Bornem

**Bornem**
	Gemeente in België
(Details)	(Details)
	;
	Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Mechelen
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	45.76 km² (2017); 68,71%; 11,18%; 20,11%
Coördinaten	51° 6' NB, 4° 14' OL
	Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	21.366 (01/01/2019) ; 49,41% ; 50,59% ; 466,93 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2019); 17,58%; 60,49%; 21,92%
Buitenlanders	3,22% (01/01/2019)
	Politiek en bestuur
Burgemeester	Kristof Joos (N-VA)
Bestuur	IEDEREEN BORNEM / N-VA
Zetels; CD&V; IEDEREEN BORNEM; N-VA; Vlaams Belang; ;	; 10; 10; 4; 3; ;
	Economie
Gemiddeld inkomen	21.074 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad	4,56% (jan. 2019)
	Overige informatie
Postcode; 2880; 2880; 2880; 2880	Deelgemeente; Bornem; Hingene; Mariekerke; Weert
Zonenummer	03 - 052
NIS-code	12007
Politiezone	Klein-Brabant
Hulpverleningszone	Rivierenland
Website	www.bornem.be
	Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Mechelen; in de provincie Antwerpen
Portaal	België

Bornem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. Bornem behoort tot het kieskanton Puurs en het gerechtelijk kanton Willebroek.

Geschiedenis

Het grondgebied was al bewoond in de Gallo-Romeinse tijd. De naam werd in 1101 Burnehen gespeld (verklaring: "verblijf bij de bron" of "woonplaats aan de grens"; Born = grens).

Het 'Land van Bornem' is als zelfstandige heerlijkheid tot stand gekomen in de periode van de plundertochten van de Noormannen (9de eeuw). Strategisch gelegen aan de Schelde, op de plaats waar nu het Kasteel de Marnix de Sainte-Aldegonde staat (aan de huidige Oude Schelde), werd toen de ronde toren en de bijbehorende gebouwen opgericht, vlak bij de samenvloeiing met de Rupel en de Durme. Het Land van Bornem bestond toen uit de moederparochie Bornem met haar afhankelijkheden Havekesdunc en Hinken. In de 10de eeuw werd het land van Dendermonde herverdeeld en werd Mariekerke aan het Land van Bornem toegevoegd onder het beheer van de Heren van Bornem.

In 910 werd het Land van Bornem, samen met Mechelen, door de Frankische koning Karel de Eenvoudige, koning van Lotharingen, bij giftbrief aan Stephanus van Luik van het bisdom Luik geschonken. Door een overeenkomst tussen Boudewijn V van Vlaanderen en de Duitse Keizer Hendrik III op een Rijksdag in Keulen, kwam het Land van Bornem (inclusief Hingene, Mariekerke en Sint-Amands) in 1057 definitief als zonneleen onder het rechtstreeks gezag van het Graafschap Vlaanderen, aan de grens met het toenmalige Landgraafschap Brabant, het latere Hertogdom Brabant.

De eerste Heer van Bornem met die naam is Lambrecht, die in 1007 ook tot Kastelein van Gent benoemd werd. Vanaf 1088 zal Wenemaar, een van zijn opvolgers en ridder van de Orde der Tempeliers, de ontwikkeling van het Land van Bornem in een versnelling brengen. De schenkingsakte (1100) van zijn hand is een van de belangrijkste akten voor de gemeente.[1] Na een periode van herwonnen onafhankelijkheid behoorde de parochie tot het bisdom Kamerijk, later tot dat van Gent en sedert 1801 tot het aartsbisdom Mechelen.

Tot het begin van de 20ste eeuw werd Bornem gespeld als "Bornhem".

Verkeer

De gemeente Bornem ligt aan de N16 die tussen Sint-Niklaas en Mechelen loopt. De gemeente bezit eveneens een spoorwegstation gelegen aan spoorlijn 54.

Stationsgebouw te Bornem, gelegen aan spoorlijn 54.

Geografie

De gemeente ligt aan de rechteroever van de Schelde, tegenover de gemeente Temse, waarmee ze door de Scheldebrug verbonden is, stroomopwaarts van Antwerpen. Samen met de gemeente Puurs-Sint-Amands vormt Bornem de streek Klein-Brabant.

