Belgische lokale verkiezingen 2012

De zes grootste Vlaamse partijen besloten hun oude partijnamen en letterwoorden te beschermen. Het besluit daartoe werd op 3 september 2012 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.

• Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open Vld): de lijstnaam P.V.V.;
• Socialistische Partij Anders (sp.a): de lijstnamen BSP, SP en sp.a-spirit;
• Christen-Democratisch & Vlaams (CD&V): de lijstnamen C.V.P. en E.V.P.;
• GROEN: de lijstnamen Agalev, Groen!, Spirit, VlaamsProgressieven en SLP;
• Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA): de lijstnamen VU, VU-EVA, VU-ID en EVA;
• Vlaams Belang: de lijstnamen VL.BLOK en VLAAMS BLOK.

Stemgerechtigden zijn Belgen vanaf 18 jaar die in België wonen en op 1 augustus ingeschreven werden in de kiezerslijsten. Voor de gemeenteraadsverkiezingen kunnen ook inwoners met een andere nationaliteit die zich in hun gemeente als kiezer hebben laten registreren, stemmen. Zij zijn dan, net als alle Belgische inwoners, onderworpen aan de opkomstplicht.

Hieronder zijn de aantallen kiezers zoals vastgesteld op 1 augustus 2012:

In 2006 kwam CD&V in 137 gemeenten alleen op. De N-VA ging alleen naar de kiezer in 41 gemeenten. In 134 gemeenten was er een kartel CD&V/N-VA. In 2012 bleef dat kartel alleen bestaan in Aalter, Berlaar, Hoeilaart, Ieper, Ledegem, Melle, Oosterzele, Overijse en in Wielsbeke.

CD&V belandde na de verkiezingen van 2006 in driekwart van de gemeenten in het bestuur. In 172 van de 327 Vlaamse gemeenten werd ze de grootste partij; in 166 gemeenten leverde ze bovendien de burgemeesterssjerp.

De CD&V behaalde in 2006 de absolute meerderheid in 79 gemeenten.[5]

CD&V trok met de slogan {Iedereen inbegrepen} naar de kiezer.

Na het uiteenvallen van het kartel met CD&V in 2008 maakte de N-VA een steile klim. Voor het eerst zal duidelijk worden wat de partij op eigen kracht waard is in de gemeenten en de provincies. In 2006 behaalde de N-VA alleen in Dessel de absolute meerderheid en de burgemeesterssjerp. In ongeveer de helft van de gemeenten kwam N-VA op in kartel met CD&V. Op eigen kracht scoorde ze, behalve in Dessel, alleen sterk in het Izegem van Geert Bourgeois en het Riemst van Jan Peumans. Later zijn de Voerense Huub Broers van Voerbelangen en de Kruibeekse burgemeester Antoine Denert van D.E.N.E.R.T. overgestapt naar N-VA, net als Annette Stulens van Nieuw.

In de aanloop naar de verkiezingen stapten heel wat lokale partijen integraal over naar de N-VA. In Kruibeke ging de partij D.E.N.E.R.T. van burgemeester Antoine Denert helemaal op in de N-VA; in Hoeselt gebeurde hetzelfde met Nieuw van Annette Stulens. In Baarle-Hertog ging DNS op in N-VA; de partij is daarmee de eerste nationale partij die opkomt in Baarle-Hertog.

In Edegem ging edegem-anders naar N-VA, in Heist-op-den-Berg Gemeentebelang; in Kasterlee Vrij KLT, in Lille de partij Anders; D2 in Kortessem, OGP in Maldegem en Groep Eenheid, het vroegere W2000, in Westerlo.

In het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo stapte Polderbelangen integraal over.

De N-VA had op het einde van 2011 in 292 van de 308 gemeenten van het Vlaams Gewest een afdeling. Daarvan kondigden 219 afdelingen aan zelfstandig deel te nemen aan de verkiezingen.[6]

De N-VA kwam voorts in alle provincies en in alle Antwerpse stadsdistricten alleen op.

