Wetteren
Wetteren is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente telt ruim 25.000 inwoners, die Wetteraars[1] worden genoemd. Wetteren ligt ongeveer tien kilometer ten oosten van de provinciehoofdstad Gent, stroomafwaarts langs de Schelde
Gemeente in België .svg.png){kind=small} | |||||
| |||||
  | |||||
Geografie | |||||
| Gewest |  | ||||
| Provincie |  | ||||
| Arrondissement | Dendermonde | ||||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 36.68 km² (2017) 64,33% 16,2% 19,46% | ||||
| Coördinaten | 51° 0' NB, 3° 53' OL | ||||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 25.815 (01/01/2019) 48,89% 51,11% 703,85 inw./km² | ||||
| Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 18,8% 61,25% 19,95% | ||||
| Buitenlanders | 7,41% (01/01/2019) | ||||
Politiek en bestuur | |||||
| Burgemeester | Alain Pardaen (CD&V) | ||||
| Bestuur | CD&V - spa plus - Groen & CO - EEN Wetteren | ||||
| Zetels CD&V Open Vld N-VA Groen & Co Vlaams Belang EEN Wetteren sp.aplus | 29 7 6 5 4 3 3 1 | ||||
| Economie | |||||
| Gemiddeld inkomen | 19.208 euro/inw. (2016) | ||||
| Werkloosheidsgraad | 5,87% (jan. 2019) | ||||
Overige informatie | |||||
| Postcode 9230 9230 9230 | Deelgemeente Wetteren Massemen Westrem | ||||
| Zonenummer | 09 | ||||
| NIS-code | 42025 | ||||
| Politiezone | Wetteren-Laarne-Wichelen | ||||
| Hulpverleningszone | Zuid-Oost | ||||
| Website | www.wetteren.be | ||||
| Detailkaart | |||||
 | |||||
| ligging binnen het arrondissement Dendermonde in de provincie Oost-Vlaanderen | |||||
| |||||
Geschiedenis
Bij het beleg van Gent tijdens de Gentse Opstand (1449-1453) had Filips de Goede zijn kamp te Wetteren opgeslagen.
De kerk en de inwoners van Wetteren hadden tijdens de 16e eeuw te maken met de Spaanse furie. De Gentse republikeinen verjoegen de Spanjaarden en plunderden Wetteren in 1579; hierover wordt vermeld dat ze alle huizen in brand staken, zijnde 52 in totaal. De inwoners namen de wijk naar de overkant van de Schelde. De heropbloei volgde op het einde van de 18e eeuw met de vestiging van een buskruitfabriek, een katoenweverij en de eerste boomkwekerijen.
Vanaf het midden van de 18de eeuw neemt de bevolking in Vlaanderen en ook in Wetteren snel toe. In 1750 telde Wetteren naar schatting 3743 inwoners terwijl dat er in 1846 8848 zijn, een stijging van 132,8% (tienjaarlijkse volkstelling). Het feit dat er meer mensen waren die op zoek gingen om landbouwgrond te bewerken leidde tot een versnippering van de beschikbare landbouwgronden en dus tot steeds kleinere landbouwbedrijven. De kleine boeren zochten daarom noodgedwongen een aanvullend inkomen in het spinnen van vlas en het weven van linnen stoffen.
Op 23 oktober 1798, elf dagen na het begin van de Boerenkrijg vond in de Zandstraat (thans Wegvoeringstraat) een treffen plaats tussen enerzijds sansculotten en Fransgezinden en anderzijds naar schatting 600 Brigands die vanuit Overmere via Schellebelle naar Wetteren oprukten; wegens hun slechte bewapening werden ze ten koste van veel slachtoffers verdreven, ondanks nog een nieuwe poging via Hekker- en Molenstraat.
Napoleon werd in 1810, op doortocht van Brussel naar Gent, bij Het Boergondisch Kruis in Oordegem opgewacht door Wetteraars die te zijner ere hun reuzen (de naamloze reus, een reuzin Mietjen en hun telg Janneken) hadden meegebracht. De keizer ontstak in woede en liet zijn huzaren de groep aanvallen onder het roepen van "Arrière manants! Pas de monstres devant l'impératrice!" ("Achteruit boeren! Geen monsters vóór de keizerin!"). Marie-Louise van Oostenrijk was namelijk in verwachting van de latere Napoleon II en hij vreesde voor een zeer nefaste invloed van de Wetterse trots.
