Kalmthout

Kalmthout ligt aan de grens van België en Nederland, dus stond de dodendraad tijdens de eerste wereldoorlog in deze gemeente.

De gemeente werd rond 20 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd rond 24 september 1944. Minstens 1 weerstander werd naar het Auffanglager van Breendonk getransporteerd.[1] Op 9 Januari 1946 sneuvelden nog zes soldaten bij het opruimen van landmijnen.[2]

Uit deze gemeente werden 42 Joden weggevoerd naar concentratiekampen in Duitsland, waar de overgrote meerderheid vermoord werd.[3]

Kalmthout bevat 5 dorpskernen: Centrum, Dorp-Heuvel, Heide, Achterbroek en Nieuwmoer.

Nabij de Kruisstraat onstpringt het riviertje de Kleine Aa (Wildertse Beek).

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

De gemeente Kalmthout maakt deel uit van het kieskanton Brecht, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Kalmthout		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Antwerpen			Kalmthout
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Antwerpen	Kapellen	Brecht	Kalmthout
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Op 1 januari 1977 werden de Belgische gemeenten heringericht. De grenzen met Essen en Wuustwezel werden aangepast.
De Kalmthoutse Hoek werd de Essenhoek.

De kiezers hebben een ruime keuze met maar liefst 7 lijsten. Naast de CVP, SP, PVV en Volksunie konden ze kiezen voor de NK (Nieuw-Kalmthout[5]) en de CVP-scheurlijsten NCD'82 (Nieuw Christen Democraten) en KD (Kristen Democraten[6]). CVP kwam uit de bus als de grootste partij en behaalde dankzij de Methode-Imperiali (die in België gebruikt wordt om de stemmen om te zetten in zetels) met 43, 17% een absolute meerderheid. De CVP-scheurlijsten behaalde respectievelijk 19,95% (KD, 5 zetels) en 0,99% (NCD'82). De SP werd de derde partij met 13,53% (3 zetels), de Volksunie strandde op 10,92% (2 zetels), de PVV op 6,84% (1 zetel) en de NK op 4,54% (onvoldoende voor een vertegenwoordiger in de gemeenteraad).

NCD'82, VLD, VU en NK[7] besluiten deze verkiezingen gezamenlijk (onder de toepasselijke naam KARTEL) naar de kiezer te trekken. Hoewel deze kartellijst een goede score behaald en 29,32% van de kiezers kan overtuigen, blijft het verhoopte resultaat uit en boeken ze een verlies van 10,55% ten overstaan van het gezamenlijk resultaat (39,87%) van de verkiezingen van 1988. Wel behielden ze (samen) evenveel raadsleden als in de vorige legislatuur. Tot de winnaars van de verkiezingen behoren de CVP (+3,67%), het Vlaams Blok dat voor de eerste maal opkwam in de gemeente (7,98%) en Agalev (+2,78%). CVP en Agalev krijgen er zo elks één raadslid bij (respectievelijk totaal van 13 en 2) en het Vlaams Blok behaalt een zetel. Verliezer van de verkiezingen was de SP (−2,54%), de partij zag haar aantal zetels in de gemeenteraad dalen van 2 naar 1. De PVDA ten slotte behaalde een resultaat van 1,21%, onvoldoende voor een zitje in de gemeenteraad.

In de aanloop naar de verkiezingen van 2000 kwam het tot een politieke herverkaveling in Kalmthout. Zo sloten 3 van de 5 NCD'82-raadsleden aan bij de CVP (Ron Van Namen, Frans Van den Buijs en Dirk Van Peel). Patrick Neys sloot dan weer aan bij de VLD en Jef Van Looy ten slotte verliet de lokale politieke arena[8]. Ondanks de verruiming van de CVP moest de partij een mokerslag bij de verkiezingen incasseren. Zo verloor de partij 7,07% ten opzichte van de vorige verkiezingen (34,75%, −3 raadsleden). Winnaars waren alle andere partijen met de VLD voorop, de partij behaalde 21,9% (ter vergelijking de laatste maal dat de partij zelfstandig deelnam aan de lokale verkiezingen - op 9 oktober 1988) was ze goed voor 5,86%), goed voor 6 zetels in de gemeenteraad. Het Vlaams Blok verdubbelde nagenoeg zijn stemmen (+6,57%) en kreeg 2 extra zetels in de gemeenteraad, Agalev (+1,99%) en SP (+1,03%) ieders 1 extra. De Volksunie ten slotte behaalde 6,1%, goed voor 1 mandaat in de gemeenteraad. Burgemeester werd Lukas Jacobs (CVP).