Andere partijen vormden plaatselijk veel kartels, volgens sommige media tegen de N-VA[7] en uitdrukkelijk zo voorgesteld door N-VA-voorzitter Bart De Wever.[8] Weliswaar is er in Gent voor het eerst een kartel tussen sp.a en Groen, in Antwerpen tussen sp.a en CD&V en in Tongeren tussen CD&V en Open Vld, toch zij opgemerkt dat een aantal kartels ook in 2006 al bestonden, zoals het Open Vld-Groen-kartel in Mechelen, en dat de N-VA zelf in negen gemeenten het kartel CD&V/N-VA behield, waaronder in Aalter, Overijse en Ieper. In onder meer De Panne, Lummen, Tielt en Zutendaal ging ze zelfs met Open Vld in zee. In Pittem kwam daar ook nog eens de sp.a bij.

De kracht van verandering was de slogan van N-VA.

De sp.a blijft vooral in de grote steden sterk staan. In Antwerpen waren alle ogen gericht naar Patrick Janssens en zijn kartel sp.a-CD&V, waar N-VA-voorzitter Bart De Wever de uitdager was. In Gent smeedde Daniël Termont dan weer een kartel met Groen, en haalde ermee een absolute meerderheid. Datzelfde kartel bestaat ook in Genk, Hasselt en Sint-Niklaas.

In 2006 behaalde de sp.a de absolute meerderheid in Bredene, in Gingelom en in Oostende. In de twee eerste gemeenten bestuurden ze vervolgens alleen, in Oostende behoorden ook CD&V, N-VA en Open Vld tot de coalitie.

De sp.a kwam in 173 gemeenten alleen op; daarenboven in 47 gemeenten in kartel met Groen.

In de Limburgse provincieraad trok sp.a voor het eerst in kartel met Groen naar de kiezer.

De sp.a trok zonder slogan naar de verkiezingen.

In 2006 kwam Open Vld in 229 gemeenten alleen op en behaalde ze de absolute meerderheid in zes gemeenten: in Berlare, Gavere, Kapellen, Lochristi, Moerbeke en, in kartel met sp.a, in Merchtem. Toch vormde de partij in Gavere een meerderheid met sp.a, en in Berlare met sp.a-Groen.

In 2006 leverde Open Vld nog de eerste minister van België, maar sindsdien kreeg de partij steeds meer concurrentie van de N-VA. Vandaag levert ze nog in enkele tientallen gemeenten de burgemeester.

In enkele gemeenten smeedde Open Vld opvallende kartels. Net als in 2006 met Groen in Mechelen, maar ook in Tongeren met oude rivaal CD&V.

Doen was de slogan van Open Vld.

Groen is de afgelopen jaren bijzonder stabiel gebleven in de verkiezingsuitslagen.

Groen ging in 2006 in 114 gemeenten alleen naar de kiezer, en in nog eens 47 gemeenten in kartel met sp.a.

Wat 2012 betreft valt het grote aantal kartels tussen sp.a en Groen op, een vijftigtal, iets meer dus dan in 2006. De beide partijen trekken onder meer in Gent, Geraardsbergen en in Ninove voor het eerst samen naar de kiezer. In Limburg gaan ze zelfs voor de provincieraad in kartel. Toch is het plaatje op sommige plaatsen anders: onder meer in Mortsel, Ronse en in Sint-Truiden wordt het kartel niet meer herhaald.

Groen komt op in acht van de negen Antwerpse districten - alleen in Berendrecht-Zandvliet-Lillo dient het geen lijst in. Opvallend is wel dat dat in vijf districten in kartel met sp.a is. Alleen in het district Antwerpen, Ekeren en Wilrijk dient Groen een kartelloze lijst in.

De verkiezingen van 2006 leverde Groen drie burgemeesters op: in Zwijndrecht behaalde de partij 10 van de 25 zetels, in Mortsel haalde het kartel Groen-sp.a 7 van de 27 zetels. In Borgerhout tot slot behaalde het kartel sp.a-Groen 12 van de 25 zetels - in het begin van de legislatuur was een sp.a'er, op het einde een Groen-politicus burgemeester.

De burgemeester van Zwijndrecht, Willy Minnebo, overleed echter op 20 april 2012. Het is niet duidelijk wie hem kan opvolgen; de op een na populairste Groen-politicus behaalde in 2006 amper 211 stemmen.

In Mortsel is het kartel met sp.a gebarsten, en kon burgemeester Ingrid Pira niet meer voortdoen, zeker nadat haar stad is verkozen tot de drukste gemeente van Vlaanderen.