Vanaf 1837 brengt Engeland, waar de linnennijverheid sterk gemechaniseerd is, haar goedkoper en kwalitatief beter linnen op de Europese (vooral Franse) markt. Frankrijk reageert door zelf over te gaan tot mechanisering. Bovendien verhoogde het de invoerrechten op buitenlands linnen, hierin gevolgd door Spanje. Ook raakte in die tijd katoen steeds meer ingeburgerd als alternatief voor huiselijk gebruik. De Vlaamse linnennijverheid vindt op al deze uitdagingen geen antwoord en raakt in crisis. De lijnwaadmarkt van Wetteren hield op te bestaan in 1842. Er werd vanaf dat moment alleen nog vlas en garen verkocht. De linnenarbeiders kregen steeds minder geld voor hun producten en zagen hun inkomen gevoelig dalen. Steeds meer linnenwevers en vlasspinners werden werkloos. In 1846 zaten 155 van de 350 Wetterse linnenwevers en 600 van de 900 vlasspinners zonder werk. Velen zochten een alternatief door een stukje grond te pachten en/of door als landarbeider bij de boeren te gaan werken. Het overaanbod aan landarbeiders zorgde ervoor dat hun loon niet meer steeg. De pachtprijzen daarentegen wel, tegelijk met de verkoopprijzen voor landbouwgronden. In het kanton Wetteren stegen ze tussen 1830 en 1856 met 96%.
Kernen
De oude gemeente Wetteren vormt de kern van de fusiegemeente Wetteren. In het westen vergroeid met het centrum van Wetteren is Overbeke. Aan de overkant van de Schelde ligt Overschelde en verder westwaarts Ten Ede. De deelgemeenten Massemen en Westrem vormen het zuiden van de gemeente. Het gehucht Kwatrecht ligt uiterst westelijk. Kenmerkend voor de streek is de verspreide lintbebouwing langs steenwegen, zoals de Brusselsesteenweg, de Massemsesteenweg, de Oordegemsesteenweg, de Smetledesteenweg, de Serskampsesteenweg, de Dendermondsesteenweg en de Laarnesteenweg.
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
Wetteren is (inter)nationaal bekend om zijn uitgestrekte boom- en rozenkwekerijen. In het provinciedomein Den Blakken is een promotietuin aangelegd. Dit domein is gelegen op en naast "de Zandbergen" van de Warandeduinen, rivierduinen van de Schelde die hier eertijds dichterbij lag en die tijdens de laatste ijstijd, zo een vijftienduizend jaar geleden zijn gevormd.
De Sint-Gertrudiskerk is prominent in het gezichtsveld aanwezig. Ze ligt op een zandduin die steil naar de Schelde afloopt en is ontworpen door Louis Minard.
Het belangrijkste kunstwerk in de kerk is een paneel, toegeschreven aan (het atelier van) Hugo van der Goes, de Miraculeuze Mis van St.-Gregorius; het is een geschenk van Charles Hippolyte Vilain XIIII ter gelegenheid van zijn huwelijk in 1841 met Sidonia Dubois.
Bestuur en Politiek
Baljuws
Tot 10 mei 1527 was het baljuwschap gezamenlijk voor Wetteren, Schellebelle en Wanzele.
