Spoorlijn 61

dienstregeling van spoorlijn 61 in 1933

dienstregeling van spoorlijn 52 in 1933 en de vermelding van de pendeltreinen Kontich - Reet/Boom

Deze lijn, bijgenaamd "Leireken", maakte oorspronkelijk deel uit van een geplande internationale verbinding Antwerpen - Dowaai, via Zottegem - Ronse - Doornik. Maar de verbinding met Frankrijk werd nooit gerealiseerd en er hebben nooit doorgaande treinen verder dan Aalst gereden.

Omstreeks 1898 werd het tracé van lijn 61 in Londerzeel verlegd. Oorspronkelijk liep de lijn van Londerzeel-Oost (kruising met lijn 53) rechtstreeks naar Steenhuffel. In 1898 werd lijn 53 (in verband met werken aan het zeekanaal Brussel-Rupel) opgehoogd; lijn 61 liep sindsdien via een brug onder lijn 53 door, volgde lijn 53 van Londerzeel-Oost tot Londerzeel-West en boog vandaar zuidwaarts af naar Steenhuffel.

Over de herkomst van de naam Leireken bestaan verschillende versies. Hoogstwaarschijnlijk gaat hij terug op de voornaam van machinist Valère (Leire in de volkstaal) die samen met Kamiel actief was op lijn 61. Deze naam zou al heel vroeg ontstaan zijn, waarschijnlijk voor 1898.[1]

In 1933 waren er geen doorgaande reizigerstreindiensten van Antwerpen naar Aalst. In de tabel 61 stonden de lokaaldiensten Antwerpen-Zuid via Niel, Boom en Londerzeel vermeld (de huidige lijn 52) en de lokaaldiensten Londerzeel - Aalst. De route via Reet stond weer vermeld in tabel 52 Antwerpen - Gent en verder via Dendermonde. De routes van de spoorlijnen 52 en 61 zijn dus later tussen Boom en Antwerpen omgewisseld.

In Mortsel liep de lijn 61 parallel met de spoorlijn 25, via de Christus Koninglaan. Vervolgens kruiste deze lijn de Molenstraat, en op de grens van Mortsel met Edegem, stak ze de Mechelsesteenweg over, en nadien de Hovestraat in de richting Kontich. Na het opbreken van de lijn, werd te Mortsel op de spoorbedding naast de Christus Koninglaan een fietspad aangelegd dat de Statielei met de Molenstraat verbindt. Verder, in Edegem, werd de Boniverlei op de spoorwegbedding aangelegd, en in Kontich de N171.

Tussen Reet en Boom zijn er nog sporen van de bedding terug te vinden in het landschap; er zijn echter plannen om de N171 door te trekken tot aan de A12. Het gedeelte Boom - Willebroek is hernoemd in lijn 52/2 en geëlektrificeerd in mei 1998, samen met het baanvak Boom - Puurs van lijn 52. Het baanvak Boom - Willebroek werd echter niet terug in gebruik genomen; op 5 augustus 2002 werd het baanvak officieel buiten dienst gesteld. Tussen Willebroek en Londerzeel is de bedding in het landschap nog redelijk goed te volgen. Tussen Aalst en Londerzeel is de vroegere spoorlijn nu een fiets- en wandelpad, genaamd Fietssnelweg 27 (F27), in de volksmond Leirekensroute.

De huidige Leirekensroute maakt al jaren deel uit van de officiële fietsroute van Nederland naar Santiago de Compostela.

De overheidsplannen zijn reëel om de fietsroute tevens op te waarderen als “fietsostrade” tussen Aalst en Mechelen.

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Kontich

Spoorlijn 25 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Luchtbal

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Y Kontich Dorp

Spoorlijn 27B/3 tussen Y Kontich-Dorp en Kontich-Molenstraat

Boom

Spoorlijn 52 tussen Dendermonde en Antwerpen-Zuid

Willebroek

Spoorlijn 54 tussen Y Heike en Terneuzen

Londerzeel-Oost

Spoorlijn 53 tussen Schellebelle en Leuven

Londerzeel

Spoorlijn 53 tussen Schellebelle en Leuven

Opwijk

Spoorlijn 60 tussen Y Jette en Dendermonde

Aalst

Spoorlijn 50 tussen Brussel-Noord en Gent-Sint-Pieters

Spoorlijn 57 tussen Aalst en Lokeren

Spoorlijn 82 tussen Aalst en Ronse

• 
  voormalig stationsgebouw Steenhuffel op lijn 61