Doesburg

Doesburg ( uitspraak (info / uitleg)) (Nedersaksisch: Doezebarg) is een stad (hanzestad) en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland met 11.148 inwoners (1 januari 2019, bron: CBS). De stad is gelegen langs de Gelderse IJssel en de Oude IJssel.

Doesburg
Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie Gelderland
Coördinaten52° 1′ NB, 6° 8′ OL
Algemeen
Oppervlakte12,96 km²
- land11,53 km²
- water1,43 km²
Inwoners (1 januari 2019)11.148?
(967 inw./km²)
BestuurscentrumDoesburg
Belangrijke verkeersadersN317 N338 A348
Politiek
Burgemeester (lijst)Loes van der Meijs (VVD)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)€ 32.100 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)€ 190.000
WW-uitkeringen (2014)54 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)6980-6984
Netnummer(s)0313
CBS-code0221
CBS-wijkindelingzie wijken en buurten
Websitewww.doesburg.nl

Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland
Topografische gemeentekaart van Doesburg, maart 2017
Stadhuis van Doesburg
Doesburg, de waag
Martinikerk

Geschiedenis

Doesburg ontving stadsrechten in 1237, een jaar later dan het nabijgelegen Doetinchem. Door de strategische ligging aan de uitmonding van de Oude IJssel in de Gelderse IJssel, is Doesburg lange tijd een belangrijke vestingstad geweest. Doesburg was een van de vijf stemhebbende steden binnen de Staten van het kwartier Zutphen. Tevens had Doesburg een belangrijke economische en bestuurlijke functie als hoofdstad van het Richterambt van Doesburg. De Martinikerk met de 94 meter hoge toren getuigt nog van de toenmalige voorspoed. Door allerlei oorzaken, waaronder de verzanding van de Oude IJssel, nam de welvaart in Doesburg na de 15e eeuw af.

In de Tachtigjarige Oorlog maakte Doesburg veel krijgsgeweld mee, zoals in het jaar 1572, toen de stad bezet werd door Geuzen onder leiding van Bernard van Merode en Willem IV van den Bergh van de week vóór pinksteren tot oktober. De graaf van den Bergh had eerst toegang tot de stad gevraagd, en daarop had de magistraat enige afgevaardigden naar het Hof van Gelre gezonden hoe ze zich hierover moesten gedragen, maar eer het antwoord binnen was, hadden de Geuzen de stad al ingenomen en geplunderd.[1]

Vanaf 1586 kreeg Doesburg een vast garnizoen, gestationeerd in de Mauritskazerne (nu Mauritsveld). Op 31 juli 1606 trok de Spaanse veldheer Ambrogio Spinola op naar de stad om de Staatse veldheer Maurits van Nassau, de latere prins van Oranje, te misleiden, alsof hij Deventer wilde aanvallen, waarmee de IJssel werd bedreigd. Maurits trapte in de list en doorzag niet dat de beweging naar Doesburg een afleidingsmanoeuvre was; een Spaanse troepenmacht probeerde langs Almelo het Zwarte Water over te steken, maar werd verslagen in de Slag bij de Berkumerbrug. Op last van Maurits werden de Doesburger verdedigingswerken flink verbeterd en uitgebreid in de jaren 1606-1629.[2]

In 1672 werd Doesburg belegerd en veroverd door de Fransen; zij bezetten de stad tot 1674. Hierna kreeg Doesburg uitgebreide 17e-eeuwse vestingwerken naar ontwerp van Menno van Coehoorn, maar veranderde in een slaperig provinciaal vestingstadje en zou dat tot na de Tweede Wereldoorlog blijven. Dit had ook zijn voordelen, de historische binnenstad met zijn vele monumenten bleef goed bewaard. De stad werd daarom in 1974 als beschermd stadsgezicht aangewezen.

Begin Tweede Wereldoorlog werd Doesburg redelijk snel ingenomen door het Duitse leger. Over verzet in Doesburg is weinig terug te vinden. Op 20 april 1944 is de stad echter het toneel van een vuurgevecht tussen de Duitse Sicherheitsdienst en ondergrondse strijders van de KP-Aalten in en om de drogisterij van Philip Gastelaars aan de Koepoortstraat. Tijdens de schietpartij wordt de KP-commandant gedood en daarna worden uiteindelijk de andere drie mannen en ook gastheer Gastelaars gearresteerd. De knokploeg was onderweg naar Noord-Brabant om wapens op te halen, maar kreeg tijdens de heenreis steeds meer in de gaten dat hun Nederlandse chauffeur en contactman hen in een Duitse val liet lopen. Vandaar hun besluit om een pauze voor beraad in te lassen bij de "goede Nederlander" Philip Gastelaars in Doesburg. Voor de Doesburger liep het ook verkeerd af: hij werd een dag later op het terrein van de SS-opleidingsschool "Avegoor" bij Ellecom "op de vlucht doodgeschoten".[3].