In Borgerhout bleef het kartel met sp.a bestaan, maar huidig districtsvoorzitter Wouter Van Besien kwam ditmaal op voor de stad Antwerpen. Niettemin werd de lijsttrekker opnieuw iemand van Groen, en wel Marij Preneel.

Vlaams Belang kwam in 2006 in 222 gemeenten op en behaalde haar beste resultaat ooit voor gemeenteraadsverkiezingen. De opkomst van N-VA betekende echter ook een neergang voor het Vlaams Belang. De partij werd in 2006 nog de grootste in Boom, Borsbeek, Lier, Niel, Ninove, Schoten en Stabroek. In Schoten behaalde de partij met de ondertussen overleden Marie-Rose Morel liefst 34,71 % van de stemmen, haar hoogste percentage voor een gemeente in heel Vlaanderen.

In de Antwerpse districten werd Vlaams Belang de grootste partij in Berendrecht-Zandvliet-Lillo, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem, Wilrijk. De partij haalde in Deurne 43,46 % van de stemmen, haar hoogste score in heel Vlaanderen.

Zetelverdeling na de provincieraadsverkiezingen van 2012.

Vetgedrukt: behoort tot de meerderheid. De provincie Antwerpen is ingedeeld in zeven provinciedistricten met als hoofdplaatsen Antwerpen, Boom, Kapellen, Lier, Mechelen, Herentals en Turnhout.

In het provinciedistrict Antwerpen trekt Koen De Cock de CD&V-lijst.[10]

In het provinciedistrict Kapellen trekt Koen Helsen de Open Vld-lijst.[11]

In de stad Antwerpen was sp.a'er en zittend burgemeester Patrick Janssens lijsttrekker voor het kartel sp.a-CD&V, Bart De Wever voor N-VA, Annemie Turtelboom voor Open Vld, Meyrem Almaci voor Groen en Filip Dewinter voor Vlaams Belang.

In Mechelen deed burgemeester Bart Somers van het kartel Open Vld-Groen er na de verkiezingen nog zes jaar bij. De CD&V-lijst werd getrokken door Walter Schroons.[12]

Er zal een kartel komen tussen sp.a en Groen in de gemeenten Brasschaat, Duffel, Hoogstraten, Kapellen, Laakdal, Lier, Lint en Rumst. In Berlaar vormen CD&V en N-VA een kartel. In Hove gaan CD&V en Open Vld dan weer samen.[13] In Sint-Katelijne-Waver gaan sp.a en Open Vld dan weer in kartel.[14]

Voor de inwoners van de stad Antwerpen zijn deze verkiezingen ietwat verwarrend. Voor de provincie streden acht partijen in het provinciedistrict Antwerpen, dat de gemeenten Antwerpen en Zwijndrecht omhelst: CD&V, sp.a, Open Vld, N-VA, Groen, Vlaams Belang, PVDA en de Piratenpartij. Bij de verkiezingen voor de stad kwamen diezelfde partijen op, maar vormden sp.a en CD&V een kartel. In de districten gingen alle partijen dan weer in beginsel op eigen kracht naar de kiezer. Het kartel sp.a-CD&V werd enkel in het district Antwerpen overgenomen. In Berchem, Borgerhout, Deurne, Hoboken en Merksem vormden sp.a en Groen dan weer een kartel. In Berendrecht-Zandvliet-Lillo dienden sp.a, CD&V en Open Vld dan weer één grote gezamenlijke lijst in.

In het district Antwerpen trok huidig districtsvoorzitter Chris Anseeuw de kartellijst sp.a-CD&V. Voorts trok Gerolf Annemans de VB-lijst.[15]

In Berchem trok Edwin De Cleyn de lijst voor CD&V. De VB-lijst werd getrokken door Ineke Cleymans.

In Berendrecht-Zandvliet-Lillo kreeg de kiezer in 2006 de keuze tussen sp.a-spirit-Groen!, CD&V/N-VA, VLD en Vlaams Belang-Vlott, maar ook de lokale partij Polderbelangen behaalde zetels. Polderbelangen is intussen opgegaan in de N-VA. Spirit maakte nu deel uit van Groen. Het kartel tussen CD&V en N-VA is gebroken, net als het kartel tussen sp.a en Groen en het kartel Vlaams Belang-Vlott. Sp.a, CD&V en Open Vld vormden nu een kartel onder de naam Team 2040. Daardoor kwam geen enkele partij in dezelfde formatie op als in 2006. De kiezer kreeg deze keer de keuze tussen Team 2040, N-VA, Vlaams Belang en mogelijk ook Groen. Marcel Bartholomeeussen, huidig districtsvoorzitter, trok de lijst van Team 2040. De VB-lijst werd getrokken door Angie Bosmans.

