Temse

Temse (Frans: Tamise) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Temse ligt aan de Schelde en is bekend van het inmiddels opgeheven scheepsbouwbedrijf Boelwerf en om de Scheldebrug (officiële naam: Temsebrug), de langste brug van België (365 meter). De gemeente heeft in 2019 zijn 30.000ste inwoner mogen verwelkomen. De inwoners worden Temsenaars genoemd.

Temse
Gemeente in België

Geografie
Gewest Vlaanderen
Provincie Oost-Vlaanderen
ArrondissementSint-Niklaas
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere		39.92 km² (2017)
61,67%
15,61%
22,71%
Coördinaten51° 7' NB, 4° 13' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid		29.926 (01/01/2019)
49,53%
50,47%
749,67 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder		(01/01/2019)
20,68%
60,46%
18,87%
Buitenlanders6,84% (01/01/2019)
Politiek en bestuur
BurgemeesterLuc De Ryck (CD&V)
BestuurCD&V, N-VA
Zetels
CD&V
N-VA
sp.a-Groen
Vlaams Belang
Open Vld
29
11
7
5
3
3
Economie
Gemiddeld inkomen18.950 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad5,99% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
9140
9140
9140
9140		Deelgemeente
Temse
Elversele
Steendorp
Tielrode
Zonenummer03
NIS-code46025
PolitiezoneKruibeke-Temse
HulpverleningszoneWaasland
Websitewww.temse.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Sint-Niklaas
in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal    België
De Onze-Lieve-Vrouwekerk
Zicht op het centrum van Temse met de kaai op de voorgrond.

Toponymie
Temse in de 1e helft van de 17e eeuw - Afbeelding uit Flandria Illustrata (1641)

De naam Temse (941 Temsica) is afgeleid van het Gallo-Romeinse Tamisiacum of Tamasiacum. Plaatsnamen op -iacum zijn veelal afgeleid van Latijnse of inheemse persoonsnamen en ontstonden in de 1ste tot de vierde eeuw. In deze context zou de plek dus toebehoord hebben aan Tamisios.

Soms worden -iacum-namen echter ook afgeleid van waterlopen. Een toponymische verklaring vertrekkende vanuit de in Indo-Europese talen frequent voorkomend radix tam-, heeft als betekenis donker. De naam kan dus verklaard worden als donkere waterloop. Vergelijk met de Engelse rivier Thames die op hetzelfde etymon teruggaat.

Een andere plaatsnaamsverklaring vertrekt vanuit de wortel tam-, heeft de betekenis van uitstekend. De betekenis zou dan mogelijks liggen in de ligging ten overstaan van de Schelde en de Oude Schelde en zou verklaard kunnen worden als eiland tussen de rivierarmen. In dit geval zou die waternaam Prae-Germaans en -Romeins zijn.[1] (*tem- = een doorwaadbaar water; -se = plaats, vestiging).

Geschiedenis

De oudste archeologische sporen van bewoning gaan terug tot de steentijd. Er zijn onder meer vondsten gedaan uit de late bronstijd, de ijzertijd en de Gallo-Romeinse periode. De kerstening van de gemeente vond plaats voor 772 en in 864 werd het dorp aan de Blandinusabdij te Gent geschonken door de Graaf van Vlaanderen, de gemeente bleef tot 1460 in beheer van een riddervoogd van deze abdij. In 1264 werd een wekelijkse markt ingericht en vanaf 1519 door Karel V uitgebreid met een jaarmarkt.[2] Op 7 juli 1684 woedde er een grote brand door Temse waarbij een groot deel van het dorp vernield werd.[3]

In 1912 vond de Internationale Vliegweek voor Watervliegtuigen plaats, de meeting was opgezet voor de beoordeling van watervliegtuigen die eventueel ingezet konden worden in Belgisch Congo.[4][5] Er werden proeven uitgevoerd met een eigen vliegtuig door vijftien piloten uit België, Frankrijk en Duitsland. Het was het grootste evenement uit de geschiedenis van Temse.[6]

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verscheen het frontblaadje Onze Temschenaars als bindmiddel tussen het thuis- en oorlogsfront. Er sneuvelden 63 Temsenaars en elf opgeëisten bezweken in kampen.[7] Ook werden Theofiel Maes en Kamiel Van Buynder op 14 juli 1917 in Fort 4 te Mortsel gefusilleerd omwille van spionageactiviteiten. Ze waren actief geweest voor de spionagedienst met de codenaam Theo, deze had tot doel het Belgisch leger in te lichten over de bewegingen van de Duitse troepen.[8]

Geografie

Kernen

Temse bestaat naast het centrum uit de wijken Cauwerburg, Hollebeek en Velle. Sinds de gemeentefusie van 1977 zijn Steendorp, Tielrode en Elversele deelgemeenten.