Kernen

Bornem telt naast het centrum zelf nog de deelgemeenten Hingene, Mariekerke en Weert, alle aan de Schelde. In Hingene liggen nog de gehuchten Wintam en Eikevliet. Binnen Bornem liggen de gehuchten Branst en Buitenland.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Temse	Kruibeke	Schelle
		Niel
Hamme	Puurs-Sint-Amands

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

19e eeuw

Jaar	1806	1816	1830	1846	1856	1866	1876	1880	1890
Inwoneraantal	3336	3507	4043	4631	4709	4800	5056	5119	5463
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar	1900	1910	1920	1930	1947	1961	1970	1976
Inwoneraantal	5993	6987	7486	8030	9067	9834	10.694	11.136
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar	1977	1980	1985	1990	1995	2000	2005	2007	2014
Inwoneraantal	17.314	17.986	18.398	18.813	19.453	19.939	19.939	20.347	20.858
Opmerking: Inwoneraantal op 01/01 - Bron: NIS

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Bornem maakt deel uit van het kieskanton Puurs, gelegen in het provinciedistrict Mechelen, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Bornem		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Antwerpen	Mechelen			Bornem
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen				Mechelen-Turnhout	Mechelen	Puurs	Bornem
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1800	Van Stappen[2]
	1800 - 1804	Barnabas Raparlier
	1804 - 1832	Charles de Marnix
	...
	1836 - 1842	Jan F. Van Eetvelt
	1843 - 1879	Louis de Marnix
	1879 - 1880	Edward Van Roie
	? - 1894	Ferdinand de Marnix (Kath. Partij)
	1895 - 1896	Pieter Maes (°Sint-Amands 1841)
	1896 - 1904	Ferdinand de Marnix (Kath. Partij)

Tijdspanne		Burgemeester
	1904 - 1921	Philémon Cammaert (Kath. Partij)
	1922 - 1932	Victor Daelemans (Oude Roos)
	1933 - 1941	René “Hendrik” Van Lint[3] (UCB)
	1941 - 1944	Emiel Roelants (VNV)
	1944 - 1947	Arthur Borms (CVP)
	1947 - 1959	René Van Eetvelt (CVP)
	1959 - 1964	René “Hendrik” Van Lint (CVP)
	1965 - 1970	René Van Eetvelt (CVP)
	1970 - 2010	Jozef Van Eetvelt (CVP / CD&V)
	2010 - 2018	Luc De Boeck (CD&V)
	2019 - 2024	Kristof Joos (N-VA)

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024

De 27 zetels zijn als volgt verdeeld:

Iedereen Bornem: 10

N-VA: 4

CD&V: 10

VB: 3

Legislatuur 2019 – 2024

De kiezer had bij de lokale verkiezingen van 2018 de keuze uit 5 kieslijsten (de lijsttrekkers staan tussen haakjes):

CD&V (Luc De Boeck)
NV-A (Kristof Joos)
Vlaams Belang (Wim Verheyden)
Iedereen Bornem (Jurgen De Maeyer)
S.O.S. Bornem (Stef De Groof)

Iedereen Bornem profileerde zich als alternatief voor de bestaande politieke partijen. Leden waren afkomstig van sp.a, Groen, Beter Bornem, B!Democartisch en enkele onafhankelijken. S.O.S. Bornem was lijst met minder ernstige politieke bedoelingen. De naam staat voor Stem Op Stef.

CD&V strandde op 33,77 % (verlies: 4,51 %). De heterogene partij Iedereen Bornem klopte af op slechts een kwart procent minder (33,51 %). N-VA (+2,67 %) en Vlaams Belang (+5.86 %) scoorden beter dan in 2012. S.O.S. Bornem kon 2 % van de Bornemenaars bekoren. Zowel CD&V als Iedereen Bornem kregen hierdoor 10 zetels, N-VA kreeg er 4, en Vlaams Belang 3. Door deze uitslag kwam plots de sleutel voor de coalitievorming in handen van de N-VA die uiteindelijk koos voor een coalitie met Iedereen Bornem. CD&V werd zo na 74 jaar naar de oppositiebank verwezen. Tijdens de legislatuur 2019-2024 wordt Bornem bestuurd door de N-VA en Iedereen Bornem, met een weliswaar krappe meerderheid van 14 op 27 zetels, onder leiding van burgemeester Kristof Joos (N-VA).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[5]		14-10-2012[6]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	27	%	27	%	27
	CVP¹ / CD&V+N-VA² / CD&V³	64,43¹	19	55,79¹	17	63,2¹	17	58,94¹	18	47,62¹	14	48,99²	15	38,28³	13	33,77³	10
	VU¹ / N-VA²	8,81¹	1	8,68¹	1	-		3,8¹	0	-		-		15,44²	4	18,11²	4
	Iedereen Bornem	-		-		-		-		-		-		-		33,51	10
	AGALEV¹ / Groen!² / Groen³	-		-		-		7,13¹	1	8,46¹	1	6,04²	1	8,09³	2	-
	SP¹ / SAMEN² / sp.a-spirit³ / sp.a⁴	22,16¹	5	19,32¹	5	32,93²	8	18,8¹	5	22,11¹	6	19,01³	5	17,22⁴	5	-
	PVV¹ / VLD-VU² / VLD³ / Beter Bornem⁴	4,6¹	0	6,71¹	1	-		-		10,41²	2	10,45³	2	7,06⁴	1	-
	Vlaams Blok¹ / Vlaams Belang²	-		0,65¹	0	-		7,14¹	1	11,39¹	2	15,52²	4	6,75²	1	12,61²	3
	B! Democratisch	-		-		-		-		-		-		7,16	1	-
	BLAUW	-		-		-		4,2	0	-		-		-		-
	ETA	-		-		3,87	0	-		-		-		-		-
	GB	-		8,85	1	-		-		-		-		-		-
	S.O.S. Bornem	-		-		-		-		-		-		-		2,00	0
Tot. stemmen		12213		12973		13675		14117		14530		15098		15393		15978
Opkomst %						96,57		94,81		93,26		94,76		93,01		93,90
Blanco en ongeldig %		3,03		4,09		3,17		3,41		2,51		2,98		1,89		2,70

