Laad en Zaad
Laad en Zaad (Fries: Laad en Saad of kortweg Saard, of Laerd en Saerd) is een buurtschap in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Buurtschap in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 53° 3′ NB, 5° 33′ OL | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8774 / 8701 | ||
| Woonplaats (BAG) | Wolsum / Bolsward | ||
| Belangrijke verkeersaders | A7 | ||
| |||
Het is gelegen ten noorden van Wolsum en ten zuidwesten van de stad Bolsward, langs de rijksweg A7. Het bestaat uit een tweetal nederzettingen, ook wel beschouwd als twee aparte buurtschappen. Het gaat om Saard en Laard, ook wel Laard en Saard tezamen.
Algemene geschiedenis
In 19e eeuw werden de twee al samen gemeld als Zaad en Laard. Zowel Laad als Zaad zijn verbasteringen, waarbij Laard als laatste werd verbasterd, in de 20ste eeuw.
De twee lagen van oorsprong in twee verschillende gemeenten. Saard viel sinds het begin van de twintigste eeuw en tot 2011 tot de gemeente Bolsward terwijl Zaard tot 2011 onder de gemeente Wymbritseradeel viel.
Laard
Laard ligt ten noorden van de buurtschap Remswerd en ten oosten van Saard aan de Nijlandervaart. De bewoning ligt aan de Laerd en Saerd en bestaat uit tweetal boerderijen en twee huizen.
In de 12e eeuw werd de plaats mogelijke in een kopie van een document uit waarschijnlijk 825-842 vermeld als Lanfurt, maar deze zou eerder verwijzen naar de plaats Lutkelaard, verderop in Friesland. In 1481 werd het in ieder geval vermeld als Allaerd, in 1510 als tho laerd. De oudste vermelding is in het Hoogduits. Het tweede element is daarbij een re-interpretatie van het Oudfriese woord uurð, wat later terp is geworden.
Het is dus ontstaan op een terp. Deze was mogelijk lang, wat mogelijk het eerste element verklaard. De bewoning valt onder het dorp Wolsum.
Saard
Saard of ook wel Zaard, ligt het dichtstbij Bolsward en bestaat uit een drietal boerderijen die aan de Laad en Zaad zijn gelegen. En daarmee de kleinste van de twee.
In 1398 werd het vermoedelijk vermeld als Zidwaerde, maar heel zeker is het niet dat het ook echt om dezelfde plaats gaat. In 1399 werd de plaats in ieder geval zeker vermeld als Sauwert, in 1400 als Zuwairt, in 1466 als te Saerd, in 1476 als yn Zaerdra gued en in 1478 als Saerd. Het tweede element van de plaatsnaam zou verwijzen naar de bewoonde hoogte, terp (werd), waarop het is ontstaan.
Het eerste element, zou kunnen wijzen op zode van het Oudfriese woord sâtha, bron of put (waarbij het lag) van het Oudfriese woord sâth. Het wordt ook wel verklaard via het Oudfriese woord voor zuid, suth, daarmee duidend dat het ten zuiden van iets lag. Het lag echter ten noorden van Tjerkwerd, waar het tot het begin van de twintigste eeuw onder viel (gemeente Wonseradeel), nadien is het bij Bolsward gaan behoren, net als de buurtschappen Knossens en Spreeuwenstein.
Bronnen, noten en/of referenties
|