DeelgemeenteOppervlakte
(km²)		Bevolking
(31 december 2017)		Dichtheid
(inw./km²)
Temse22,4419.937888
Tielrode7,433.894524
Steendorp5,073.462683
Elversele4,992.219445
Bron: Gemeente Temse (22 maart 2018), Over Temse, Demografische gegevens 2017

Aangrenzende gemeenten
   Aangrenzende gemeenten   
 Sint-Niklaas    Beveren 
 Waasmunster  Kruibeke 
 Hamme  Bornem   

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Temse wordt bestuurd door het schepencollege en burgemeester Luc De Ryck (CD&V), dit is de uitvoerende macht op lokaal niveau. Bestuurlijk valt de gemeente onder het Bestuurlijk arrondissement Sint-Niklaas van de provincie Oost-Vlaanderen.

De wetgevende macht op lokaal niveau is de gemeenteraad met gemeenteraadsvoorzitter Koen De Jonghe (N-VA).[9] De gemeente valt onder het kieskanton Temse bij verkiezingen voor de verschillende niveaus. Voor de verkiezing van de provincieraad is de gemeente ingedeeld in het provinciedistrict Sint-Niklaas in het kiesarrondissement Dendermonde-Sint-Niklaas. Bij de verkiezingen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers en het Vlaams Parlement in de kieskring Oost-Vlaanderen. Voor de verkiezingen van de Senaat (tot 2012) en het Europees Parlement behoort de gemeente tot het Nederlands kiescollege.

TemseSupranationaalNationaalGemeenschapGewestProvincieArrondissementProvinciedistrictKantonGemeente
AdministratiefNiveau  Europese Unie België Vlaanderen Oost-VlaanderenSint-NiklaasTemse
Bestuur Europese CommissieBelgische regeringVlaamse regeringDeputatieGemeentebestuur
Raad Europees ParlementKamer van
volksvertegenwoordigers		Vlaams ParlementProvincieraadGemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands KiescollegeKieskring Oost-VlaanderenDendermonde-Sint-NiklaasSint-NiklaasTemseTemse
Verkiezing EuropeseFederaleVlaamseProvincieraads-Gemeenteraads-
Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
De 29 zetels zijn als volgt verdeeld:
Schepencollege

Voor de legislatuur 2018-2024 zal de coalitie bestaan uit CD&V, N-VA en Open VLD. Tezamen hebben ze een meerderheid van 19 op 29 zetels.

Voor de legislatuur 2013 - 2018 bestaat het bestuur uit een coalitie van CD&V en N-VA, die samen 18 op 29 zetels hebben.

College van burgemeester en schepenen
Burgemeester Luc De Ryck (CD&V)
Schepenen
  1. Hugo Maes (CD&V)
  2. Wim Van Rossen (Open Vld)
  3. Patrick Vermeulen (Open Vld)
  4. Tinneke Van Britsom (NVA)
  5. Stephan van der Gucht (NVA)
  6. Lieve Truyman (N-VA)

