Schraard
Schraard (Fries: Skraard) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 5′ NB, 5° 27′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 160[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8746 | ||||
| Woonplaatscode | 2323 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | A7 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
 | |||||
| Brug in Schaard | |||||
 | |||||
| Hervormde kerk van Schraard | |||||
| |||||
Het ligt ten zuidwesten van Witmarsum, ten noordwesten van Longerhouw en ten zuidoosten van Wons. De dorpskern ligt aan de Schraardervaart ten zuiden van de A7. In 2019 telde het dorp 160 inwoners.
Geschiedenis
Het dorp is op een terp ontstaan, niet ver van de vroegere Marneslenk. De bewoning volgt niet helemaal de terpstructuur, die een regelmatige en radiale structuur heeft. Zo is de oudste kerk van het dorp anders dan bij de meeste andere terp niet op de kruin van de terp gebouwd maar aan de zuidwestelijke rand.
De westelijke rand was ook vrijwel onbewoond. De bewoning concentreerde zich op de oostelijke kant. Vanaf de 19e eeuw veranderde dat langzaam.
In de Middeleeuwen was het dorp een bedevaartsoord wegens het hostiewonder. Van de vermeende bloedende hostie is geen spoor meer te vinden. Schraard was in de achttiende en negentiende eeuw een centrum voor handel in hooi.
De oudste bekende vermelding van het dorp dateert van 1270, toen het vermeld werd als Scadawerth. In 1379 werd het vermeld als Schradawert circa 1404 als Scaedauwerth, in 1482 als Scadawaart en Scadaart en in 1505 als Schraerd.
De plaatsnaam zou kunnen duiden op het feit dat het op een bewoonde hoogte (werth) lag dat op of bij aan afgesneden landsperceel, van het Oudfriese woord skred en Oostnederlands schraad. Maar omdat soms ook de eerste r mist wordt ook wel gedacht aan het Oudfriese woord skade, dat schade betekent in het Nederlands.
Tot 2011 behoorde Schraard tot de voormalige gemeente Wonseradeel.
Beschermd dorpsgezicht
Een deel van Schraard is een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland.
Kerken
Het dorp had een tijdje twee kerken. De een Gereformeerde kerk is later in een woonhuis veranderd. De oudste kerk is de Hervormde kerk en dateert uit de 13e eeuw. De romanogotische kerk is een eenbeukige kerk met ronde koorsluiting. De vlakopgaande zadeldaktoren dateert uit 12e eeuw en werd bij de bouw van de kerk verhoogd.
De kerk bevat nog een vrij origineel 17e-eeuws interieur. Verder bezit de kerk nog een Aylva herenbank. Ervoor liggen twee grote grafstenen op een grafkelder, van leden uit het Aylva geslacht. En er hangt in de kerk nog een origineel wapenbord van Ulck van Aylva.
De belangrijke rol van de Aylva's met de kerk van Schraard kan verklaard worden uit het feit dat het dorp ook een Aylva State op zijn grondgebied had. Het interieur dateert van 1633 en in dat jaar was Tjaard Epes van Aylva (1588-1647) grietman van Wonseradeel.
De hervormde kerk is samen met het kerkhof de enige twee rijksmonumenten van Schraard.
Cultuur
Het dorp heeft een eigen dorpshuis, De Utwyk, geopend in 1987. Het kent verder de Muziekvereniging Excelsior die in 1922 werd opgericht en een eigen dorpskrant.
Onderwijs
Het dorp had tot en met het schooljaar 1984/85 een eigen basisschool. Deze moest echter wegens te weinig leerlingen sluiten. Het werd daarna omgebouwd tot het dorpshuis, die in 1987 werd geopend.
Geboren in Schraard
- Hotse Bartlema (1911-1987), roeier
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Schraard van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |