om

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  om    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈɔm /
  • IPA: /ˈɔm/
Woordafbreking
  • om
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1272 [1]
  • afkomstig van:
Middelnederlands: ombe, omme
Oudnederlands: umbi, umbe
Germaans: *umbi
Indo-Europees: *ambʰi-
  • Verwant in Germaans:
West: Engels: umb, umbe (Angelsaksisch: ymbe), Duits: um, (Oudhoogduits: umbi), Fries: om, umme (Oudfries: umbe, ombe)
Noord: Zweeds/Deens/Noors: om, (Oudnoords: umb), IJslands/Faeröers: um

Voorzetsel

om

  1. (tweeletterwoord) omheen, rond, rondheen, aan alle kanten van iets.
    • Om de kerk ligt een ring, bestaande uit een gracht met bomen. 
  2. als aanduiding van het tijdstip waarop iets begint.
    • Het volgende journaal is '''om''' 14:30. 
Synoniemen
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Verwante begrippen

Voegwoord

om ... te + infinitief

  1. leidt een beknopte bijzin in: het effect dat men wil bereiken.
    • Ik ga sonjabakkeren om af te vallen. 
    • Een druk op de knop is voldoende om de bus te laten stoppen. 
Synoniemen

Bijwoord
  vnw. bijw.
  voorzetselbijwoord     om  
 persoonlijk     erom  
aanwijz.  nabij     hierom  
  veraf     daarom  
  vragend/betrekk.     waarom  

om

  1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
    omdraaien: hij draaide het argument om in zijn betoog
  2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
    erom: hij heeft er hartelijk om moeten lachen.
Verwante begrippen
Tweeletterwoorden in het Nederlands

af • ah • ai • at • bo • by • eb • en • er • ko • om

Uitdrukkingen en gezegden
   

een draai om de oren geven

  • Als twee honden vechten om een been, loopt de derde er mee heen.
als twee personen ruzie hebben of er niet uit komen, kan een derde daarvan profiteren
  • Beter er mee verlegen dan er om verlegen zijn
beter te veel van iets hebben dan te weinig van iets hebben
  • Boontje komt om zijn loontje
  • Boontje komt om zijn loontje.
hij krijgt wat hij verdient, de gevolgen zal iemand altijd wel een keer moeten gaan dragen
  • Doe wel en zie niet om.
doe datgene wat je doet goed, doe goede daden, maar verwacht niet geprezen te worden of een dankjewel daarvoor
  • Een leugen om bestwil
een leugen om zich uit een lastige situatie te redden
  • Een slag om de arm houden
niet direct alles vertellen of voorzichtig zijn om toekomstige problemen voor te zijn
  • Een spiering uitwerpen om een kabeljauw te vangen
iets kleins aan een ander geven met de gedachte zelf iets groots terug te krijgen
  • Er geen doekjes om winden
er voor uit komen zonder er om heen te draaien / direct zijn, de al dan niet onprettige waarheid zeggen
  • Geen nagel hebben om zijn gat te krabben
heel erg arm zijn
  • Het hoekje om gaan
dood gaan
  • Het hoofd loopt me om.
niet meer weten wat te doen (bv bij drukte)
  • Iemand honing om de mond smeren
tegen iemand aardige dingen zeggen/vleien om iets gedaan te krijgen
  • Iemand om de tuin leiden
iemand beetnemen of bedriegen
  • Iemand om een boodschap sturen
iemand een opdracht laten uitvoeren
  • Iemand om zijn/haar vinger (kunnen) winden
alles van iemand gedaan kunnen krijgen of alles mogen
  • Leer om leer zijn
iemand op een soortgelijke manier straffen als de wijze waarop hij in de fout gegaan is
  • Lood om oud ijzer zijn
de keuze hebben tussen twee alternatieven die even goed (of slecht) zijn en voor de kiezer dus geen werkelijk verschil maken
  • Maak je maar boos, dan heb je twee keer werk, één keer om boos te worden, en één om niet meer boos te zijn.
woede kost veel energie en lost niets op
  • Niet om de knikkers, maar om het spel.
het gaat niet om het winnen, maar om het spel
  • Niets om het lijf hebben
niets betekenen, geen waarde hebben
  • Om de haverklap zijn
erg vaak zijn, telkens weer ofwel: bij het minste of geringste
  • Om de hete brij heen draaien
  • Om de wille van de smeer, likt de kat de kandeleer.
erg vriendelijk zijn tegen iemand die je niet mag om iets van diegene gedaan te krijgen
  • Om den brode doen
alleen werken voor het geld en niet omdat het werk fijn/leuk is
  • Om een luchtje gaan
dood gaan
  • Om hals brengen
iemand doden
  • Om niet
  • Om van te watertanden
  • Om zeep brengen
iemand doden
  • Om zeep gaan
dood gaan
  • Oog om oog en tand om tand.
wraak nemen voor onrecht dat je is aangedaan, door de dader precies hetzelfde aan te doen.
  • Te dom zijn om voor de du(i)vel te dansen
heel erg dom zijn
  • Twisten om des keizers baard
Om kleinigheden ruzie maken
  • nog geen luis hebben om dood te drukken.
Zeer arm zijn.
  • Om de dooie dood niet
helemaal niet

Gangbaarheid
  • Het woord om staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Verwijzingen
  1. "om" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

Aroemeens
Uitspraak
  • IPA: /om/

Zelfstandig naamwoord

om

  1. mens

Deens
Uitspraak
  • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
  • IPA: / ˈʌmˀ /
Woordafbreking
  • om
Woordherkomst en -opbouw
  • Bijwoord en voorzetsel: afkomstig van de Oudnoorse woorden um en umb
  • Voegwoord: Vergelijk de Oudnoorse woorden ef en em (aan)
Naar frequentie 34

Bijwoord

om

  1. (tweeletterwoord) rond
  2. erover
  1. «Vi fik en melding om, at en mand er blevet skudt i hovedet.»
    We kregen een rapport (erover) dat een man werd in het hoofd geschoten.
Synoniemen

Voegwoord

om

  1. om

Voorzetsel

om

  1. om
  2. rond
  3. betreffende
  4. over (in tijdelijke opzicht)
  1. «Toget kører om ti minutter.»
    De trein vertrekt over tien minuten.
Verwante begrippen
Tweeletterwoorden in het Deens

ad • af • al • at • by • da • de • du • dø • ej • en • én • er • et • få • gå • ha • ja • jo • ni • nu • ny • nå • og • oh • ok • om • op • os • pa • på • ro • sa • se • så • ti • to • ud • vi • åh • år • øh

Indonesisch
Woordafbreking
  • om
Woordherkomst en -opbouw

Zelfstandig naamwoord

om

  1. (familie) oom
Synoniemen

Noors
Uitspraak
  • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
  • IPA: / ɔm /
Woordafbreking
  • om
Woordherkomst en -opbouw
  • Bijwoord en voorzetsel: afkomstig van de Oudnoorse woorden um en umb
  • Voegwoord: Vergelijk de Oudnoorse woorden ef en em (aan)
  • Zelfstandig naamwoord: Vergelijk het Oudnoorse woord ómun (geluid, klank, stem)
Naar frequentie 30

Bijwoord

om

  1. (tweeletterwoord) rond

Voegwoord

om

  1. om

Voorzetsel

om

  1. om
  2. rond
  3. betreffende, vanwege, wegens
  1. «Planene om lyntog fra Oslo til København skrinlegges.»
    De plannen betreffende een hogesnelheidstrein van Oslo naar Kopenhagen zullen worden begraven.
  2. over (in tijdelijke opzicht)
  1. «Toget går om ti minutter.»
    De trein vertrekt over tien minuten.
  enkelvoud meervoud
onbepaald bepaald onbepaald bepaald
nominatief   om     omen     omer     omene  
genitief   oms     omens     omers     omenes  

Zelfstandig naamwoord

om, m

  1. galm, dof geluid
  1. «Jeg hører omen av kirkeklokkene.»
    Ik hoor het doffe geluid van kerkklokken.
Verwante begrippen
Tweeletterwoorden in het Noors

ak • am • an • at • av • ba • be • BH • bh • bo • by • da • de • di • do • du • dø • ei • en • er • et • fa • få • ga • gi • gå • ha • ja • jo • la • lå • mi • må • ni • nu • ny • nå • og • OK • ok • òg • om • på • ro • sa • se • si • så • ta • ti • to • TV • tv • ut • vi • øl • øv • år

Nynorsk
Uitspraak
  • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
  • IPA: / ɔm /
Woordafbreking
  • om
Woordherkomst en -opbouw
  • Bijwoord en voorzetsel: afkomstig van de Oudnoorse woorden um en umb
  • (Voegwoord) Vergelijk de Oudnoorse woorden ef en em (aan)!
  • Zelfstandig naamwoord: Vergelijk het Oudnoorse woord ómun (geluid, klank, stem)

Bijwoord

om

  1. (tweeletterwoord) rond

Voegwoord

om

  1. om

Voorzetsel

om

  1. om
  2. rond
  3. betreffende, vanwege, wegens
  4. over (in tijdelijke opzicht)
  1. «Toget går om ti minutt.»
    De trein vertrekt over tien minuten.
  enkelvoud meervoud
onbepaald bepaald onbepaald bepaald
nominatief   om     omen     omar     omane  

Zelfstandig naamwoord

om, m

  1. galm, dof geluid
Verwante begrippen
Tweeletterwoorden in het Nynorsk

am • an • at • av • be • bo • by • da • de • di • do • du • dø • då • ei • en • er • et • fa • få • gi • ha • ja • jo • la • mi • må • ni • nu • ny • nå • og • òg • OK • ok • om • op • os • ro • på • sa • si • så • ta • ti • to • TV • tv • ut • vi • øl • øv • åh • år

Zweeds
Uitspraak
  • Geluid:  om    (hulp, bestand)
Woordafbreking
  • om
Naar frequentie 20

Voorzetsel

om

  1. (tweeletterwoord) als, indien
Verwante begrippen
Tweeletterwoorden in het Zweeds

al • av • bi • bo • by • CD • de • du • då • dö • ej • ek • en • er • ge • gå • ha • is • ja • jo • ko • le • ni • nu • ny • om • på • ro • sao • se • sy • så • ta • te • ty • tå • ur • vi • ån • år • ås • åt • är • ät • öl

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.