(Voormalige) Burgemeesters
TijdspanneBurgemeester
1800 - 1814Jan Emmanuel Braeckman
1814 - 1825Augustien Van Strydonck
1825 - 1830Pierre Joseph Van den Broeck[10] (orangist)
1830 - 1837Augustien Van Strydonck
1838 - 1848Jean Eduard De Coninck
1848 - 1873Jozef Braeckman
1874 - 1887August Wauters (Kath. Partij)
1888Polydoor Van Raemdonck (Kath. Partij)[11]
1888 - 1904Dionysius Andries (Kath. Partij)[12][13]
1905 - 1919Jozef Wauters (Kath. Partij)
1919 - 1920Paul Van De Perre (waarnemend)
TijdspanneBurgemeester
1920 - 1923Alfred Andries (Kath. Partij)[14]
1923 - 1932Albert Wilford (Kath. Partij)[14]
1933 - 1943Frans Boel (Kath. Partij, KVV)[14]
1944Juul De Frangh (VNV, oorlogsburgemeester)[15]
1945 - 1946Edward Cornelis (waarnemend)[10]
1947 - 1952Georges Hebbinckuys (CVP)
1953 - 1954Albert De Ryck (CVP)
1955 - 1982August Maes (CVP)
1983 - 1992Désiré Van Riet (CVP)
1993 - hedenLuc De Ryck (CVP / CD&V)

Geschiedenis

Legislatuur 1921 - 1926

Bij de verkiezingen van april 1921 werd de lijst van de BWP door het kiescollege onder leiding van waarnemend vrederechter Paul Van De Perre niet aanvaard. Deze beslissing werd door de bestendige deputatie van Oost-Vlaanderen ongedaan gemaakt en in juli werden opnieuw verkiezingen gehouden. De katholieke partij met als lijsttrekker burgemeester Alfred Andries behaalde met 8 zetels de absolute meerderheid. De BWP met als lijsttrekker kamerlid Bernard Van Hoeylandt behaalde 4 zetels en de liberale partij 1 zetel. Alfred Andries werd opnieuw benoemd als burgemeester. De katholieken Leo De Ryck, Albert Wilford en Isidoor Huys werden verkozen als schepen. In 1922 overleed Leo De Ryck en werd hij als schepen vervangen door De Caluwé. Eind 1923 overleed burgemeester Alfred Andries. Hij werd eind 1923 opgevolgd door Albert Wilford, die als schepen vervangen werd door Edward Cornelis.

Legislatuur 1927 - 1932

De katholieke partij met als lijsttrekker uittredend burgemeester Albert Wilford behaalde bij de verkiezingen van 1926 met 8 zetels op 13 opnieuw de absolute meerderheid. Albert Wilford bleef burgemeester, de katholieken Pieter Bolsens, Edward Cornelis en Isidoor Huys werden verkozen als schepen.

Legislatuur 1933 - 1938

De katholieke partij met als lijsttrekker Frans Boel behaalde bij de verkiezingen van 1932 met 8 zetels op 13 de absolute meerderheid. Frans Boel werd burgemeester, de katholieken Florent Beeckx, Edward Cornelis en Pieter Bolsens werden verkozen als schepen. Florent Beeckx overleed eind 1937 en werd als schepen vervangen door Alfons Van Britsom.

Legislatuur 1939 - 1946

De lijst Koncentratie, een kartel van de katholieke partij en het VNV behaalde bij de verkiezingen van 1938 de absolute meerderheid. Frans Boel bleef burgemeester, Pieter Bolsens, Edward Cornelis en Alfons Van Britsom schepen. In 1941 werd het volledig katholieke schepencollege op Frans Boel na vervangen. Juul De Frangh, Frans Smet (beiden VN) en Jean Boeykens werden schepen. Frans Boel overleed in 1943 en werd als burgemeester vervangen door schepen Juul De Frangh. Die bleef burgemeester tot de Bevrijding in september 1944. Edward Cornelis werd aangesteld als waarnemend burgemeester.

Legislatuur 1947 - 1952

De CVP behaalde met 9 zetels op 13 de absolute meerderheid. Lijsttrekker Georges Hebbinckuys, Albert De Ryck en August Verhulst werden verkozen tot schepen. Georges Hebbinckuys werd benoemd tot burgemeester en als schepen vervangen door Arthur Canfijn.

Legislatuur 1953 - 1958

Burgemeester Hebbinckuys was geen kandidaat meer. De CVP behaalde met 8 zetels op 13 opnieuw de absolute meerderheid. Lijsttrekker en eerste schepen Albert De Ryck werd burgemeester. Arthur Canfijn, August Maes en August Verhulst werden verkozen als schepen. Eind 1954 nam De Ryck ontslag. Hij werd als burgemeester opgevolgd door schepen August Maes, die als schepen opgevolgd werd door Fernand Schuerman.

