zwart

Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
  • zwart
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘kleur waarbij licht niet wordt teruggekaatst’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1001 [1]
enkelvoud meervoud
naamwoord zwart -
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

zwart o

  1. (kleur) achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt
    • Heeft u die ook in het zwart? 
    • Zwart is de kleur van rouw, van de zondeval en van de Satan die zich afkeert van het Licht.[3] 
    • Grijs, wit en zwart zijn achromatische kleuren en dat betekent letterlijk dat dit kleuren zijn ‘zonder een echte kleur’.[4] 
stellendvergrotendovertreffend
onverbogen zwartzwarterzwartst
verbogen zwartezwarterezwartste
partitief zwartszwarters-

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) de kleur zwart hebbend
    • Hij had een zwart pak aan. 
  2. (figuurlijk) somber, rampspoedig
    • Een zwarte dag. 
    • Een zwart scenario. 
  2. clandestien, illegaal
    • Zwart geld 
    • Zwart werken 
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Uitdrukkingen en gezegden
  • Zwart van de honger zijn ( of zien)
Er uitgeteerd en mager uitzien
  • Zwarte sneeuw zien
  • De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet
Een ander iets verwijten of hem aanwijzen als schuldige, terwijl degene die verwijt zich aan hetzelfde schuldig heeft gemaakt
  • Het zwarte schaap zijn
Totaal anders dan de rest zijn, dat wil zeggen: de schuld van alles krijgen
  • Hij liegt, dat hij zwart ziet (of wordt)
Hij is een aartsleugenaar
  • Iemand zwart maken
Lelijke dingen over iemand vertellen
  • Iets zwart op wit hebben
Een overeenkomst e.d. duidelijk vastgelegd hebben
  • Op zwart zaad zitten
Geen geld hebben
Vertalingen
    1. achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt   

Verwijzingen
  1. "zwart" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. ZWART (ROETKLEURIG), etymologiebank.nl
  3. Bijbels zwart is uit, leve de Groene Bijbel, Erik van den Berg, 3 december 2016
  4. Je hebt koel grijs en warm grijs - zie hier het verschil, Lida Thiry, 31 juli 2016

Bijwoord

zwart

  1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

Werkwoord
vervoeging van
zwarten

zwart

  1. enkelvoud tegenwoordige tijd van zwarten
  2. gebiedende wijs van zwarten

Gangbaarheid
  • Het woord zwart staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.

Meer informatie
Kleuren in het Nederlands (nld) (de kleuren zijn slechts indicatief) (zie ook: RAL-kleuren)
wit lichtgeel sneeuwwit schelp kant linnen kaki vaalgeel ecru sienna bruin donkerrood vuurvaste baksteen
                         
Indisch rood lichtkoraal zalm
zalmkleurig		 donkerzalm lichtzalm koraal tomaat scharlaken
scharlakenrood		 rood oranjerood donkeroranje oranje amber
                         
goud
goudkleurig		 geel groengeel limoen limoengroen bosgroen groen donkergroen donkerolijfgroen donkerzeegroen zeegroen lentegroen midlentegroen
                         
turkoois
turquoise		 donkerturkoois diep hemelsblauw lichtzeegroen donkercyaan cyaan lichtcyaan aquamarijn lichtturkoois lichthemelsblauw korenbloemblauw donkerstaalblauw koningsblauw
                         
blauw middenblauw donkerblauw marine
marineblauw		 midnachtsblauw indigo blauwviolet donkerviolet donkermagenta paars
purper		 middenvioletrood dieproze fuchsia / lila
magenta
                         
violet rose
roze		 acaciaroze orchidee pruim distel rookwit lavendel zilver
zilverkleurig		 donkergrijs grijs lichtleigrijs donkerleigrijs
                         
zwart
                         


Achterhoeks

Zelfstandig naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; de kleur zwart hebbend


Limburgs
Uitspraak
  • IPA: /ˈzwɑrt/ (Etsbergs)

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart

Zelfstandig naamwoord

zwart o

  1. (kleur) zwart
Verbuiging
enkelvoud meervoud
geheel gemuteerd verkleind gemuteerd verkleind geheel gemuteerd verkleind gemuteerd verkleind
nominatief zwartswart--zwarterswarter--
genitief zwartsswarts--zwarterswarter--
locatief zwartesswartes--zwarteseswartese--
datief zwarteswarte--zwarterswarter--
accusatief zwartswart--zwarterswarter--


Nedersaksisch
enkelvoud meervoud
naamwoord zwart zwarten
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; de kleur zwart hebbend
  2. zwart; clandestien, illegaal


Sallands

Zelfstandig naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; de kleur zwart hebbend


Twents

Zelfstandig naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; de kleur zwart hebbend


Veluws

Zelfstandig naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; achromatische kleur die wordt waargenomen als een voorwerp helemaal geen licht weerkaatst of uitstraalt

Bijvoeglijk naamwoord

zwart

  1. (kleur) zwart; de kleur zwart hebbend
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.