- ?-1387-?: Robert de Capple
- ?-1390: Jan Hoest
- 1391-?: Simoen Rijm
- ?-1407-?: Louis Salart
- ?-1414-?: Geeraerd de Maldeghem
- ?-1417-?: Guy de Ghistelles
- ?-1419-?: Louis Salart
- ?-1422: Gosewijn Boyé
- 1423: Adriaen van der Capellen
- 1424-?: Judocus de Busseghem
- ?-1428-?: Pieter Mortier
- ?-1438-?: Pieter de le Broucke
- ?-1442-?: Francois de Coppenhole
- ?-1446-?: Pieter de le Broucke
- ?-1452-?: Pieter Caelberch
- ?-1456-?: Jan Salart
- ?-1468-?: Jan Le Buedel
- ?-1477-?: Cornelius de Bloc
- ?-1482-?: Jan Scoerman
- ?-1484-?: Louis Kelgoet
- ?-1488-?: Jan Portier
- ?-1492-?: August Vulnerie
- ?-1508-?: Louis Cueillot
- ?-1511-?: Jan De Bocq
- ?-1515-?: Wauter van Eetvelde
- ?-1526-?: Antoon De Bocq
- ?-1529-?: Jan De Bocq
- ?-1532-?: Jan Moens
- ?-1550-?: Laurentius Everden
- ?-1556-?: Pieter Raes
- ?-1558-?: Jan Macharis
- ?-1562-?: Jan Clais
- ?-1579-?: Jan Blanckaert
- ?-1590-?: Jan Michiels
- ?-1622-?: Ferdinand De Gheytere
- ?-1638-?: Jan Cockuyt
- ?-1648-?: Thomas Heylinck
- ?-1655-?: Guillelmus Van de Walle
- ?-1680-?: Paul Van Driesche
- ?-1710-?: Lucas De Caesemaecker
- ?-1735-?: Karel-Philips De Grave
- ?-1748-?: Jan-Frans Van den Broucke-De Terbecq
- ?-1761: Judocus Cromphaut
- 1762-1794: Joachim De Geyter
Burgemeesters
- ?-1579-?: Pieter Blancquaert
- ?-1602-?: Pieter de Mey
- ?-1604-?: Baudewijn van den Berghe
- ?-1606-?: Joos van der Vaet
- ?-1608: Geeraerd de Mey
- 1609-?: Adriaen Michiels
- ?-1612-?: Geeraerd Schepens
- ?-1614-?: Jan de Clercq
- ?-1616-?: Joos Matthys
- ?-1619-?: Jaecq van der Eecken
- ?-1621-?: Jan Blancquaert
- ?-1625-?: Jan de Clercq
- ?-1632-?: Jan Blancquaert
- ?-1637-?: Pieter de Mey
- ?-1641-?: Lieven Michiels
- ?-1646-?: Pieter de Mey
- ?-1651-?: Gillis Pauwels
- ?-1653-?: Jan Broeckaert
- ?-1656-?: Pieter Matthijs
- ?-1660-?: Jan de Mey
- ?-1666: Adriaen Schockaert
- 1667-?: Jaek Lammens
- ?-1669-?: Adriaen Schockaert
- ?-1677: Gillis de Clercq
- 1678-?: Adriaen Coppieters
- ?-1685-?: Gillis van Lokeren
- ?-1687: Ferdinand de Geyter
- 1688: Andries Otte
- 1689-?: Jaek de Meester
- ?-1691: Andries Otte
- 1692-?: Jan Lammens
- ?-1695: Jan de Meyere
- 1696: Jan de Geyter
- 1697-?: Pieter Michiels
- ?-1699-?: Pieter Matthijs
- ?-1704-?: Adriaen Coppieters
- ?-1706: Jan Broeckaert
- 1707-?: Jan de Geyter
- 1709-?: Frans Braeckman
- ?-1711-?: Pieter Michiels
- ?-1717: Gillis de Clercq
- 1718-?: Jan de Geyter
- ?-1720-?: Pieter Michiels
- ?-1723: Jan Everaert
- 1724: Lieven Jacops
- 1725-?: Pieter Matthijs
- ?-1727-?: Lieven Corthals
- ?-1732: Pieter Matthijs
- 1733-?: Lieven Corthals
- ?-1736-?: Pieter Matthijs
- ?-1740-?: Pieter Scheire
- ?-1742-?: Livinus Vispoel
- ?-1745-?: Livinus Vergaert
- ?-1748-?: Jan-Baptista Drieghe
- ?-1750-?: Geeraerd de Mey
- ?-1752: Jan Matthijs
- 1753-?: Jan Braeckman
- ?-1755-?: Jacob van Uytfanghe
- ?-1759-?: Jan-Baptista Drieghe
- ?-1763-?: Jan Matthijs
- ?-1767-?: Jacob Goethals
- ?-1772-?: Jan-Baptista Drieghe
- ?-1782-?: Pieter-Frans de Geyter
- ?-1789-?: Livin-Ignaes Braeckman
- ?-1794-?: Adriaen-Francies De Vuyst
- ?-1803-?: Karel Jozef Frans Guislain Vilain XIIII
- ?-1809-?- 1822: Adriaan Francies De Vuyst[3]
- 1822 - 1873: Charles Hippolyte Vilain XIIII (Katholieke Partij)
- 1873 - 1879: Constantin Van Cromphaut (Katholieke Partij)
- 1879 - 1891: Abel de Kerchove d'Exaerde (Katholieke Partij)
- 1891 - 1926: Florimond Leirens (Katholieke Partij)
- 1927 - 1957: Joseph du Château (Katholieke Partij)
- 1958 - 1976: Leon Vuylsteke (CVP)
- 1976 - 1981: Jaak De Graeve (BSP) tot aan zijn dood op 29 december 1981
- 1981 - 1982: Valère Van Severen (SP)
- 1983 - 1990: René Uyttendaele (CVP)
- 1991 - 2010: Marc Gybels (CD&V)
- 2010 - heden: Alain Pardaen (CD&V)
Het stemmenaantal van de CVP daalde van 35,8% bij de gemeenteraadsverkiezingen in 1976 tot 31% in 2000; de BSP behaalde in 1976 34,4%, de SP.a-Agalev-lijst 17,6% in 2000. De PVV haalde in 1976 8,3% in 1976 en de VLD was in 2000 de grootste partij met 40% van de stemmen. Vlaams Blok haalde in 2000 8,6% en VU&ID 2,8%. In 1976 behaalde NW (Nieuw Wetteren) 21,6%.