Nieuwkomers deze verkiezingen waren NV-K (Nieuw Vlaams Kalmthout) van voormalig LDD-senator Lieve Van Ermen[9] en Kalmthout Anders. Bij sp.a was voormalig Antwerps burgemeester Leona Detiège lijstduwer[10]. Open VLD deed niet mee met de verkiezingen. De PVDA en de nieuwe partijen NV-K en Kalmthout Anders behaalden geen zetels.

Burgemeester werd opnieuw Lukas Jacobs van de CD&V. Deze partij heeft een absolute meerderheid met 14 op 25 zetels. Het Schepencollege bestaat voorts uit Maarten De Bock, Jef Van den Bergh , René Francken (wordt na drie jaar opgevolgd door Jan Oerlemans), Sandra Hoppenbrouwers, Silke Lathouwers en OCMW- voorzitter Dirk Van Peel (wordt in de loop van de legislatuur opgevolgd door Maggy Beyers)[11].

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

• Het Bijenteeltmuseum
• Het natuur-educatief centrum De Vroente
• Het Suske en Wiske-Kindermuseum, gevestigd in het huis waar striptekenaar Willy Vandersteen woonde.

Het wapen en de vlag van Kalmthout bestaan ieder uit twee torens met drie verdiepingen met een staf. De torens staan symbolisch voor de heerlijkheid (Kalmthout, Essen en Huijbergen) die onder leiding stond van de Paters van Tongerlo; de staf stelt de abtsstaf voor. Het wapen staat op alle documenten van de gemeente Kalmthout.

• Geschiedenis van Kalmthout. Auteur : Jean Bastiaensen © 1996
• Een eeuw architectuur in Kalmthout. Auteurs : Cultuurraad Kalmthout © 2000
• Kalmthout in de branding 1940-1945. Auteur : Jos Vorsselmans © 1947
• Achterbroek opstandig dorp. Auteur : A. Tireliren © 1963
• Nieuwmoer in Beeld. Auteur : Heemkundige Kring Nieuwmoer © 1996
• "Willy Vandersteen, een leven in Kalmthout" Auteur: Jan Francken 2007
• "100 jaar Willy Vandersteen, Striproute 2013" Auteur Jan Francken 2013
• "Kalmthout Gestript" Auteur Jan Francken 2016
• "Suske en Wiske, kinderen van Kalmthout" Auteur Jan Francken 2010
• "Kalmthout Gestript" Auteur Jan Francken 2017
• "Kalmthout in beelekes" Auteur Jan Francken 2018

Een groot deel van de bevolking spreekt het Kalmthouts dialect. Dit dialect vertoont duidelijke verwantschappen met het Stad-Antwerps, maar heeft ook trekken van het Markiezaats dat direct over de grens gesproken wordt.

• Kalmthout met de Kalmthoutse Heide speelt meerdere keren een rol in de albums van Suske en Wiske, waaronder in het verhaal Het geheim van de Kalmthoutse heide.
• Kalmthout in beelekes (kortverhaaltjes van 7 legendes) - Jan Francken 2018

• Laïs
• Eriksson Delcroix

• Nacht van Heide, elk jaar in begin mei
• Straatfeesten Kalmthout, elk jaar in het Pinksterweekend met een traditionele markt op zondag.
• Bogerfeesten, elk laatste weekend van juli op het marktplein met volksspelen op zondag. Laatste keer in 2016.
• Acht van Heide, amateur-wielerwedstrijd en retrokoers, elk jaar in begin augustus
• Slupiler, elk voorlaatste weekend van september te Nieuwmoer.[16]
• Bal-tazaar, eerste weekend oktober.[17]
• Sinds 2016 jaarlijkse Internationale Kortfilmfestival Van Kalmthout.[18]
• derde zondag van juni Suske en Wiske stripdag

Kalmthout heeft drie treinhalten, Heide, Kalmthout en Kijkuit langs spoorlijn 12, dit is de spoorweg tussen Antwerpen en Essen (Nederlandse grens). Zowel de halte Heide als de halte Kalmthout hebben hun oude voormalige stationsgebouw bewaard.