Legislatuur 1959 - 1964

De CVP met lijsttrekker uittredend burgemeester August Maes behaalde met 8 zetels op 13 opnieuw de absolute meerderheid. Felix Bulteel, August Verhulst en Fernand Schuerman werden verkozen tot schepen.

Legislatuur 2007 - 2012

In de legislatuur 2007 - 2012 werd de gemeente bestuurd door een coalitie van CD&V en Open Vld met Luc De Ryck (CD&V) als burgemeester, een functie die hij uitoefent sinds hij partijgenoot Désiré Van Riet (CVP) in 1993 opvolgde. De Ryck behaalde meer dan 3.500 voorkeurstemmen.[16]

Legislatuur 2013 - 2018

In de aanloop naar de verkiezingen werd bekend dat voormalig volksvertegenwoordigers en schepen Ingrid Meeus (Open Vld) zich niet opnieuw verkiesbaar zou stellen. Lijsttrekkers waren zittend burgemeester Luc De Ryck voor CD&V, voormalig 1e schepen Patrick Vermeulen voor Open Vld, Bert Bauwelinck (sp.a) voor het progressieve kartel sp.a-Groen, Geert Vandersickel voor N-VA en Anne-Marie Peeters-Muyshondt voor Vlaams Belang.[16] Luc De Ryck (CD&V) bleef burgemeester, hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 18 op 29 zetels.[17]

Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen
Vóór de fusie van 1976

Onderstaande tabel toont de evolutie in de zetelverdeling van de gemeenteraad van Temse tussen 1921 en 1964.

Partij1921192619321938194619521958
KVB1 / Koncentratie2 / CVP3818181829383103
LP1111010
BWP1 / BSP24414141424232
Totaal13131313131313

bron: De getallen zijn gebaseerd op de Gazette van Temsche. De zetels van de gevormde coalitie krijgen als achtergrondkleur de partijkleur. De zetels van de lijst die de burgemeester levert, staan vetjes afgedrukt.

Sinds de fusie van 1976
Partij / Kartel10-10-197610-10-19829-10-19889-10-19948-10-20008-10-200614-10-2012[18]14-10-2018
Stemmen / Zetels%27%27%27%27%29%29%29%29
CVP1 / CD&V-N-VA2 / CD&V350,111537,8311241,2111336,7811328,231936,5521233,2131124,538
PVV1 / VLD2 / Open Vld311,851210,981312,491318,092526,222818,472513,393314,934
SP / sp.a-spirit2 / sp.a-Groen3 / TESAMEN421,641624,341721,91615,231414,031413,572417,513513,544
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang1---13,131320,021624,182713,502315,324
N-VA------22,39721,77
Agalev1 / Groen!2 / Groen3-5,11106,3116,79118,35126,6921-9,432
Vivant-----0,540--
VU1 / TEST215,091413,1135,99112,55103,1420---
PATRICK-------0,70
GEMBEL-8,37211,4935,81----
WOW---1,630----
KP-PVD--0,610-----
PVDA1,3200,290------
Totaal stemmen / Zetels1536016205166811710618044190521979920600
Opkomst %95,3294,2493,5694,6691,0892,9
Blanco en ongeldig %2,73,823,873,683,43,22,63,2

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.