Na ongeveer 5 jaar bezetting werd Doesburg bevrijd, helaas hebben de Duitsers de Martinikerk, de Mauritskazerne, de watertoren en de molen opgeblazen.

Omdat Doesburg tot 1923 officieel een vestingstad was, was stadsuitbreiding niet mogelijk. Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad snel uitgebreid. De toren van de Martinikerk was in 1945 opgeblazen, maar werd in de jaren 50 en 60 herbouwd. In de jaren 50 werd aan de oostelijke zijde van de stad de wijk Molenveld gebouwd. In de jaren zestig volgde de wijk De Ooi. Ten zuiden van de Oude IJssel volgden in de jaren 70 en 80 de wijk Beinum, recent is ten zuiden van Beinum de wijk Beinum-West gebouwd. Aan het begin van de 21e eeuw is aan de IJsselkade een nieuwe woonwijk verrezen van 44 woningen en 124 appartementen onder architectuur van de Italiaanse architect Adolfo Natalini. In 2007 is daar begonnen met de bouw van een hotel met appartementen.

Bezienswaardigheden

Monumenten

Op het gebied van de archeologie en de monumentenzorg werkt de gemeente Doesburg samen met de gemeente Zutphen. Doesburg telt meer dan 150 rijksmonumenten, 6 gemeentelijke monumenten en andere bezienswaardigheden, zie de

Kaart van de oude vesting Doesburg.

Toerisme

Ten noorden van Doesburg bevinden zich diverse campings waar in het seizoen ruim 4000 bezoekers verblijven. Ook de historische binnenstad met diverse musea en vele monumenten trekt ieder jaar weer duizenden toeristen. Grote toeristentrekkers zijn de Gildehof, de Doesburgse Mosterdfabriek en 'De Waag', naar verluidt de oudste horecagelegenheid van Nederland en het Arsenaal, voormalig Middeleeuws klooster en wapenopslag uit 1309, nu in werking als multi-functioneel centrum met onder andere een Grand Café.

Economie
Doesburgsche Mosterd

Industrie

Aan de noordzijde van de stad, parallel aan de N317, ligt het bedrijventerrein Verhuellweg. Ten oosten van de wijk Beinum, naast de provinciale weg N338, liggen de bedrijventerreinen Beinum-Oost en Beinum-West. Langs de Gelderse IJssel is een ijzergieterij gevestigd.

Winkelen

In de binnenstad bevinden zich winkels die op vrijdagavond koopavond hebben. De weekmarkt is er op woensdagmorgen van 8:30 tot 12:30 uur en voedingsmarkt op zaterdagmorgen van 8:00 tot 15:00 uur. Beide markten vinden plaats op het plein bij de Martinikerk.

Evenementen

Doesburg is jaarlijks het decor voor enkele grote evenementen. Naast de Doesburgse Koningsdag die uit de wijde omgeving bezoekers trekt, is er ieder jaar in augustus een grote fotograficabeurs, in juni is er een kermis, in juli de braderie en straattheaterfestival Doesburg Binnenste Buiten (het grootste gratis evenement van Oost-Gelderland),[4] in november is ieder jaar de intocht van St. Nicolaas aan de grote nieuwe IJsselkade van Doesburg.

Naast deze evenementen vindt begin juni de Hanzefeesten en Sint-Maartensmaaltijd plaats. Tijdens dit gecombineerde evenement wordt de historische binnenstad omgetoverd in een middeleeuws tafereel en worden oude ambachten gedemonstreerd. In de Martini-kerk vindt de traditionele Sint Maartensmaaltijd plaats, terwijl op het kerkplein een curiosamarkt gehouden wordt. De maaltijd wordt georganiseerd door de Stichting Manifestaties Martinikerk Doesburg (SMMD) en de Hanzefeesten door de stichting Hanzefeesten Doesburg.[5] Al deze activiteiten zijn gratis toegankelijk.