In Borgerhout was Nahima Lanjri lijsttrekker voor CD&V. De eerste naam op de VB-lijst was Ledy Broeckx.

In Deurne trok Ariane Van Dooren de CD&V-lijst. De VB-lijst werd getrokken door Jan Van Wesembeeck.

In Ekeren trok Marc Elseviers de CD&V-lijst. Voorts is Ilse De Schutter terug de Groen-lijsttrekster. Kurt Van Noten was de nieuwe VB-lijsttrekker, zonder kartel met VLOTT. De sp.a-lijst werd aangevoerd door Ronny Kruyniers.[16]

In Hoboken trok Kristof Waterschoot de lijst voor CD&V. N-VA-lijsttrekster is Kathelijne Toen. Voor sp.a-Groen was dat Tom De Boeck, voor Open Vld Annemie Langmans. Wim Wienen trok de VB-lijst.

In Merksem was Koen De Cock kopman voor CD&V. Jan Penris was lijsttrekker voor het VB.

In Wilrijk trok Danny Van Assche wellicht de CD&V-lijst. Voorts was Anke Van dermeersch het VB-kopstuk.

Zetelverdeling na de provincieraadsverkiezingen van 2012.

Vetgedrukt: behoort tot de meerderheid. De provincie Limburg is ingedeeld in acht provinciedistricten met als hoofdplaatsen Hasselt, Beringen, Peer, Genk, Sint-Truiden, Maasmechelen, Neerpelt en Tongeren.

In het provinciedistrict Sint-Truiden trok Igor Philtjens de Open Vld-lijst.[17]

In Herstappe, de gemeente met het minst aantal inwoners, vond geen gemeenteraadsverkiezing plaats, aangezien er slechts één lijst was, die automatisch verkozen werd.

In Genk trok zittend burgemeester Wim Dries de lijst van CD&V.[18] De N-VA-lijst werd getrokken door Ann Baptist. Sp.a en Groen vormden er een kartel.

In Hasselt was Ivo Belet lijsttrekker voor CD&V en Steven Vandeput voor N-VA. Sp.a en Groen gingen er samen naar de kiezer met Hilde Claes als lijsttrekker.

in Tongeren gingen CD&V en Open Vld samen naar de kiezer.

In Voeren waren de Vlaamse partijen verenigd in de partij Voerbelangen met als kopman N-VA-senator Huub Broers.

In Genk, Hasselt, Houthalen-Helchteren[19], Maaseik, Overpelt, Riemst en Zonhoven vormden sp.a en Groen een kartel. In Lummen vormden N-VA en Open Vld een gezamenlijke lijst. In Hoeselt ging CD&V met een aantal onafhankelijken uit Nieuw naar de kiezer als ‘Best Hoeselt’.

Zetelverdeling na de provincieraadsverkiezingen van 2012.

Vetgedrukt: behoort tot de meerderheid. De provincie Oost-Vlaanderen is ingedeeld in acht provinciedistricten met als hoofdplaatsen Gent, Eeklo, Deinze, Aalst, Geraardsbergen, Oudenaarde, Dendermonde en Sint-Niklaas.

In Aalst werd de N-VA-lijst getrokken door Christoph D'Haese en de CD&V-lijst door Ilse Uyttersprot.[20]

In Gent trok zittend burgemeester Daniël Termont de sp.a-Groen-lijst. Bovenaan de N-VA-lijst stond Siegfried Bracke.[21] Voor Open Vld is Mathias De Clercq lijsttrekker. Veli Yüksel trekt de CD&V-lijst.

