Station Brussel-Noord

Station Brussel-Noord (Frans: Bruxelles-Nord) is een van de drie grote spoorwegstations in Brussel, naast Brussel-Centraal en Brussel-Zuid (België). Samen met deze twee andere stations op de Noord-Zuidverbinding zorgt het Noordstation (Frans: Gare du Nord) voor de goede bereikbaarheid van het centrum. Volgens de jaarlijkse reizigerstellingen van de NMBS in oktober, is Brussel-Noord het druktste station van België met gemiddeld 62.344 opstappende reizigers per dag in 2018.[2] Het bevindt zich hoofdzakelijk op het grondgebied van de gemeente Schaarbeek.

Station Brussel-Noord
PlaatsSchaarbeek
Opening1952
Telegrafische codeFBN
Aantal sporen12
Aantal perrons6
Lijn(en)0 - 25 - 27 - 36 - 36N - 50 - 161/2
Coördinaten50° 52′ NB, 4° 22′ OL
Reizigerstellingen[1]
-Weekdag
-Zaterdag
-Zondag		(2015)
63.104
18.128
16.815
BeheerderNMBS

Stationsinformatie NMBS
Portaal    Openbaar vervoer

Ligging binnen Brussel ten opzichte van de andere metro- en railverbindingen

In principe stoppen alle passerende binnenlandse en internationale treinen er, met uitzondering van de hogesnelheidstreinen Thalys (Brussel-Amsterdam en Brussel-Keulen). De hogesnelheidstreinen van de dienst ICE (Brussel-Frankfurt) stoppen wel.

Brussel-Noord maakt deel uit van het Communicatiecentrum Noord, waar de volgende vervoersmodi beschikbaar zijn:

Geschiedenis

Eerste gebouw

Het eerste station met de benaming Brussel-Noord stond aan het Karel Rogierplein en verving het station Brussel-Groendreef (open: 1835), dat na 1846 in beperkte mate (tot 1954) in dienst bleef voor goederen en enkele forenzentreinen. Vanuit Groendreef vertrok in 1835 de eerste trein op een publieke spoorweg op het Europese vasteland met als eindbestemming Mechelen.

Het oude stationsgebouw aan het Rogierplein

De architect van het eerste eigenlijke Noordstation (aan het Karel Rogierplein) was François Coppens. Koning Leopold I legde op 28 september 1841 de eerste steen. Dit station werd geopend in maart 1846 en telde toen 27 sporen. Het Rogierplein was het eindpunt van ettelijke buurtspoorweglijnen en werd bediend door vele stadstrams. Veel reizigers die van het Noord- naar het Zuidstation gingen, gebruikten de talrijke trams die tussen de beide plaatsen reden. De weinige doorgaande treinen (o.a. Amsterdam-Parijs) stopten niet in Noord. Zowel het Noord- als het Zuidstation waren toen kopstations. De aanleg van de Noord-Zuidverbinding tussen 1910 en 1953 zorgde voor een treinverbinding tussen beide.

Het oude Brussel-Noord was een gelijkvloers sporencomplex dat zich in de breedte uitstrekte van de Aarschotstraat tot de Vooruitgangsstraat, en in de lengte, van het Rogierplein tot aan de Koninginnelaanbrug (tegenwoordig een tunnel). Voor de verbinding van de wijken aan weerszijden van de spoorweg, waren er slechts twee voetgangersbruggen: de ene ter hoogte van de Rogierlaan en de andere aan de Dupontstraat.[3] Bij de aanleg van de Noord-Zuidverbinding werden de sporen opgehoogd en kwamen er diverse onderdoorgangen. Het viaduct van spoorlijn 161/1, Jette - Schuman, dat over de hoofdsporen van de lijnen 25, 27 en 36 liep, werd vervangen door een onderdoorgang. In de volkstuinen langs het spoor zijn nog overblijfselen van het vroegere viaduct te zien.[4] De sporen komende van Schuman (spoorlijn 161/2) die voorheen aan de oostkant aansloten, kwamen door middel van een tunnel in het midden van de andere hoofdsporen uit. De gelijkvloerse aansluiting naar Brussel-Groendreef werd opgeheven.