Bezienswaardigheden
Gemeentehuis
Beeldengroep De Kaailopers
  • De decanale Onze-Lieve-Vrouwekerk. De stichting in 770 wordt toegeschreven aan de heilige Amelberga, van deze eerste bidplaats zijn echter tot op heden geen sporen teruggevonden. Wel zijn er sporen teruggevonden van een latere romaanse driebeukige kruiskerk. In 1495 werd de kerk ernstig beschadigd door een brand en werd ze op speciale belasting van Filips De Schone weer opgebouwd. Omstreeks 1720 werd de vieringstoren heropgebouwd naar ontwerp van Egidius Adriaan Nijs.[19]
In de kerk bevinden zich onder meer de schilderijen Taferelen uit het leven van de Heilige Amelberga (toegeschreven aan Jan Baptist Le Saive, begin 17de eeuw), Christus aan het Kruis (Pieter Van Mol, tweede kwart 17e eeuw), de Heilige Familie (1652) en Sint Sebastiaan (beide Cornelis Schut, 1650), Job op de mesthoop (Egidius Smeyers, 17de - 18de eeuw), Laat de kleinen tot mij komen (1636) en Sint-Jan op Patmos (17de - 18de eeuw).[19]
  • Het gemeentehuis uit 1905, in eclectische stijl naar een ontwerp van de Temsese architect Charles Nissens. Het gebouw is opgetrokken in neo-Vlaamserenaissance-stijl[20]
  • De neogothische Kapel ter ere van het Heilig Hart in de Nijsstraat. De tekst Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven siert de tussendorpel van deze kapel ter ere van het Heilig Hart. Ze werd in de jaren 20 opgetrokken.[21]
  • Het huis de Klokke[22] is een hoekhuis in rococo met barokelementen. Het werd gebouw tussen 1764 en 1776 in opdracht van toenmalig burgemeester Jan Franciscus van Strydonck. Op de voordeur is het medaillon van een Romeinse keizer vervaardigd door beeldhouwer Philip Nijs.[23]
  • Maalderij de Molens van Temse uit 1912. In het vijf bouwlagen tellende gebouw bevindt zich een haverpletter Seck, volgens de overlevering was er in het verleden een bloempelderij gevestigd.[24]
  • Het Priester Poppemonument van Valeer Peirsman bij de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Het standbeeld en bas-reliëf vatten Edward Poppes leven samen. Poppe werd op 3 oktober 1999 zalig verklaard te Rome door paus Johannes-Paulus II. Het monument werd onthuld op 29 april 2000.[25]
  • Een bronzen standbeeld van Jommeke door Valeer Peirsman in opdracht van Jef Nys. Het werd onthuld op 27 september 1998.
  • De beeldengroep De kaailopers van Valeer Peirsman op de Wilfordkaai. Drie beelden van de beeldengroep zijn gebaseerd op authentieke kaailopers (scheepslossers en -laders van voor de Tweede Wereldoorlog) met name Alfons Gosselin (den bruine), Désiré Aelbrecht (de mekker) en Frans Vervynckt (de schele wringer).[26] De beeldengroep werd officieel onthuld op 25 mei 1991.[23]
  • Het Scheldepark en de vijver vormen stille getuigen aan de middeleeuwse burcht van Temse. In het park herinnert het beeldhouwwerk De Leeuw van Vlaanderen van Frans Van Havermaet aan deze periode. De burcht werd eind van de 18de eeuw afgebroken en vervangen door het kasteel. Ook het kasteel werd later afgebroken voor de bouw van het gemeentelijk zwembad.[27] De familie Janssens de Varebeke was de laatste eigenaar van het kasteeldomein.[23]
  • De voormalige watermolen in de Wilfordkaai. Het gebouw dateert uit het derde kwart van de 17de eeuw. Het waterrad is vervangen door een klein imitatierad.[28]

Daarnaast is er het Fort van Steendorp, dat deel uitmaakte van de Stelling van Antwerpen, in deelgemeente Steendorp. In deelgemeente Elversele is Villa Van Hoecke (naar ontwerp van Renaat Braem, organische architectuur) gelegen.[29] De ontwerpschetsen van deze villa worden in de Archives d'Architecture Moderne te Elsene bewaard.[30]

Natuur

Temse is gelegen langs de Schelde. Langs de oevers van de Schelde is er een groot slik- en schorregebied gelegen ter hoogte van het Kijkverdriet. Samen met onder andere het park van Temse, de Schauselbroekpolder en het Fort van Steendorp vormt dit een groot aaneengesloten natuurgebied met nestgelegenheid voor vele vogelsoorten. Het Fort van Steendorp is eveneens gekend als overwinteringsplaats en vijfsterrenhotel voor vleermuizen.

Ons Streven vzw en natuurpunt WAL zijn actieve plaatselijke natuurverenigingen. Ecotest vzw is als onafhankelijke natuurvereniging actief geweest sinds de jaren 1980 voor de bevordering van de natuurwaarden, maar is in de jaren 2000 opgegaan in de regionale afdeling van natuurpunt.

Ook is er het provinciaal domein De Roomakker in deelgemeente Tielrode.