In Sint-Niklaas trekt Lieven Dehandschutter de N-VA-lijst.[22] Sp.a en Groen vormden er een kartel onder leiding van Christel Geerts.[23]

In Beveren[24], Eeklo[25], Gent, Geraardsbergen, Lierde, Lovendegem, Lokeren, Moerbeke, Ninove, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse, Waarschoot, Waasmunster[26], Zomergem en Zwalm ging sp.a en Groen in kartel. In Assenede en Kruibeke vormden sp.a, Open Vld en Groen een kartel. In Aalter[27], Melle en Oosterzele ging CD&V en N-VA samen naar de kiezer. In Ronse ging CD&V en Groen hand in hand.[28]

Zetelverdeling na de provincieraadsverkiezingen van 2012.

Vetgedrukt: behoort tot de meerderheid. De provincie Vlaams-Brabant is ingedeeld in vijf provinciedistricten met als hoofdplaatsen Leuven, Diest, Tienen, Halle en Vilvoorde.

Voor Leuven trok zittend burgemeester Louis Tobback de sp.a-lijst.[29] Danny Pieters is N-VA-kopman; Carl Devlies trok de CD&V-lijst.[30]

In Beersel, Bierbeek[31], Diest, Hoeilaart, Londerzeel[32], Lubbeek[33], Ternat, Tremelo[34], Vilvoorde, Zaventem en Zemst gaan sp.a en Groen in kartel. Net als in 2006 was er in Pepingen een kartel tussen CD&V en sp.a. In Merchtem gingen sp.a en Open Vld in kartel. In Wemmel gingen CD&V, N-VA, sp.a, Open Vld en Groen onder de lijst WEMMEL naar de kiezer.[35]

In Affligem vormden CD&V, sp.a, Groen en onafhankelijken samen de Lijst van de Burgemeester.[36] in Opwijk kwam CD&V dan weer op als de ‘LVDB’, wat staat voor ‘Lijst van de burgemeester’ ofwel ‘Lutgard Van der Borght’.

In Hoeilaart[37] en in Overijse[38] was er dan weer een kartel tussen CD&V en N-VA. In Overijse werd dat nog aangevuld met de plaatselijke partij OV2002.

Zetelverdeling na de provincieraadsverkiezingen van 2012.

Vetgedrukt: behoort tot de meerderheid. De provincie West-Vlaanderen is ingedeeld in zeven provinciedistricten met als hoofdplaatsen Brugge, Ieper, Kortrijk, Oostende, Diksmuide, Roeselare en Tielt.

In Brugge trok Renaat Landuyt de sp.a-lijst, Dirk De fauw de CD&V-lijst, Mercedes Van Volcem de Open Vld-lijst[39] en Pol Van den Driessche de N-VA-lijst. Aan de kop van de Vlaams Belang-lijst stond Alain Quataert[40] en aan die van Groen stond Sammy Roelant.[41]

In Kortrijk trok Philippe De Coene de sp.a-lijst.[42]

In Oostende trok Krista Claeys de CD&V-lijst[43] en Björn Anseeuw de N-VA-lijst.[44]

In Roeselare trok Brecht Vermeulen de N-VA-lijst.[45]

In Anzegem vormden CD&V en Groen een kartel als ‘Bewust vooruit’. In Izegem, Koksijde, Kuurne[46], Ledegem, Menen, Middelkerke, Tielt en Zedelgem[47] gingen sp.a en Groen samen naar de kiezer. Het kartel CD&V/N-VA bleef in Ieper, Ledegem en Wielsbeke. In Ledegem gebeurde dat als ‘CD&V-VD’; de vroegere Volksunie kwam er reeds als VD op.

In Heuvelland gingen sp.a en Open Vld in kartel; in Koksijde was dat het geval voor CD&V en Open Vld. In Tielt en Ingelmunster gingen N-VA en Open Vld samen naar de kiezer. In De Panne stonden CD&V-sp.a en N-VA-Open Vld tegenover elkaar.[48] In Ardooie was er een CD&V-sp.a-kartel[49], in De Haan is het dan weer sp.a-CD&V. In Knokke-Heist ten slotte gingen CD&V en Open Vld samen met lokale kopstukken naar de kiezer met de lijst Gemeentebelangen.[50]

De stemmen van de partijen die samen de meerderheid in de gemeenteraad vormen en een bestuursakkoord hebben afgesloten, hebben een achtergrondkleur. Tussen haakjes de namen van lokale partijen of plaatselijke namen waarmee de nationale partijen naar de verkiezingen zijn getrokken.