In 1900 vond in Brussel-Noord een anarchistische aanslag plaats op de Britse kroonprins Edward. De vijftienjarige Jean-Baptiste Sipido vuurde vanop de treeplank van een trein, door het coupéraam, maar miste.

Tweede gebouw

In 1952 werd een nieuw (het huidige) station Brussel-Noord ingehuldigd. De architecten waren Paul en Jacques Saintenoy bijgestaan door Jean Hendrickx Vanden Bosch.[5] Het oude station aan het Rogierplein werd afgebroken in 1955. Op de oude plek kwam een busstation en later het Internationaal Rogiercentrum met het Nationaal Theater. Beide zijn ondertussen gesloopt en vervangen door nieuwe gebouwen. Een beeldengroep van de voormalige voorgevel werd heropgericht aan het Warandepark te Diest.

Internationaal belang

In het derde en vierde kwartaal van de 20-ste eeuw stopten te Brussel-Noord de volgende internationale reizigerstreinen:

  • Amsterdam (Benelux-trein) (gecadanseerde dienst met één trein per uur)
  • Basel / Zürich
  • Keulen (gecadanseerde dienst met één trein per twee uren)
  • Trans-Europ-Express TEE (mettertijd: EuroCity).

In de samenstelling van sommige treinen kwamen rechtstreekse Trans-Euro-Nacht-rijtuigen voor (TEN) (lig- en slaaprijtuigen), met stilstanden in belangrijke Europese steden op een afstand van ± 1000 kilometer of meer, zoals:

  • Hamburg, Kopenhagen (Kobenhavn-Express),
  • Warschau, Moskou,
  • Wenen (Oostende-Wien-Express),
  • Belgrado, Split (Tauern-Express),
  • Milaan en Rome (Italia-Express).

De volgende TEE-treinen hadden een stilstand in Brussel-Noord:

Sedert de uitbouw van het netwerk voor hogesnelheidstreinen werd het internationaal vervoersaanbod gewijzigd.

Heden
Toren van het spoorwegstation Brussel-Noord.
Perrons van station Brussel-Noord.
Ingang van het noordstation.

Het station telt dagelijks meer dan 60.000 instappende reizigers en is daarmee het drukste station in België naar opstappende reizigers[2]. Het wordt vooral gebruikt door binnenlandse pendelaars. Het ontsluit voor de vele forenzen het zakendistrict "Noordruimte" en is tevens een geschikt vertrekpunt voor bezoekers van de binnenstad.

In mei 2010 werd gestart met renovatiewerken. De lokettenzaal werd als eerste gerenoveerd en in 2012 afgeleverd. De renovatiewerken worden sedertdien stelselmatig verdergezet. Het ligt onder meer in de bedoeling nieuwe roltrappen en liften te installeren en de Aarschotstraat zou een volwaardige ingang krijgen.

Bijzonderheden

Aan de noordzijde van de inkomhal was bovenaan de trappen, tussen 11 juli 1958 en 1 januari 2007, een spoorwegmuseum ingericht. Dit werd in 2014 ontruimd vanwege de opening van het nieuwe spoorwegmuseum Train World in het station van Schaarbeek.

Nadat op maandag, 5 december 1995[6] in de belangrijkste seinpost van Brussel-Noord een verwoestende brand uitbrak, was alle verkeer in de Noord-Zuidverbinding onmogelijke geworden. Bij gebrek aan ruimte was men verplicht een nieuwe seinpost te bouwen in de voormalige beschermde "Koninklijke zaal". Teneinde de werken toe te laten werd de bescherming van die zaal middels een urgentieprocedure opgeheven.

Omgeving

Het station ligt naast de zakenwijk Noordruimte (Espace Nord). In de buurt liggen verscheidene belangrijke gebouwen, onder meer de hoofdzetels van de bedrijven Proximus en Engie, evenals Vlaamse ministeries en de DIV.