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur. https://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2018/index.html#/gemeente/12007

Bezienswaardigheden

Onze-Lieve-Vrouw van de Krocht in de crypte van de Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Leodegariuskerk

De dorpskern van Bornem, foto genomen vanaf het Landhuis.

Het dorpsplein en de kerk van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Leodegarius zijn beschermd als respectievelijk dorpsgezicht en monument. De Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Leodegariuskerk heeft een torenvoet en een koor uit de 12e eeuw. De bovenbouw van de toren is van 1840. Onder het hoofdaltaar bevindt zich de wettelijk beschermde crypte uit de 11de eeuw, waar Onze-Lieve-Vrouw van de Korcht wordt vereerd.
Het neogotisch Kasteel Marnix de Sainte-Aldegonde van de adellijke familie van Filips van Marnix van Sint-Aldegonde werd in 1888 gebouwd op de plaats waar een 11de-eeuwse burcht stond.
Het sas, een afwateringssluis uit 1592.
De Sint-Bernardusabdij werd gesticht in 1603 en vernieuwd in 1773. De abdij is onder meer bekend door de ruim 40.000 boeken over de orde der cisterciënzers.
Het Landhuis, het voormalige gemeentehuis.
Een voormalige fort uit de verdedigingslijn van Antwerpen
Meerdere muziekstraatjes van de SIM-route
Breeven, een park en recreatiedomein en tevens verscheidene sportfaciliteiten
De kinderboerderij
De dijken aan de Schelde
Tussen Bornem en deelgemeente Weert ligt de Oude Schelde, een afgesneden meander van de Schelde.
Sinds 4 september 1976 is Bornem verbroederd met de Batterij VeldArtillerie Para-commando.

Cultuur

Evenementen

augustus: bedevaart Onze-Lieve-Vrouw van de Krocht
15 augustus of zondag erna: processie
2de vrijdag van augustus: de 100 km dodentocht
zondag voor de dodentocht: fietsdodentocht
woensdag na de oktoberkermis: jaarmarkt
zondag na 14 juni: kleine kermis
zondag na Sint-Michiel: grote kermis
zondag na Sint-Vincentius (19 juli): kermis parochie Branst
Het Breevenement
Het jaarlijkse Palingfestival en het Vis- en Folkloreweekend in deelgemeente Mariekerke.
Fakkeltocht (sinds 2010) ter ere aan Wapenstilstand
Bal van de burgemeester
Bornem zingt
Eerste weekend september : Fortiviteiten (Fort van Bornem)
Supervlieg

Sport

Verenigingen

Voetbalclub KSV Bornem: 3de klasse Amateurs
Voetbalclub FC Mariekerke: 1ste provinciale Antwerpen
Voetbalclub KVS Branst: 3de provinciale Antwerpen
Voetbalclub KVK Hingene: 4de provinciale Antwerpen
Voetbalclub KFC Wintam: 4de provinciale Antwerpen
Basketbalclub Klein-Brabant Basket: 4de provinciale Antwerpen
Korfbalclub KC Bornem: 2de nationale
Badmintonclub BC Plumula
Volleybalclub VC Kadee
Atletiekclub Sparta Bornem (SPBO)
Badmintonclub Batmanton united

Evenementen

tweede vrijdag van augustus: Dodentocht - 100 km wandelen in 24 uur
zondag voor de Dodentocht: Fietsdodentocht

