paard

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  paard    (hulp, bestand)
  • IPA: / part /; /paːrt/
Woordafbreking
  • paard
Woordherkomst en -opbouw
  • Leenwoord uit het me Latijn, in de betekenis van ‘hoefdier’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1266 [1]
  • Via de Middelnederlandse vormen paert en perert van het Latijnse paraveredus
enkelvoud meervoud
naamwoord paard paarden
verkleinwoord paardje paardjes

Zelfstandig naamwoord

paard o

  1. (zoogdieren) gedomesticeerd hoefdier uit de familie der paardachtigen Equidae dat als rijdier en als trekdier gebruikt wordt
  2. (sport) turntoestel op vier poten en met twee handvatten om op te voltigeren of zonder handvatten om overheen te springen
  3. (schaak) schaakstuk dat over de andere stukken heen kan bewegen
  4. (techniek) het deel van het mechanisme van een korenmolen, dat de afstand tussen de molenstenen regelt
  5. (astrologie) één van de tekens van de Chinese dierenriem
  6. (scheepvaart) een touw om op te staan, onder de ra van een dwarsgetuigd zeilschip
  7. (gereedschap) schraag om hout op te zagen
  • [3]: Paard[1]: Paard
  • [2]: Paard
  • [3]: Paard
  • [4]: Paard
  • [6]: Paard
Gelijkklinkende woorden
Synoniemen
  • [1] (wetenschappelijk) equus caballus, knol, ros
Hyperoniemen
Hyponiemen
Hyponiemen
   
  • achterpaard
  • apostelpaard
  • bijpaard
  • boerenpaard
  • damespaard
  • dienstpaard
  • drafpaard
  • dwergpaard
  • fjordenpaard
  • fokpaard
  • geluipaard
  • geselpaard
  • karnpaard
  • karrenpaard
  • koerspaard
  • koetspaard
  • koudbloedpaard
  • kwelpaard
  • luipaard
  • luxepaard
  • manegepaard
  • modderpaard
  • molenpaard
  • muilpaard
Afgeleide begrippen
   
Verwante begrippen
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
   
  • Paarden die haver verdienen krijgen ze niet.
de mensen die het hardste werken, krijgen het minste geld
  • Een schurftig paard vreest de roskam.
iemand die aan iets schuldig is, heeft liever niet dat datgene onderzocht wordt
  • Het paard achter de wagen spannen
Iets nutteloos doen of verkeerd aanpakken
  • Het paard ruikt de stal.
opschieten om gauw thuis te komen
  • Het paard van Troje binnen halen
Ongemerkt de vijand binnen halen
  • Het beste paard struikelt (ook) wel eens.
ook de beste maakt wel eens een fout
  • Het beste paard van stal wordt overgeslagen.
grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt
  • Het beste paard van stal zijn
De geliefste en beste zijn in een gezelschap
  • Het hinkende paard komt achteraan.
wanneer het werk is gedaan komt de rekening ofwel: na mooie dingen komen vaak de minder fijne dingen
  • Het oog van de meester maakt het paard vet.
het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt
  • Iemand te paard helpen
Iemand een goede baan helpen krijgen
  • Je moet een gegeven paard niet in de mond/bek kijken.
je moet niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes
  • Jong te paard, oud te voet.
als je in je jeugd erg wordt verwend, krijg je het later erg moeilijk
  • Man en paard noemen
eerlijk zeggen wie het is
  • Men moet een paard de rug niet stuk rijden.
men moet niet te veel eisen van een ander
  • Op het verkeerde paard wedden
Ergens ten onrechte op rekenen
  • Over het paard tillen
verwend en geprezen zijn
  • Trekken aan een dood paard.
een hopeloze zaak die alleen maar energie kost en uiteindelijk niets oplevert.
  • Vertrouwen komt te voet en gaat/vertrekt te paard.
door een enkele stommiteit kan men vertrouwen of een reputatie die men jarenlang heeft opgebouwd in een keer teniet doen.
  • Waar het paard aangebonden is, moet het vreten.
men moet zich naar de omstandigheden schikken
  • Werken als een paard
Zeer hard werken
  • de prins op het witte paard
de ideale man om mee te trouwen
  • een dood paard aan een boom (vast)binden
te voorzichtig zijn
  • een oud paard van stal halen
wat men vroeger al eens heeft laten horen nog eens ten beste geven
  • het paard achter de wagen spannen
de zaak totaal verkeerd aanpakken
  • honger hebben als een paard
zeer grote honger hebben
  • op het verkeerde paard wedden
een slechte beslissing nemen
  • over het paard getild worden
te zeer geprezen worden zodat men verwaand wordt

{{expr|zo sterk als een paard|heel sterk, oersterk, ijzersterk
Vertalingen
    1. hoefdier   
    2. turntoestel   
    3. schaakstuk   
    6. touw onder een ra om op te staan   

Gangbaarheid
  • Het woord paard staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Meer informatie
  • Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen
  1. "paard" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.