Brussel (stad)

• 1853: aanhechting Leopoldswijk (Quartier Léopold)
• 1864: aanhechting Louizalaan (Avenue Louise)

• 1921: aanhechting van Haren, Laken en Neder-Over-Heembeek

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief Laken, Haren en Neder-over-Heembeek.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Door het internationale karakter van Brussel en het grote aantal buitenlanders en bewoners uit Vlaanderen en Wallonië zijn er in Brussel nog maar weinig echte Brusselaars te vinden. Ze kregen zelfs een speciale benaming. Zo is een Ketje een oorspronkelijke inwoner van Brussel die er samen met zijn beide ouders geboren en getogen is. Een Zinneke is er eveneens geboren, doch heeft slechts één ouder die zich Ketje mag noemen. Kenmerkend is hun taalgebruik. Het oorspronkelijke Brussels is een Brabants dialect. Het kenmerkt zich taalkundig gezien door de vele leenwoorden uit het Frans en door Franse uitspraak van Nederlandse woorden. Het ontwikkelde zich uit de lokale variant van het Middelnederlands dat er in de Middeleeuwen gesproken werd. Er bestaat ook een Brusselse variant van het Frans. Daarin vindt men vele leenwoorden uit het Nederlands en door het Nederlands beïnvloede uitspraak. In het artikel over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is meer informatie te vinden over het gebruik van de beide officiële talen in Brussel.

Het bestuur van de stad bestaat uit PS, Groen-Ecolo, Défi en Change.brussels (een lokale lijst rond sp.a).

De volgende personen maken deel uit van het bestuur:

De verkiezingen vinden alle zes jaar op de tweede zondag van oktober plaats.[2]

Op 1 januari 1983 verloren de Brusselse liberalen hun burgemeesterszetel die ze al van voor de Belgische onafhankelijkheid in handen hadden en werd voor het eerst een socialist burgemeester van Brussel. Zie voor een overzicht van alle burgemeesters van Brussel de lijst van burgemeesters van Brussel.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 werd het kartel PS-sp.a de grootste met 18 zetels, gevolgd door het cdH (in feite het kartel cdH-CD&V) met 10 zetels. Derde werd het kartel MR-Open Vld met eveneens 10 zetels; Ecolo-Groen werd vierde met 7 zetels. Tot slot behaalde het FDF 3 zetels en de N-VA 1 zetel. Hierop werd een paarse meerderheid gevormd tussen PS-sp.a en MR-Open Vld, goed voor 28 van de 49 zetels. Op 9 juni 2017 stapte de sp.a echter uit de coalitie wegens onregelmatigheden betreffende de toenmalige burgemeester Yvan Mayeur met betrekking tot daklozenorganisatie Samusocial. Sindsdien is Philippe Close burgemeester van Brussel-stad.

(*) 1976: MERGAM / 1982: FNK (1,63%), ECO-BXL (0,52%), Depha (0,31%), RPR-KVV (0,08%) / 1988: PFN (1,4%), EVA (0,85%), PLI (0,2%) / 1994: Demare (1,55%), Merci (0,62%), Plus (0,51%), RDB (0,19%) / 2000: FNB (1,75%), Vivant (1,63%) / 2006: UNIE (0,14%), Verleyen (0,20%), PH-HP (0,16%), Parti Solutions (0,35%), Force Citoyenne (0,3%) / 2012: Pirates-Piraten (1,38%), Egalité (1,13%), Belg-Unie (0,69%) / 2018: Plan B (0,87%), Citoyen d'Europe M3E (0,29%), La Droite (0,69%), Salem (0,55%)

De volgende gemeenteraad wordt op zondag 13 oktober 2024 gekozen.

Voor Brussel, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet-Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Brussel scoort slechter met een verhouding van 40,33% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 was de verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme als volgt:

• Brussel: 50,22% (kiezers/inw.) - 19,68% (absenteïsme)
• Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

• Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
• Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)

Brussel wordt vaak beschouwd als de de facto hoofdstad van de Europese Unie. Het Europees Parlement vergadert hoofdzakelijk in Brussel en de stad is tevens de vestigingsplaats van de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie. Ook het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Europees Comité van de Regio's en talrijke Europese agentschappen zijn in Brussel gevestigd.

De meeste Europese instellingen zijn gegroepeerd in de Leopoldswijk, of ook de Europese Wijk genoemd. Om deze instellingen te huisvesten werden tal van nieuwe wolkenkrabbers opgetrokken als het Berlaymontgebouw, het Justus Lipsius-gebouw, de Madoutoren, het Karel de Grote-gebouw, Résidence Palace en talrijke andere.

In de Brusselse deelgemeente Haren is het hoofdkwartier van de NAVO gevestigd, alsmede de hoofdzetel van EUROCONTROL.

