Keizer Karel VI

Karel VI (Wenen, 1 oktober 1685 – aldaar, 20 oktober 1740) was de jongste zoon van keizer Leopold I. In 1711 volgde hij zijn oudere broer, Jozef I, op als Rooms-Duitse keizer (Karel VI), als koning van Bohemen (Karel II), als koning van Hongarije en Kroatië (Karel III) en als aartshertog van Oostenrijk.

Karel VI
Staatsieportret van keizer Karel VI door Johann Gottfried Auerbach, 1735.
Rooms-Duits koning en keizer
Regeerperiode	1711 - 1740
Verkiezing Kroning	12 oktober 1711 in Frankfurt 22 december 1711 in de Dom van Frankfurt
Voorganger	Jozef I
Opvolger	Karel VII Albrecht
Koning van Hongarije, koning van Bohemen en regerend aartshertog van Oostenrijk
Regeerperiode	1711 - 1740
Kroning	22 mei 1712 in de Sint-Maartensdom, Presburg 5 juni 1722 in de Sint-Vituskathedraal, Praag
Voorganger	Jozef I
Opvolger	Maria Theresia
Koning van Sardinië
Regeerperiode	1713 - 1720
Voorganger	Filips V van Spanje
Opvolger	Victor Amadeus II
Koning van Napels
Regeerperiode	1713 - 1735
Voorganger	Filips V van Spanje
Opvolger	Karel VII
Koning van Sicilië
Regeerperiode	1720 - 1735
Voorganger	Victor Amadeus II
Opvolger	Karel VII
Huis	Habsburg
Vader	Leopold I
Moeder	Eleonora van Palts-Neuburg
Geboren	1 oktober 1685 Wenen, Oostenrijk
Gestorven	20 februari 1740 Wenen, Oostenrijk
Begraven	Kapuzinergruft, Wenen
Echtgenote	Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel
Religie	Rooms-katholiek
Groot wapen als Heilig Rooms keizer

In 1700 had hij al aanspraak gemaakt op de Spaanse troon (én bijhorende gebieden) na de dood van koning (én familielid) Karel II van Spanje, waardoor de Spaanse tak van het Huis Habsburg uitstierf. De daarop volgende successieoorlog leidde niet tot het verwerven van de Spaanse bezittingen.

Door de bilaterale verdragen van de Vrede van Utrecht (1713) verkreeg Karel VI wel de Zuidelijke Nederlanden (sindsdien de Oostenrijkse Nederlanden genoemd), het hertogdom Milaan, Napels en Sardinië (dat in 1720 geruild werd voor Sicilië).

Met het schrijnend tekort aan mannelijke erfgenamen in de Oostenrijks-Habsburgse monarchie voor ogen, stelde Karel VI al in 1713 de Pragmatieke Sanctie in, een edict waarbij de onbetwistbare ondeelbaarheid van het Habsburgse patrimonium voorrang kreeg op de Salische Wet qua troonsopvolging, waardoor dus ook zijn vrouwelijke nakomelingen als erfgenamen konden optreden.

De keizer gaf hierin de voorkeur aan zijn eigen dochters in plaats van de dochters van zijn oudere broer en voorganger, Jozef I, voor de opvolging. Zo negeerde hij wel het decreet Pactum Mutuae Successionis dat hij had ondertekend tijdens de heerschappij van zijn vader, Leopold I.

Karel wilde hiervoor de goedkeuring krijgen van de andere Europese grootmachten. Deze eisten harde voorwaarden, onder meer dat Oostenrijk zijn overzeese handelscompagnie zou ontbinden. In het totaal erkenden Groot-Brittannië, Frankrijk, Saksen, Polen, de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Spanje, Venetië, de Kerkelijke Staat, Pruisen, Rusland, Denemarken, Sardinië, Beieren en de Rijksdag van het Heilige Roomse Rijk deze Pragmatieke Sanctie. Later, na Karels dood, kwamen echter Frankrijk, Spanje, Saksen, Polen, Beieren en Pruisen terug op die erkenning.

Karel VI stierf in 1740 en de opvolging door zijn dochter Maria Theresia leidde mede daardoor tot de Oostenrijkse Successieoorlog die pas acht jaar later tot een aanvaardbare regeling zou leiden.

Ornament op het graf van Karel VI in de Kapuzinergruft, een doodshoofd met de keizerskroon