Cultuur
Orde van de kaailopers

Spotnaam

Spotnaam voor de inwoners van Temse is azijnzekers als gevolg van de vele azijnbrouwerijen die er in de 18e eeuw ontstonden. Deze naam houdt mogelijk verband met het dialectwoord azijnzeiker of azijnpisser, dat "zuurpruim" betekent. In het plaatselijke dialect heet de plaats Temst.

Stripgemeente

Temse is ook bekend als stripgemeente en speelde een rol in verschillende stripverhalen: Tazuur en Tazijn (Suske en Wiske - Paul Geerts & Marc Verhaegen, 1991), Haaiman (Kiekeboe - Merho, 1993), Het zevende zwaard (Jommeke - Jef Nys, 1993), De waterdemon (De Rode Ridder - Karel Biddeloo, 1996), en De vloek van Myra (Figaro - Steve Van Bael, 2011). Daarnaast was er de uitgave Het schone avontuur van een bakkersjongen[31] (1960) over de Temse priester Edward Poppe van Jef Nys en is de Temse politicus Luc De Ryck te zien op de covers van Bij verdiensten (Kiekeboe - Merho, 2007) en De slungel van de jungle (De avonturen van Urbanus - Urbanus & Willy Linthout, 2008). Daarnaast speelde De Ryck een rol in het eerder genoemde Suske en Wiske-album Tazuur en Tazijn.[32]

Ook vindt er jaarlijks een stripexpo plaats. Op de 5de verdieping van AC De Zaat bevindt zich een basreliëf van de Jommeke-figuren gecreëerd door beeldhouwer Harry Verbeke en aan de bibliotheek staat het standbeeld van Jommeke van de Temse beeldhouwer Valeer Peirsman. Hij creëerde o.a. het standbeeld van Jommeke in Middelkerke, in 2007 vervaardigde hij in opdracht van de gemeente Zoersel het beeld van Marcel Kiekeboe en in opdracht van de gemeente Kalmthout de buste van Willy Vandersteen. Hij maakte ook de beeldengroep De kaailopers op de Wilfordkaai.[32]

Musea
Carnaval in Temse (maart 2015)

Het gemeentemuseum bevindt zich in de Kasteelstraat 16 en herbergt een vaste tentoonstelling gewijd aan het thema Temse en de Schelde. Daarnaast bevindt er zich een illustratief archief en een plaatselijk en historisch gebonden bibliotheek.[33] Tevens is er het Priester Poppemuseum, het is gevestigd in zijn geboortehuis in de naar hem vernoemde Priester Poppestraat 35.[34][35]

Muziek

Briqueville is een mysterieuze Belgische postmetal-band uit deelgemeente Steendorp, opgericht rond 2010 en debuutalbum in 2014. De leden hullen zich tijdens optredens in lange gewaden en dragen maskers, zodat niet gekend is wie de leden van de band zijn.

Uitgaan

Het carnaval vindt jaarlijks plaats op de derde zater-, zo- en maandag na aswoensdag. De stoet gaat op zondag uit.[36] Ook in de drie deelgemeenten gaat viert men carnaval. In Tielrode en Steendorp vlak voor aswoensdag en in Elversele het weekend na aswoensdag. Voorts worden er jaarlijks verschillende evenementen georganiseerd zoals Temse op wielen en Temse in de wolken.

Religie & levensbeschouwing

Katholicisme

De gemeente ligt in de parochie Kruibeke/Temse[37] (het vroegere dekenaat Temse) in het dekenaat Sint-Niklaas[38] in het bisdom Gent. De patroonheilige van Temse is Sint-Amelberga die er de eerste parochie stichtte rond 770. Dat was meteen ook de oudste parochie in het Waasland. De gemeente telt 7 kerken. Op de markt is de Onze-Lieve-Vrouwkerk[39] gevestigd, daarnaast zijn er de Heilig Hartkerk[40] te Cauwerburg, de Christus Koningkerk[41] te Hollebeek en de Sint-Jozefkerk[42] te Velle. In de deelgemeenten bevinden zich de Sint-Jan-Evangelistkerk[43] (Steendorp), de Sint-Margarethakerk[44] (Elversele) en de Sint-Pieterskerk[45] (Tielrode). Op termijn is het de bedoeling dat alleen de Onze-Lieve-Vrouwkerk en de Heilig Hartkerk als kerk overblijven.[46]