• de Grote Markt
• het Stadhuis van Brussel
• het Broodhuis
• de Beurs
• de Beenhouwersstraat
• de Munt (Koninklijke Muntschouwburg); hier brak de Belgische Revolutie van 1830 uit die leidde tot de onafhankelijkheid van België.
• het standbeeld van Manneken Pis.
• het Atomium, een zeer bekend monument dat een ijzerkristal voorstelt dat 150 miljard maal is vergroot. Het werd gebouwd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling die hier plaats had in 1958.
• het Jubelpark met zijn hallen, musea, park en triomfboog. Aangelegd ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid.
• de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele.
• het Koninklijk Paleis van Brussel en het nabijgelegen Park van Brussel.
• de Marollen: volkswijk in Brussel waar de bekende Brusselse vlooienmarkt plaatsvindt. De wijk wordt beheerst door het imposante Justitiepaleis.
• de Zavel, wijk van de antiekhandel.
• de Heizel: de wereldtentoonstelling van 1958 had hier plaats, waar het Atomium een restant van is. Hier vindt men verder het ontspanningsoord Bruparck (bioscoopcomplex Kinepolis, subtropisch zwemparadijs Oceade, het park Mini-Europa, restaurants), het Koning Boudewijnstadion, de Brussels Expo (tentoonstellingsruimte) en de Planetarium van Brussel die werd geopend tijdens de Wereldtentoonstelling van 1935
• het park van Laken: domein van 160 ha met het Paleis van Laken (residentie van de Belgische vorsten), de koninklijke serres, de Japanse toren en het Chinees paviljoen.
• de stad telt vele artnouveauwoningen, ontworpen door Victor Horta.
• de verschillende winkelgalerijen in Brussel

Enkele kerken zijn onder andere:

• Kapellekerk
• Onze-Lieve-Vrouwekerk (Laken)
• Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele
• Miniemenkerk
• Sint-Jacob-op-Koudenberg
• Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk
• Kerk Onze-Lieve-Vrouw Van Finisterrae
• Sint-Katelijnekerk
• Sint-Jan Baptist ten Begijnhofkerk
• Sint-Jans en Sint-Stevenskerk der Miniemen
• Sint-Niklaaskerk

• Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, bestaande uit:
  • het Museum voor Oude Kunst (15e-18e eeuw)
  • het Museum voor Moderne Kunst (19e-20e eeuw)
  • het Meuniermuseum
  • het Wiertzmuseum
  • het Musée Magritte Museum
• Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, bestaande uit:
  • het Jubelparkmuseum
  • het Paviljoen van de Menselijke Driften
  • de Hallepoort
  • de Musea van het Verre Oosten met de Japanse Toren en het Chinees Paviljoen
  • het Muziekinstrumentenmuseum
• het BELvue Museum
• Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis
• Autoworld
• Joods Museum van België
• Museum voor Natuurwetenschappen
• Het Hortahuis
• Belgisch stripmuseum
• Museum van de Belgische Brouwers

Café "Le Poechenellekelder"

Brussel heeft zoals veel andere Belgische steden een levendig uitgaansleven. Vele uitgaansgelegenheden liggen verspreid over de stad, maar in het centrum is vooral het gebied rond de Beurs en het Sint-Goriksplein bekend als uitgaansbuurt. Enkele bekende cafés zijn Den Coninck van Spaignien, biercafé Délirium, à la Mort Subite, Le Poechenellekelder, en Het Goudblommeke in Papier.

Daarnaast zijn er in de stad vele restaurants, waarvan onder meer Alexandre, Comme Chez Soi, Sea Grill, Villa Lorraine en WY zijn onderscheiden met een of meerdere Michelinsterren.

Belangrijke zalen zijn de Ancienne Belgique, de Munt, de Beursschouwburg en de KVS. In 1993 vestigde zich het Kaaitheater, als een centrum voor dans, theater en performance, aan het Saincteletteplein. Sinds 2005 heeft Brussel ook een casino.

In 1987 werd het voormalige goederenstation Thurn en Taxis geklasseerd en kreeg het een culturele en recreatieve bestemming. Tot 2016 vond hier jaarlijks het festival Couleur Café plaats, dat sinds 2017 naar het Osseghempark verhuisde. Tegenover Thurn en Taxis, langs het Bécodok in de kanaalzone, organiseren sinds de jaren zeventig twee boten, Ric's Artboat en Ric's Riverboat, artistieke activiteiten, festiviteiten en culturele projecten.