Bestuur 2013-2019
Burgemeester blijft Alain Pardaen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, N-VA en Open Vld. Samen vormen ze de meerderheid met 18 op 27 zetels.
Bestuur 2019-2024
Na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 werd er een nieuwe coalitie gesloten tussen CD&V, EEN Wetteren, Groen & CO en sp.a plus. Samen hebben ze een meerderheid van 15 op 29 zetels Alain Pardaen blijft de burgemeester.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij | 10-10-1976[4] | 10-10-1982[4] | 9-10-1988[4] | 9-10-1994[4] | 8-10-2000[4] | 8-10-2006[5] | 15-4-2007(*) | 14-10-2012[6] | 14-10-2018 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 29 |
| CVP1/CD&V2 | 35,771 | 10 | 37,681 | 11 | 39,671 | 12 | 39,381 | 12 | 30,991 | 9 | 32,42 | 10 | 31,682 | 10 | 27,452 | 9 | 21,22 | 7 |
| PVV1/VLD2/Open Vld3 | 8,281 | 1 | 9,511 | 2 | 12,521 | 3 | 29,152 | 9 | 40,052 | 12 | 17,912 | 5 | 14,753 | 4 | 12,183 | 3 | 19,63 | 6 |
| Respect | - | - | - | - | - | 23,44 | 6 | 24,91 | 7 | 15,52 | 4 | - | ||||||
| VU1/VU&ID2 | - | 9,591 | 2 | 22,371 | 6 | 4,811 | 0 | 2,782 | 0 | - | - | - | - | |||||
| N-VA | - | - | - | - | - | - | - | 20,4 | 6 | 15,4 | 5 | |||||||
| SP1/sp.a2/sp.a plus3 | 34,371 | 10 | 27,371 | 8 | 22,411 | 6 | 17,211 | 5 | - | - | 8,232 | 1 | 6,62 | 1 | 5,93 | 1 | ||
| SP-AGA1/sp.a Groen!2 | - | - | - | - | 17,611 | 5 | 16,62 | 4 | - | - | - | |||||||
| AGALEV | - | - | - | 7,45 | 1 | - | - | - | - | - | ||||||||
| Groen&Co | - | - | - | - | - | - | 11,95 | 3 | 10,69 | 3 | 14,3 | 4 | ||||||
| Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | - | - | 8,571 | 1 | 9,652 | 2 | 8,482 | 2 | 6,012 | 1 | 12,82 | 3 | ||||
| EEN Wetteren | - | - | - | - | - | - | - | - | 10,8 | 3 | ||||||||
| Nieuw Wetteren | 21,58 | 6 | 15,85 | 4 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
| DW | - | - | 3,04 | 0 | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| NF | - | - | - | 2 | 0 | - | - | - | - | - | ||||||||
| PVDM | - | - | - | - | - | - | - | 1,16 | 0 | - | ||||||||
| Totaal stemmen | 16779 | 16801 | 17037 | 16910 | 17227 | 17798 | 17986 | 18505 | ||||||||||
| Opkomst % | 95,52 | 94,45 | 94,82 | 95,60 | 94,18 | 94,6 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 3,51 | 4,85 | 5,43 | 5,07 | 4,12 | 4,83 | 3,82 | 4,7 | ||||||||||
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) Herverkiezing na klacht van de partij Respect.[7][8]
Verkeer en vervoer
Door het zuiden van de gemeente loopt de autosnelweg A10/E40, die er een afrit heeft.
