Heidehuizen - Heidehuizen-Hutten Buitengewoon
• 2013: Sluis - Open Sluis
• 2012: Wezel - Wezel Grenzeloos
• 2011: Postel - Natuurlijk Postel
• 2010: Donk - Donk Sleutelrol
• 2009: Gompel - Gompel Glashelder
• 2008: Achterbos - 2008erbos
• 2007: Ezaart - Ezaart draait
• 2006: Millegem - Mee met Millegem
• 2005: Ginderbuiten - Hier is Ginderbuiten
• 2003: Rauw - Rauw Leeft!

• Molse zander, Snoekbaarsfilet, vroeger gevangen in plaatselijke zandputten.
• Molse witte, een Molse jenever.
• Kip-kap (hoofdkaas) en pensen (bloedworst) zijn erkende streekproducten
• Postelse abdijkaas
• Molse zandzakskes: chocolade tabletten (wit, melk of fondant) in kleine jute zakjes
• Molder: een streekbier op basis van handgeplukte gagel

De gemeente Mol telt zo'n twintig jeugdbewegingsgroepen. Dat grote aantal is het gevolg van de vele gehuchten waarin onafhankelijk van elkaar jeugdbewegingen ontstonden. Vaak zijn deze ook nog eens opgesplitst in jongens- en meisjesgroepen. Hieronder een overzicht van de Molse jeugdbewegingen.[10] Daarnaast kent Mol ook verschillende andere werkingen, zoals het jeugdhuis en de speelpleinwerking.

• Chiro Centrum Sprankel
• Chiro Millegem
• Chiro Rauw Alhambra-Camora
• Chirojongens Gompel Ambiorix
• Chirojongens Rauw Alhambra
• Chirojongens Wezel Albatros
• Chiromeisjes Gompel Paragon
• Chiromeisjes Sluis Gorabos
• Gidsen Achterbos Nele
• Gidsen Centrum JF Kennedy
• Jeugd Rode Kruis Mol
• KSA Mol
• Scouts en Gidsen Donk St. Antonius-St. Agnes
• Scouts en Gidsen Ezaart St. Willebrordus
• Scouts Achterbos Tijl
• Scouts Centrum St. Pieter
• Scouts Ginderbuiten St. Carolus
• Scouts Sluis St. Paulus
• V.N.J. Ezaart Mol

De dierenmarkt, in de volksmond konijnenmarkt genoemd, bestaat reeds sinds 1886 en vindt iedere zondag plaats van 8 tot 12 uur op het Rondplein. Indien het Rondplein niet beschikbaar is (bijvoorbeeld wegens een manifestatie), wordt de konijnenmarkt verplaatst naar de Adolf Reydamslaan en Jakob Smitslaan (beide straten zijn in Mol beter bekend als "Den Boulevard").

De konijnenmarkt heeft begin jaren 1990 stof doen opwaaien omdat er allerhande huisdieren werden verkocht. Daarnaast mogen op de markt zowel handelaars als particulieren verkopen. Dierenrechtenorganisaties waren van mening dat mensen impulsief een huisdier kochten. Door dit impulsieve gedrag zouden veel van die dieren worden verwaarloosd, gedumpt, gedood (al dan niet door een dierenarts) of stonden de nieuwe eigenaars enkele weken later terug op de markt om het dier opnieuw te verkopen. Zo hebben aanhangers van GAIA via diverse televisieprogramma's, zoals Telefacts en Het ei van Colombus, de "wanpraktijken" op de Molse Konijnenmarkt in beeld laten brengen.[11] Gezien dergelijke "wanpraktijken" zich ook voordeden op andere dierenmarkten in België werd in 1995 de Belgische wet betreffende "het welzijn en bescherming van de dieren" aangepast waardoor het nationaal verboden werd om op openbare markten honden of katten te verkopen. Ook mogen dierenwinkels sindsdien hun dieren niet meer zichtbaar plaatsen vanop straat.[12]

Tegenwoordig mag men op de Molse Konijnenmarkt enkel pluimvee, vogels, knaagdieren en vissen verkopen. Ook dierenbenodigdheden (inclusief diereneten) en waterplanten worden op deze dierenmarkt aangeboden.[13]

De eerste boerenmarkt vond plaats op 9 maart 2008 in de Corbiestraat. Sindsdien kunnen zowel handelaars als particulieren hier op zondag tussen 08:00 en 12:00 uur hun groenten, fruit, bloemen, natuur- en zuivelproducten, etenswaren en drank verkopen.[13] Particulieren hoeven niet in het bezit te zijn van een leurderskaart, maar moeten zich 's ochtends wel tijdig melden bij de marktleider.

De beslissing om een Boerenmarkt in te richten, is een onrechtstreeks gevolg van de wijziging van de wet op "het welzijn en bescherming van de dieren" in 1995 (zie kopje "Konijnenmarkt"). Hierdoor verloor de Konijnenmarkt een groot deel van haar charme met als gevolg dat het aantal bezoekers en handelaars in de daaropvolgende jaren steeds achteruit ging.[14]

Deze gaat elke dinsdag door (behalve met Kerstmis of Nieuwjaar) op het Rondplein en in de Corbiestraat tussen 8 en 12 uur. Op de Dinsdagmarkt staan enkel ambulante handelaars of personen met een leurderskaart.

In 1878 kochten de Broeders van Liefde twee panden (de Zwaan en het Secretarishuis) in de gemeente en opende een kostschool. Een jaar later werd er een normaalschool toegevoegd en in 1884 werd de kapel gewijd. In 1893 werd de school verkocht aan de overheid en deze voegde een derde pand (Sint-Joris) toe. De gevels werden afgebroken en vervangen en er werd een Weldadigheidsschool in ondergebracht (Koninklijk Besluit van 29 januari 1894). Deze werd later omgevormd tot het Rijksopvoedingsgesticht (KB van 16 april 1923).[15] Later werd deze hervormd naar Gemeenschapsinstelling De Kempen met twee campussen, met name De Markt en De Hutten.[16]

Bekende personen die geboren zijn in Mol:

Bekende personen die woonachtig zijn of waren in Mol of een andere significante band met de gemeente hebben:

• Edmond van Eetvelde (1852 - 1925), diplomaat en politicus
• Charles de Broqueville (1860 - 1940), politicus
• Kamiel Berghmans (1905 - 1970), politicus
• Jozef Cools (1926 - 1974), politicus
• Senne Rouffaer (1925 - 2006), acteur en regisseur (leraar aan het Sint-Jan Berchmanscollege van Mol, waar hij de toneelvereniging 'Oratora' stichtte)
• Bob Van Rompaey (1930 - 2003), politicus
• Jef Sleeckx (1937), politicus
• Siegfried Bracke (1953), journalist en politicus
• Alexandra Colen (1955), politica
• Anne Mie Gils (1957), actrice
• Viktor Lazlo (1960), zangeres
• Servais Verherstraeten (1960), politicus
• Harm van Veldhoven (1962), voetballer en -trainer
• Peter Van De Velde (1967), acteur[17]
• Wim Van Dijck (1969), politicus
• Hilde Gijsbrechts (1971), actrice
• Barbara Dex (1974), zangeres
• Caren Meynen (1978), televisie- en radiopresentatrice, zangeres
• Tom Boonen (1980), wielrenner
• Ann Lemmens (1980), presentatrice
• Anne-Marie Ilie (1985), model (Miss Belgian Beauty 2007)
• Rob Peeters (1985), veldrijder
• Tuur Stuyck (1991), filmregisseur

• Pejë (Kosovo), de gemeente Mol heeft in januari 2011 een punt achter deze stedenband gezet.[18]