Brussel kent bovendien een reeks cafés gericht op holebi's, die met name aan en rond de Kolenmarkt gelegen zijn, zoals Le Belgica, Le Soleil en Le Détour (voorheen L'Homo Erectus). Een feest voor deze doelgroep dat internationale aantrekkingskracht geniet is La Demence, dat sinds 1994 in de bekende technodiscotheek Fuse in de Blaesstraat wordt gehouden.[6]

Binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden het Frans en het Nederlands als officiële talen. De meeste inwoners, forenzen, en 'vaste' buitenlanders gebruiken nochtans vooral het Frans als aanspreektaal. Deze gewoonte is ontstaan door de combinatie van de numerieke verhoudingen van de verschillende taalgroepen in Brussel, de relatieve meertaligheid van de Vlamingen in Brussel, en de relatief lagere kennis van andere talen onder de Franstaligen. Volgens onderzoek worden in Brussel opmerkelijk veel verschillende talen gesproken in thuisverband, en bestaan er ook veel taalgemengde gezinnen.

De Zinnekeparade, mei 2008

Rigafestival op het Spanjeplein in 2018

• Bloementapijt, in de even jaren (bijvoorbeeld 2016 - 2018 - 2020 enz.)
• Bright Brussels, in het winterseizoen
• Museum Night Fever, eerste weekend van maart
• Zinnekeparade, in de maand mei van de even jaren
• Kunstenfestivaldesarts, in mei
• The Belgian Pride, in mei
• Ommegang van Brussel, in juni en juli
• Couleur Café, laatste weekend van juni
• Brosella, tweede weekend van juli
• Brussel Bad, in juli en augustus
• Zuidfoor, tweede helft juli tot tweede helft augustus
• Bruksellive, laatste weekend van juli
• Brussels Summer Festival, in augustus

Bekende winkelstraten zijn de Nieuwstraat, de Louizalaan en de Antoine Dansaertstraat. Een van de bekende winkelgalerijen in Brussel zijn de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen.

Satellietfoto van Brussel

Vanwege de centrale ligging binnen België is Brussel via meerdere snelwegen bereikbaar. Zo hebben steden als Gent, Brugge, Antwerpen, Luik, Namen, maar ook Amsterdam, Rotterdam, Keulen, Parijs en Luxemburg goede wegverbindingen met Brussel.

De stad telt twee concentrische verkeersassen, onderling verbonden door grote lanen:

• de (grote) Ring R0: de autosnelweg die het Brusselse gewest omcirkelt
• de kleine ring R20: serie van tunnels en doorgaande wegen die het centrum van Brussel bedienen en die de stadsomwalling uit de 14e en 15e eeuw volgt. Daarbij duiken namen op die herinneren aan de oude stadspoorten zoals de poort van Namen, Halle, Ninove, Anderlecht, Leuven, Schaarbeek, enzovoort.

Op 28 juni 2015 werden de centrale lanen gedeeltelijk afgesloten en werd een zone van 50 ha in het centrum autovrij, het op een na grootste autovrije centrum van Europa, na Venetië.[7]

Reizigers kunnen gebruikmaken van verschillende treinstations. De belangrijkste voor het personenvervoer bevinden zich op de noord-zuidverbinding.

Station Brussel-Centraal

• Station Brussel-Zuid: het belangrijkste internationale station van België (bediend door TGV, Eurostar, Thalys, ICE en andere internationale verbindingen)
• Station Brussel-Kapellekerk
• Station Brussel-Centraal
• Station Brussel-Congres
• Station Brussel-Noord

Alle nationale reizigerstreinen die Brussel aandoen, stoppen in Brussel-Noord, Brussel-Centraal en Brussel-Zuid. In Brussel-Kapellekerk en -Congres houden enkel een paar stoptreinen halt. Alle treinen richting Namen en Luxemburg stoppen op Station Brussel-Luxemburg en station Brussel-Schuman, nabij de Europese instellingen.

Vanuit Brussel zijn steden als Amsterdam, Rotterdam, Londen, Keulen, Parijs en Rijsel per trein in 1-2 uur te bereiken. Een treinreis naar Frankfurt, Lyon en Straatsburg duurt 3-4 uur. De treinen naar Marseille, Montpellier en Nice leggen meer dan 1000 km af in 5 uur.

Lijnennet van de Brusselse metro

De Brusselse metro telt 60 stations, verspreid over twee assen. Sinds april 2009 is er een metrolijn toegevoegd waardoor er meer en snellere verbindingen mogelijk zijn. Verder is er een uitgebreid tramnetwerk, met als zwaartepunt de noord-zuidverbinding (Zuidstation - Beurs - Noordstation, parallel met de noord-zuidverbinding van de treinen). Enkele tramverbindingen gaan tot de plaatsen in de Vlaamse Rand, zoals Groot-Bijgaarden, Tervuren, Drogenbos en Wezembeek-Oppem.

Een uitgebreid busnetwerk zorgt ervoor dat bijna elke plek in en rond het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met het openbaar vervoer bereikbaar is. Het lokale vervoer binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de MIVB. Het vervoer in relatie met Vlaanderen wordt hoofdzakelijk verzekerd door De Lijn, het vervoer naar Wallonië hoofdzakelijk door de TEC.