Onderwijs
  • ODBS de Wetelaar
  • Montessorischool Anne Frank
  • Basisschool de Horizon
  • Basisschool de Ark (gesloten 2014)

Politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Doesburg bestaat uit 15 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij199820022006201020142018
Stadspartij Doesburg--2334
PvdA/GroenLinks-----3
SP456432
VVD332222
D66211122
CDA331222
PvdA33322-
GroenLinks---11-
Totaal151515151515

College van B & W

Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 bestaat de coalitie uit vier partijen: Stadspartij Doesburg, VVD, PvdA en CDA. Het college van burgemeester en wethouders bestond uit burgemeester Kees Luesink (GroenLinks) en drie wethouders: Fred Jansen (Stadspartij Doesburg), Ellen Mulder-Metselaar (VVD) en Peter Bollen (PvdA). Het CDA heeft geen Wethouder geleverd.

Op zaterdag 27 december 2014 overleed burgemeester Kees Luesink op 61-jarige leeftijd. Gosse Noordewier (PvdA) was gedurende ruim een jaar waarnemend burgemeester van Doesburg.

Op 18 december 2015 is Loes van der Meijs (VVD) benoemd tot burgemeester van Doesburg.[6] Zij is daarmee de eerste vrouwelijke burgemeester van Doesburg.

Na de raadsverkiezingen van 2018 werd Fred Jansen als wethouder voor de Stadspartij Doesburg opgevolgd door Birgit van Veldhuizen. In juni 2019 trad VVD-wethouder Ellen Mulder-Metselaar af. Zij werd in september opgevolgd door Arthur Boone.

Bekende Doesburgers

Geboren in Doesburg

Andere bekende personen uit Doesburg zijn de commissaris van de Koning in de Gelderland Clemens Cornielje, de latere burgemeesters Niels Joosten (Doetinchem), Elbert Roest (Laren, N-H), Henk Aalderink (v/h Bronckhorst) en Arno Frankfort (diverse gemeenten). Verder zijn de oud-profvoetballers Paul Bosvelt, Rob Das en Bas Leferink afkomstig uit Doesburg. Voormalig Tweede Kamerlid Agnes Kant was tot 1998 op lokaal niveau politiek actief in Doesburg en woont daar nog steeds. De beeldhouwer Ad van den Brink is woonachtig in Doesburg. Ook de kunstenaar Tino Goedings werkte vanuit Doesburg.

Verkeer en vervoer

Doesburg is bereikbaar via de A348, de N317 en de N338.

Doesburg is per bus bereikbaar met Arriva en Breng via:

  • Lijn 26 Arnhem - Velp - Doesburg - Dieren
  • Lijn 27 Arnhem - Velp - Latum - Giesbeek - Doesburg - Keppel - Doetinchem
  • Lijn 29 Arnhem - Velp - Rheden - Doesburg - Keppel- Doetinchem

Aangrenzende gemeenten
   Aangrenzende gemeenten   
     Bronckhorst 
 Rheden   
 Zevenaar     

Foto's
  • Doesburg, monumentaal pand
  • Doesburg, modern straatzicht
Zie de categorie Doesburg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Hanze
Nederlandse Hanzesteden:Arnhem · Bolsward · Deventer · Doesburg · Elburg · Groningen · Harderwijk · Hasselt · Hattem · Kampen · Nijmegen · Oldenzaal · Ommen · Roermond · Stavoren · Tiel · Venlo · Zaltbommel · Zutphen · Zwolle
Overige Hanzesteden:Anklam · Bergen · Berlijn-Cölln · Braunschweig · Bremen · Brugge · Cēsis · Dortmund · Duisburg · Erfurt · Gdańsk · Goslar · Göttingen · Great Yarmouth · Greifswald · Halle · Hamburg · Hamelen · Hannover · Hildesheim · Kalkar · Kaunas · Keulen · Kiel · Klaipėda · Koningsbergen · Kopenhagen · Krakau · Kuldīga · Londen · Lübeck · Lüneburg · Maagdenburg · Münster · Osnabrück · Paderborn · Pärnu · Pskov · Quedlinburg · Riga · Rostock · Stargard · Stockholm · Stralsund · Szczecin · Tallinn · Tartu · Toruń · Novgorod · Ventspils · Visby · Wismar · Wrocław ·
Hanzekantoren:Bryggen (Bergen) · Hanzekantoor van Brugge · Peterhof (Novgorod) · Stalhof (Londen) · Hanzekantoor van Antwerpen
Zie ook:Hanzedagen · Hanzevlaggen · Vitte · Greenwell's Booth · Schra van Novgorod
Hollands-Wendische Oorlog · Vrede van Utrecht · Simon van Utrecht

Andere hanzen: Vlaamse Hanze van Londen · Hanze der XVII steden

Beluister (info)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.