Bekende inwoners

Geboren

François Simonau (1783 - 1859), kunstschilder[7][8]
Jan Van Eetvelt (1796 - ?), politicus
Louis de Marnix (1803 - 1881), politicus en ondernemer
Victor Daelemans (1872 - 1932), politicus en brouwer
René Van Eetvelt (1907 - ?), politicus
Albert Sercu (1918 - 1978), wielrenner
Eddy Pauwels (1935 - 2017), wielrenner
Walter Boeykens (1938 - 2013), dirigent, muziekpedagoog en klarinettist
Jan De Maeyer (1949), componist, muziekpedagoog en hoboïst
Rony Cuyt (1953), politicus
Marc Van Ranst (1965), hoogleraar virologie en epidemiologie

Karel Van Eetvelt (1966), bestuurder van UNIZO en Febelfin
Sabine Hagedoren (1968), weervrouw
Tarik Fraihi (1969), politiek filosoof en publicist
Kristine Van Pellicom (1969), actrice
Daniel Verelst (1969), wielrenner
Ianka Fleerackers (1971), actrice en presentatrice
Kristof Van Perre (1972), acteur en filmregisseur
Sandra Denotté (1973), zangeres
Hind Fraihi (1976), onderzoeksjournaliste
Audrey Rochtus (1982), atlete
Thomas Cammaert (1984), acteur

Woonachtig

Bekende personen die woonachtig zijn of waren in Bornem of een andere significante band met de gemeente hebben:

Barnabas Raparlier (1756 - 1836), politicus
Charles Ghislain de Marnix (1780 - 1832), politicus
Ferdinand de Marnix de Sainte-Aldegonde (1837 - 1913), politicus
Philémon Cammaert (1856 - 1934), politicus en brouwer
Arthur Borms (1890 - 1952), politicus

René Van Lint (1900 - 1976), politicus
Emiel Roelants (1902 - 1949), politicus
Jozef Van Eetvelt (1937), politicus
Luk Van Nieuwenhuysen (1952), politicus
Luc De Boeck (1966), politicus
Rony Cuyt (1953) , politicus

Overleden

Rita Ray (2018), zangeres

Partnersteden

Bornheim (Duitsland)
Gordes (Frankrijk)
Nquthu (Zuid-Afrika)

Trivia

In de Nederlandse stad Breda werd een straat naar de gemeente genoemd (de Bornemstraat).
In de stad Gent is een café die de oude naam van de gemeente draagt, café Bornhem.

Externe link

Website van de gemeente

Bronnen, noten en/of referenties

Geschiedenis van Bornem, Bornem Natuurlijk, 2013
Burgemeesters van Bornem: 1798 - 1970; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen
Over ons vader: René Van Lint; Antoon Van Lint; 26 maart 2013
1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006
www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012
Fiche François Simonau; Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
Fiche François Simonau; Bibliothèque nationale de France

Zie de categorie Bornem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Bornem
Deelgemeenten: Bornem · Hingene · Mariekerke · Weert Gehuchten: Branst · Buitenland · Eikevliet · Wintam Belgische gemeenten · Arrondissement Mechelen · Antwerpen (provincie) · Vlaanderen

	Gemeenten in de provincie Antwerpen
Aartselaar · Antwerpen · Arendonk · Baarle-Hertog · Balen · Beerse · Berlaar · Boechout · Bonheiden · Boom · Bornem · Borsbeek · Brasschaat · Brecht · Dessel · Duffel · Edegem · Essen · Geel · Grobbendonk · Heist-op-den-Berg · Hemiksem · Herentals · Herenthout · Herselt · Hoogstraten · Hove · Hulshout · Kalmthout · Kapellen · Kasterlee · Kontich · Laakdal · Lier · Lille · Lint · Malle · Mechelen · Meerhout · Merksplas · Mol · Mortsel · Niel · Nijlen · Olen · Oud-Turnhout · Putte · Puurs-Sint-Amands · Ranst · Ravels · Retie · Rijkevorsel · Rumst · Schelle · Schilde · Schoten · Sint-Katelijne-Waver · Stabroek · Turnhout · Vorselaar · Vosselaar · Westerlo · Wijnegem · Willebroek · Wommelgem · Wuustwezel · Zandhoven · Zoersel · Zwijndrecht België: Provincies · Gemeenten

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Geschiedenis van Bornem, Bornem Natuurlijk, 2013

[2] Burgemeesters van Bornem: 1798 - 1970; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen

[3] Over ons vader: René Van Lint; Antoon Van Lint; 26 maart 2013

[4] 1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[5] Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006

[6] www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

[7] Fiche François Simonau; Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België

[8] Fiche François Simonau; Bibliothèque nationale de France