Islam

Er zijn drie moskeeën in de gemeente gevestigd, waaronder twee in Turkse traditie en één in Marokkaanse traditie.[47]

Mobiliteit
Stampe & Vertongen SV.4A (OO-GWC) tijdens de festiviteiten van de Temse Vliegweek in september 2014

Scheldebrug

Temse is bekend om de Temsebrug, de dubbele brug over de Schelde, waaronder de eerste brug ontworpen in 1870, door de Franse architect en ingenieur Gustave Eiffel. De brug is de langste van België (brug uit 1955 met lengte van 365 meter, brug uit 2009 met lengte van 374 meter) en is tevens een belangrijke transportverbinding tussen Oost-Vlaanderen en Antwerpen voor trein- en wegvervoer.

Belangrijke verkeersaders

De gemeente Temse is bereikbaar via de autosnelweg E17, afrit 15a (Haasdonk), 15 (Sint-Niklaas, Temse) of 14 (Sint-Niklaas-West). Bovendien loopt de gewestweg N16 dwars door het hart van de gemeente. Deze laatste weg steekt de Schelde over via de Scheldebrug. Gewestweg N41 loopt door deelgemeente Elversele en steekt de Durme over richting Dendermonde.

Spoorwegen

In tegenstelling tot de vergelijkbare buurgemeenten Hamme en Kruibeke heeft de gemeente Temse een eigen spoorwegstation. Er zijn rechtstreekse verbindingen met Sint-Niklaas, Mechelen en Leuven.

Ter herdenking van de 100-jarige verjaardag van de 'val van Antwerpen', was er op 4 oktober 2014 een historische treinrit gepland tussen Antwerpen en Temse met (de laatste actieve) stoomlocomotief 41.195 uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog.[48] Een panne van de stoomtrein gooide echter roet in het eten en het evenement moest afgelast worden.[49]

Economie

Vanaf de 13e eeuw kende Temse, samen met Rupelmonde, een bloeiperiode dankzij haar gunstige ligging aan de Schelde.

In het tweede kwart van de negentiende eeuw ontwikkelde de gemeente zich tot een industriecentrum. Zo werd er door de Engelsman Willam Wilford een zeildoekfabriek gesticht. Vervolgens ontstonden er tal van weverijen en spinnerijen. De textielnijverheid ging echter volledig teloor.[3] Temse werd vooral bekend omwille van de Boelwerf. Voor de reconversie van de site van de Boelwerf voorziet het project de Zaat in een ruimte voor nieuwe bedrijven, het nieuwe gemeentehuis en een gehele nieuwe wijk met park.

In Temse ligt tussen de N16 en de E17 de industriezone T.T.S. (Temse, Tielrode, Sint-Niklaas), waar meer dan tweehonderd bedrijven zijn gevestigd.

Onderwijs

In 1844 kwamen op vraag van de pastoor van Temse de Zusters van Vincentius a Paulo naar Temse om onderwijs voor meisjes in te richten. Dertig jaar later bouwen de zusters een klooster en een school. Ze bieden oorspronkelijk lager onderwijs aan, maar later wordt ook secundaire onderwijs aangeboden in de Beroepsschool Sint-Amelberga, wat later omgedoopt werd in het Instituut Sinte-Amelberga.[50] De school werd in 1983 gemengd en bleef groeien, wat leidde tot een nieuwbouw in 1987. In 1997 fusioneerde de secundaire school met het Sint-Willebrordusinstituut, maar het leerlingenaantal begon te dalen wat in 2010 leidde tot de sluiting van de school door gebrek aan leerlingen.[51]

In 1896 kwamen de Broeders van Liefde naar Temse. Ze hielden zich bezig met de organisatie van onderwijs in het Sint-Willebrordus Gesticht, wat later omgedoopt werd in het Sint-Willebrordusinstituut.[52] Dit was oorspronkelijk een jongensschool, dit zowel voor lager onderwijs als voor lager secundair onderwijs.[53] In 1997 fusioneerde de middelbare school met het Instituut Sinte-Amelberge. De Broeders van Liefde richtten ook een vrije vakschool op, die later omgedoopt werd tot Vrij Technisch Instituut.[54] Deze school fusioneerde in 1986 met het Sint-Willebrordusinstituut.