Een omvangrijk openbaarvervoerscomplex, het zogenaamde Communicatiecentrum Noord (of CCN), werd in de jaren 1970 aan de westelijke kant van het Noordstation opgetrokken. Daardoor maakt het stationsgebouw (aan de kant van de Simon Bolivarlaan) tegenwoordig deel uit van een groter geheel. Het CCN verbindt de bussenstandplaats van De Lijn en van de MIVB, evenals de premetro, met het spoorwegstation. In 1992 besliste het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om boven het CCN een kantoorgebouw in art-decostijl voor zijn ambtenaren op te richten. Door de bouw van dit CCN en het grote volume van het kantoorgebouw erboven, verminderde de architecturale uitstraling van het Noordstation zelf met zijn iconische klokkentoren.

Vlak naast het station bevindt zich de Aarschotstraat: dit is een raamprostitutiegebied.

Spoorlijnen

Brussel-Noord heeft 12 perronsporen. Deze perronsporen zijn rechtstreeks aangesloten op de spoorlijnen ten noorden van het station. Van west naar oost (toestand 2014):

Dit zijn de rechtstreekse aansluitingen als er geen afwijkende wissels genomen worden. In de praktijk is er wel flexibiliteit door het gebruik van wissels.

Deze spoorlijnen komen ten zuiden van het station samen in de drie spoorlijnen (Westsporen, Middensporen en Oostsporen) van de Brusselse Noord-Zuidverbinding. De Westsporen worden gevormd doordat de perronsporen 1-4 aan de zuidzijde van station Brussel-Noord met elkaar samenvoegen.

In Brussel-Noord keren weinig treinen. Bijna alle treinen die in Brussel hun eind- of vertrekpunt hebben, keren in Brussel-Zuid. De relatief weinige treinen die ten noorden van de Noord-zuidverbinding keren, doen dit meestal in Schaarbeek.

Treindienst

Internationaal

In Brussel-Noord hebben de volgende treinverbindingen het buitenland als herkomst of bestemming:

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
ICE 79 InterCityExpress (DB Fernverkehr) Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf Rijdt elke twee uur.
9200 IC 35 Intercity direct (NS International) Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid/Midi Vier keer per dag van/naar Den Haag HS. Via HSL
NJ 425 Nightjet (ÖBB) Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Bonn-Beuel – Koblenz Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt(M) Flughafen Fernbf – Frankfurt (Main) Süd – Nürnberg Hbf – Augsburg Hbf – München Hbf – Rosenheim – Kufstein – Wörgl Hbf – Jenbach – Innsbruck Hbf Twee keer per week. Trein splitst en combineert in Nürnberg Hbf met NJ 50425.
NJ 50425 Nightjet (ÖBB) Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Bonn-Beuel – Koblenz Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt(M) Flughafen Fernbf – Frankfurt (Main) Süd – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Passau Hbf – Wels Hbf – Linz Hbf – Amstetten – St.Pölten Hbf – Wien Meidling – Wien Hbf Twee keer per week. Trein splitst en combineert in Nürnberg Hbf met NJ 425.

IC-treinen

Iets meer dan de helft van de Belgische IC-treinen stopt in het station Brussel-Noord.

S-treinen

Sinds de start van het S-net eind 2015 (voordien gekend onder de noemer 'Gewestelijke Expresnet') vormt het Noordstation een belangrijke halte voor deze voorstadstreinen. Zes van de twaalf S-lijnen hebben een halte in het Noordstation: S1, S2, S3, S6, S8 en S10.

Reizigerstellingen
Jaar Weekdag Zaterdag Zondag
2009 41.169 14.738 13.704
2012 48.804 13.696 13.732
2013 46.945 13.276 13.873
2014 58.345 11.151 12.712
2015 63.104 18.128 16.815
2018 62.344 24.707 21.430

Premetro, tram en bus

Onder het westelijke deel van het CCN bevindt zich het premetrostation. Dit station werd geopend op 4 oktober 1976 en maakt deel uit van de noord-zuidas van de Brusselse premetro. Rond het premetrostation vertrekken buslijnen van de regionale vervoersmaatschappijen MIVB, De Lijn, en TEC.