Wetteren heeft een treinstation aan de spoorlijn 50 Gent-Aalst. Er is bovendien een tweede station in Kwatrecht (aan de Brusselsesteenweg, de N9 tussen Gent en Aalst). Door het zuiden van Wetteren loopt eveneens de rechtstreekse spoorlijnverbinding 50A tussen Gent en Brussel.
Trein- en giframp
Op 4 mei 2013 ontspoorde er in de vroege ochtend nabij het station Schellebelle een goederentrein met het giftige acrylonitril. Na een explosie ontstond er brand waardoor giftige dampen vrijkwamen en met het bluswater giftige stoffen in het riool kwamen. Er viel een dode en honderden mensen raakten gewond.[9] Tegen de veiligheidsvoorschriften in kwam de stof in het rioolstelsel van de gemeente, vanwaaruit de bevolking werd vergiftigd.[10]
Bekende inwoners
Geboren
- Émile Storms (1846-1914), generaal, ontdekkingsreiziger Congo
- Romain Poté (1935-2010), atleet
- Kris Smet (1942), actrice, presentatrice, journaliste, televisieregisseur en producer
- Julien De Wilde (1944), bestuurder
- Freddy De Kerpel (1948), bokser (o.a. Belgisch kampioen halfzwaargewichten)
- Johan Braeckman (1965), filosoof, hoogleraar en humanist
- Thibaut Vandenbussche (1987), Belgische schaker
- Amber Van Geert (1998), verleidster Temptation Island 2020
Woonachtig
- Achiel Buysse (1918-1984), wielrenner
- Luc Colyn (1958), baanwielrenner
- Leo Copers (1947), kunstenaar
- Wim De Craene (1950-1990), zanger en componist
- Arsène Goedertier (1876-1934), wisselagent in Wetteren en koster van de plaatselijke Sint-Gertrudiskerk, tevens vermeende dief van het paneel De rechtvaardige rechters uit Gent; verscheidene zoektochten, waaronder in 2003 in de Sint-Gertrudiskerk, leverden niets op
- Christoff De Bolle , Vlaamse schlagerzanger
Geboren of woonachtig
- Gunther Schepens (1973), voetballer (bij o.a. AA Gent, Standard Luik en Belgisch voetbalelftal)
- William van Laeken (1945), journalist (bij de VRT)
- Michel Vaarten (1957), baanwielrenner
- Stefaan Van Laere (1963), schrijver
- Nora Tilley (1952), actrice
- Ann Van Elsen (1979), ex-Miss België
- Etienne Vermeersch (1934 - 2019), filosoof
- Magda Cnudde (1949), actrice
Trivia
- Wetteren was tussen 1928 en 1962 (met uitzondering van de periode 1942-1944) finishplaats van de Ronde van Vlaanderen.
- Wetteren heeft 18 reuzen. Twee ervan, de reus en de reuzin (deze hebben geen namen), behoren tot de oudste van België.
- In Wetteren staat het Sint-Jozefinstituut een in art-deco stijl opgetrokken schoolgebouw met kasteel en kapel.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Wetteren van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Gemeenten in de provincie Oost-Vlaanderen |  |
|---|---|---|
|
Aalst · Aalter · Assenede · Berlare · Beveren · Brakel · Buggenhout · De Pinte · Deinze · Denderleeuw · Dendermonde · Destelbergen · Eeklo · Erpe-Mere · Evergem · Gavere · Gent · Geraardsbergen · Haaltert · Hamme · Herzele · Horebeke · Kaprijke · Kluisbergen · Kruibeke · Kruisem · Laarne · Lebbeke · Lede · Lierde · Lievegem · Lochristi · Lokeren· Maarkedal · Maldegem · Melle · Merelbeke · Moerbeke · Nazareth · Ninove · Oosterzele · Oudenaarde · Ronse · Sint-Gillis-Waas · Sint-Laureins · Sint-Lievens-Houtem · Sint-Martens-Latem · Sint-Niklaas · Stekene · Temse · Waasmunster · Wachtebeke · Wetteren · Wichelen · Wortegem-Petegem · Zele · Zelzate · Zottegem · Zulte · Zwalm | ||