Arts

In Nederland mag sinds de vervanging van de Wet Uitoefening geneeskunst (1865) door de Wet BIG iedereen geneeskunde bedrijven. Er zijn wel zogenoemde voorbehouden handelingen, die alleen door medisch geschoold personeel mogen worden gedaan, zoals opereren en injecteren.

In Nederland is "arts" een beschermde titel, die pas kan worden verkregen na het voltooien van een academische studie en het succesvol afleggen van het artsexamen. Om de titel te mogen voeren moet een arts zijn ingeschreven in het BIG-register.

Om het beroep te mogen uitoefenen is registratie in het BIG-register geen voorwaarde, wel om de titel te mogen voeren. Immers, het bedrijven van geneeskunst is vrijgegeven behoudens 13 voorbehouden handelingen (art. 36 wet BIG).

Verschillende hoofdstromen na de basisopleiding tot arts zijn in Nederland:

• huisarts, specialist ouderengeneeskunde (voor 15 juli 2009: verpleeghuisarts) en arts voor Verstandelijk Gehandicapten
• ziekenhuisspecialist (Zie geneeskunde voor een lijst met specialismen)
• sociaal-geneeskundigen
• sportarts
• wetenschappelijk onderzoeker

Sociaal-geneeskundigen deelt men in Nederland verder in drie groepen in:

• arts voor arbeid en gezondheid; titel bedrijfsarts
• arts voor verzekeringsgeneeskunde; titel verzekeringsarts
• arts voor maatschappij en gezondheid; hieronder vallen forensisch geneeskundige, arts tuberculosebestrijding, jeugdarts, arts infectieziektebestrijding, indicerende artsen en medisch milieukundigen.

Deze groep artsen wordt vaak gevonden bij de (semi)overheid in het kader van de maatschappelijke gezondheidszorg, maar ook als medisch adviseur bij verzekeringen en in allerlei management- en beleidsfuncties.

De woorden 'arts' en 'dokter' worden in verschillende contexten gebruikt. Een arts behandelt niet per se beroepshalve patiënten, een dokter doet dit wel. Een arts-onderzoeker kan dus aangeven geen dokter te zijn. In de spreektaal wordt meestal “dokter” gezegd. Bijvoorbeeld: “Mijn broer is arts.” “Je moet ermee naar de dokter gaan.” In combinatie met de naam is het steeds “dokter”: “dokter Jansen”. In combinatie met het specialisme wordt meestal “arts” gebruikt: huisarts, kno-arts, oogarts. “Huisdokter” is echter ook gebruikelijk (in België meer dan in Nederland).

Een arts (waaronder ook tandarts) kan worden aangesproken met "dokter", een dierenarts kan worden aangesproken met "meneer" of "mevrouw".

De benaming dokter dient niet te worden verward met de academische titel doctor, de titel die wordt verleend aan degene die een wetenschappelijke promotie succesvol heeft afgerond. (De academische titel doctorandus wordt in Nederland niet meer verleend en is vervangen door master.) Gebruikt men het meervoud doktoren, dan is er alleen in de spelling een verschil merkbaar. Een dokter hoeft geen doctor te zijn om als arts te mogen werken en een doctor kan ook een ander vakgebied hebben. De letter dr., met of zonder punt, zijn echter enkel toegelaten voor de naam te zetten na het halen van een doctoraatstitel. Tegenwoordig is ook in België de studie van de geneeskunde gelijkgesteld aan een master (of master-na-master), waardoor het niet meer toegelaten is deze letters voor de naam te zetten als er geen doctoraat geschreven is.

Daarentegen worden in de Angelsaksische landen artsen wel als (medical) 'doctor' aangesproken (er is hier dus geen verschil in spelling). Artsen uit de VS hebben namelijk de academische titel Doctor of Medicine (M.D., ook wel MD); artsen uit het Verenigd Koninkrijk slechts de graad Bachelor of Medicine and Surgery (MBBS), maar zij voeren protocollair toch de titel 'doctor'. In Nederland en België vindt het voeren van de Amerikaanse en internationaal herkenbare titel 'M.D.' de laatste jaren steeds meer ingang bij artsen, in het bijzonder bij degenen die een loopbaan hebben in de medische wetenschap en/of werken bij universitair medische centra. Deze artsen werken namelijk veelal samen met artsen in het buitenland en gebruik van deze internationale titulatuur leidt dan tot betere herkenning in het buitenland. Het gebruik ervan is in Nederland echter niet wettelijk erkend.

Sinds 2012 duurt de artsenopleiding zowel in België als in Nederland zes jaar.[3] Daarvoor duurde de studie in België zeven jaar. De eerste jaren zijn met name in België theoretisch georiënteerd. De laatste 2 à 3 jaren brengt de student het geleerde in praktijk in verschillende ziekenhuizen. Gedurende deze periode loopt de student stage in verschillende specialismen; Nederlandse studenten worden dan 'coassistent' genoemd. De student mag dan, altijd onder toezicht van een medisch specialist, diagnoses stellen en behandelingen toepassen. Na het vervullen van deze stages kan men het artsexamen afleggen en is men basisarts. Men kan dan werken als arts, al dan niet in opleiding tot specialist (AIOS/ANIOS). De meeste basisartsen studeren verder voor medisch specialist, zoals huisarts, internist of chirurg.

In België is het niet gebruikelijk om geneeskundestudenten die in hun laatste 2 jaren stagelopen coassistent te noemen, maar stagiair. Met "coassistent" wordt doorgaans gedoeld op geneeskundestudenten die in het kader van een kandidatuur voor specialisatie stagelopen voor langere periode op één dienst. Het is stagiairs en coassistenten in België toegelaten om onder begeleiding van een medisch specialist medische handelingen uit te voeren, zowel diagnostisch als therapeutisch, en dit zowel in internistische als in heelkundige specialismen. In dit laatste geval is de toegelaten bijdrage doorgaans beperkt en afhankelijk van vele factoren, zoals aard en moeilijkheid van de ingreep, aanwezigheid van assistenten en bereidwilligheid daartoe van de chirurg. In België legt men in het zesde jaar een eindexamen af en vervolledigt men de opleiding tot basisarts. De basisarts kan, vergelijkbaar met de situatie in Nederland, werken als basisarts (meestal verbonden aan de universiteit met een onderzoeksopdracht), of zich verder specialiseren tot specialist (arts-specialist in opleiding, aso), huisarts (huisarts in opleiding, haio), of andere specialismen (waaronder de expertisegeneeskunde, maatschappelijke geneeskunde, en jeugdgeneeskunde).

De (tand)artsenstudie is een van de weinige universitaire opleidingen in Vlaanderen waarvoor een bijkomend toelatingsexamen verplicht is, naast de algemene toelatingsvoorwaarde: in het bezit zijn van het diploma secundair onderwijs (of gelijkwaardig).

• Geneeskunde
• Kwakzalverij
• Lijst van beroemde artsen
• Lijst van soorten artsen
• Orde van geneesheren
• Officier van gezondheid

Zie de categorie Artsen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Zoek arts op in het WikiWoordenboek.