Zwammerdam
Zwammerdam is een dorp in de gemeente Alphen aan den Rijn, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. In 2019 had het dorp 1.860 inwoners. Tot 1964 was Zwammerdam een zelfstandige gemeente. Diverse delen van de gemeente zijn bij het verlies van deze zelfstandigheid naar naburige gemeenten zoals Alphen aan den Rijn, Bodegraven, Boskoop en Reeuwijk overgegaan.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 52° 6′ NB, 4° 44′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.860[1] | ||||
| Overig | |||||
| Woonplaatscode | 1081 | ||||
Detailkaart | |||||
 | |||||
| Locatie in de gemeente | |||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Centrum Zwammerdam | |||||
 | |||||
| Gereformeerde kerk, Molenstraat (gesloten in 2016) | |||||
 | |||||
| Zwammerdam, gezien naar het noordwesten | |||||
| |||||
Zwammerdam heeft een kleine en compacte oude kern met kronkelende straatjes en met historische bebouwing. Zwammerdam is, in tegenstelling met lintbebouwing, een van de weinige dorpen in de Rijnstreek die gebouwd zijn rondom een plein. Ten zuidwesten loopt de spoorlijn Woerden - Leiden. Aan deze spoorlijn had Zwammerdam een eigen spoorweghalte, namelijk halte Zwammerdam.
Geschiedenis
In de oudheid bevond in Zwammerdam zich het Romeinse fort "Nigrum Pullum" (zwarte grond) met de vlootfaciliteiten. Enkele resten zijn te zien op het terrein van Ipse de Bruggen locatie Hooge Burch. Enkele Romeinse schepen behoren tot de voornaamste vondsten.
Later werd de plaats Suadenburcherdam genoemd, naar de (illegale) dam bij Suadenburg die al in de 12e eeuw wordt genoemd. Deze dam hield het water buiten Holland, tot nadeel van de bewoners aan de Utrechtse kant. Die beklaagden zich bij de Duitse keizer en zij kregen gelijk. In 1165 beval keizer Frederik Barbarossa de graaf van Holland de dam te verwijderen. Na 1200 sloot de dam de Oude Rijn niet meer af, maar bleef bestaan als een dam met doorlaatopening.
Uiteindelijk is de naam verbasterd tot het huidige Zwammerdam.
Zwammerdam lag aan de Oude Hollandse Waterlinie. In het rampjaar 1672 trokken in december tijdens een vorstperiode 9000 man van het Franse leger, dat onder bevel van maarschalk Luxembourg stond, moordend en plunderend de plaats binnen.
In 1906 woedde er een grote brand in het centrum van Zwammerdam. Deze begon in de bakkerij van Dhr. Lith, gelegen aan het plein. Doordat bijna alle huizen aan het plein destijds rieten daken hadden duurde het niet lang tot er vijf panden aan het plein in lichterlaaie stonden. Onder andere het gemeentehuis, hotel " de Rustende Arend" en het doktershuis werden in de as gelegd. deze panden zijn in de jaren 1906-1909 weer opgebouwd. Om deze reden hebben anno 2016 veel panden aan het plein een gevel in de stijl van de Art Nouveau.
Molens
Ten noorden van de plaats bevindt zich De Dikke Molen. Ten westen ligt de Steektermolen.
Bekende Dammenaren
- Quiringh van Brekelenkam (na 1622), kunstschilder, waarschijnlijk in Zwammerdam geboren
- Leendert Konijn (1899-1977), planter in Nederlands-Indië
- Kees Ninaber van Eijben, (1898-1945), verzetsstrijder
- Gerardus Anthonius Stolwijk (1918-1984), burgemeester
- Jan Piket (1925-2020), hoogleraar fysische geografie en kartografie
- Gerda Verburg (1957), minister, Tweede Kamerlid, vakbondsbestuurder
Trivia
In Zwammerdam is het Jostiband Orkest gevestigd.
Zie ook
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Plaatsen in de gemeente Alphen aan den Rijn | |
|---|---|---|
|
Hoofdplaats: Alphen aan den Rijn Wijken en Buurten: Oudshoorn · Ridderveld · Zegersloot · Hoorn · Hoge Zijde · Lage Zijde · Steekterpolder · Kerk en Zanen · Rietveld | ||