In 1948 besliste toenmalig minister van Onderwijs Camille Huysmans om een Rijksmiddelbare school op te richten in Temse, de Rijksmiddenschool (R.M.S) Temse.[55] Deze school bestaat ondertussen uit twee secundaire onderwijsinstellingen, met name Lyceum aan de Stroom[56] en een vestiging van Scholen Da Vinci, beide behorend tot de 'gemeenschapsonderwijs scholengroep Waasland'.

Gezondheidszorg

In Temse was een ziekenhuis Sint-Elisabeth en een materniteit Sint-Gabriël gevestigd. In 1977 werd ter vervanging van deze beide een nieuw gebouwd ziekenhuis geopend, De Pelikaan. Dit is heden een campus van het Algemeen Ziekenhuis Nikolaas.

Sport

Temse telde verscheidene clubs die in hogere afdelingen in competitieverband speelden. Volleybalclub VC Temse speelde zowel met de mannen als de vrouwen verschillende jaren in de hoogste afdeling. De vrouwenploeg werd tweemaal kampioen van België en won driemaal de beker van België. De gemeentelijke voetbalclub KSV Temse, ontstaan uit de fusie van Temsche SK en KFC Temsica in 1945, speelde vijf seizoenen in de derde klasse. Zaalvoetbalclub BST Temse speelde een seizoen in de eerste klasse.

De schaakclub Boey Temse speelt al jaren in de eerste klasse en was drie maal op rij vicekampioen. Volleybalclub VV Temse speelde sinds 2007 enkele seizoenen in 1e nationale. Krachtbalclub KBK Temse won in 1996 de Beker van België en speelde tussen 1996 en 2017 21 seizoenen onafgebroken in de hoogste afdeling. Korfbalclub KC Temse speelde twee seizoenen in de hoogste afdeling van het veldkorfbal.

Ook werd er op 29 mei 2009 de Ronde van België georganiseerd in Temse. De eindstreep vond plaats op de Frank Van Dijckelaan.

Temsenaren

Geboren

Door de aanwezigheid van de materniteit Sint-Gabriël (1936 - 1977[57]) en de materniteitsafdeling van ziekenhuis De Pelikaan (1977 – 1988) binnen de gemeentegrenzen van Temse lag het aantal geboortes tijdens die periode in deze gemeente hoog. Sommigen daarvan woonden nooit in Temse. Sinds de sluiting van de materniteit zijn er bijna geen geboortes meer in Temse.

Woonachtig

Bekende personen die woonachtig zijn of waren in Temse of een andere significante band met de gemeente hebben:

Stedenbanden
Zie de categorie Temse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Plaatsen in de gemeente Temse

Deelgemeenten: Elversele · Steendorp · Temse · Tielrode
Wijken en gehuchten: Cauwerburg · Hollebeek · Velle
Belgische gemeenten · Arrondissement Sint-Niklaas · Oost-Vlaanderen · Vlaanderen

Gemeenten in de provincie Oost-Vlaanderen

Aalst · Aalter · Assenede · Berlare · Beveren · Brakel · Buggenhout · De Pinte · Deinze · Denderleeuw · Dendermonde · Destelbergen · Eeklo · Erpe-Mere · Evergem · Gavere · Gent · Geraardsbergen · Haaltert · Hamme · Herzele · Horebeke · Kaprijke · Kluisbergen · Kruibeke · Kruisem · Laarne · Lebbeke · Lede · Lierde · Lievegem · Lochristi · Lokeren· Maarkedal · Maldegem · Melle · Merelbeke · Moerbeke · Nazareth · Ninove · Oosterzele · Oudenaarde · Ronse · Sint-Gillis-Waas · Sint-Laureins · Sint-Lievens-Houtem · Sint-Martens-Latem · Sint-Niklaas · Stekene · Temse · Waasmunster · Wachtebeke · Wetteren · Wichelen · Wortegem-Petegem · Zele · Zelzate · Zottegem · Zulte · Zwalm
België: Provincies · Gemeenten

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.