Zie ook
Spoorwegstations aan de spoorlijn 25: Brussel - Antwerpen (cursief: voormalig station)

0,0: Brussel-Groendreef · 0,0: Brussel-Noord · 2,4: Schaarbeek · 7,3: Buda · 9,4: Vilvoorde · 13,6: Eppegem · 15,9: Weerde · 19,5: Mechelen-Kanaal · 20,4: Mechelen · 22,0: Mechelen-Nekkerspoel · 26,5: Sint-Katelijne-Waver · 28,9: Duffel · 33,8: Kontich-Lint · 36,2: Hove · 38,1: Mortsel-Oude-God · 39,7: Mortsel-Deurnesteenweg · 41,8: Antwerpen-Berchem · 43,8: Antwerpen-Centraal · 47,6: Antwerpen-Luchtbal

Spoorwegstations aan de spoorlijn 27: Brussel - Antwerpen (Cursief: voormalig station)

0,0: Brussel-Noord · 2,4: Schaarbeek · 7,2: Machelen · 9,4: Vilvoorde · 13,6: Eppegem · 15,9: Weerde · 19,5: Mechelen-Kanaal · 20,4: Mechelen · 22,0: Mechelen-Nekkerspoel · 26,5: Sint-Katelijne-Waver · 28,9: Duffel · 33,8: Kontich-Lint · 36,2: Hove · 38,2: Mortsel-Liersesteenweg · 39,8: Mortsel · 41,8: Antwerpen-Berchem · 43,8: Antwerpen-Centraal

Spoorwegstations aan de spoorlijn 36: Brussel - Luik (Cursief: voormalig station)

0,0: Brussel-Noord · 2,4: Schaarbeek · 5,5: Haren-Zuid · 7,0: Diegem · 9,4: Zaventem · 12,0: Nossegem · 14,7: Kortenberg · 16,1: Zavelstraat · 17,8: Erps-Kwerps · 19,2: Beisem · 21,1: Veltem · 24:0: Herent · 28,8: Leuven · 34,1: Korbeek-Lo · 36,1: Lovenjoel · 40,0: Vertrijk · 42,0: Roosbeek · 44,3: Kumtich · 47,4: Tienen · 53,8: Ezemaal · 57,0: Neerwinden · 60,7: Landen · 64,0: Gingelom · 69,0: Jeuk-Rosoux · 71,5: Corswarem · 74,5: Waremme · 77,2: Bleret · 79,8: Remicourt · 83,2: Momalle · 85,4: Fexhe-le-Haut-Clocher · 87,8: Voroux-Goreux · 89,9: Bierset-Awans · 93,4: Ans · 94,7: Montegnée · 97,0: Liège-Haut-Pré · 99,9: Luik-Guillemins

Spoorwegstations aan de spoorlijn 50: Brussel - Gent (Cursief: voormalig station)

0,0: Brussel-Noord · 1,0: Koninklijk Station · 2,4: Laken · 3,2: Bockstael · 4,1: Jette · 7,6: Sint-Agatha-Berchem · 8,9: Groot-Bijgaarden · 11,0: Dilbeek · 13,7: Sint-Martens-Bodegem · 15,6: Ternat-Brusselsesteenweg · 16,7: Ternat · 20,3: Essene-Lombeek · 21,9: Liedekerke · 23,8: Denderleeuw · 26,7: Erembodegem · 29,7: Aalst · 34,5: Lede · 37,0: Serskamp · 40,3: Schellebelle · 43,1: Wetteren · 46,9: Kwatrecht · 49,5: Melle · 52,6: Merelbeke · Ledeberg · 55,6: Gent-Sint-Pieters

Spoorwegstations aan de spoorlijn 50A: Brussel - Oostende (Cursief: voormalig station)

3,8: Brussel-Zuid · 52,1: Gent-Sint-Pieters · 56,1: Drongen · 58,8: Halewijn · 61,9: Landegem · 64,9: Hansbeke · 68,5: Bellem · 71,5: Aalter · 76,1: Maria-Aalter · 80,7: Beernem · 86,5: Oostkamp · 92,2: Brugge · 98,9: Varsenare · 101,8: Jabbeke · 108,0: Oudenburg · 109,9: Zandvoorde · 114,3: Oostende

Zie de categorie Brussels North station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.