Koudum
Koudum is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 52° 55′ NB, 05° 27′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 2.700[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8723 | ||||
| Netnummer | 0514 | ||||
| Woonplaatscode | 1966 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N359 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Centrum van het dorp | |||||
 | |||||
| Voormalige gemeentehuis | |||||
| |||||
Het ligt ten ten zuidoosten van Hindeloopen, ten zuidwesten van It Heidenskip, ten noordwesten van Oudega en ten noordoosten van Hemelum. De dorpskern ligt tussen het Jan Broerskanaal, de Koudumervaart en de N359.
In 2019 telde het dorp 2.700 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Bovenburen, Galamadammen en Grote Wiske. Hoewel het wel bekend staat als een watersportplaats kent het dorp zelf maar een kleine haven aan de Koudumervaart, de grote jachthavens bevinden zich in de buurtschap Galamadammen.
Geschiedenis
Het dorp is een kom en centrumdorp dat is ontstaan uit drie bewoonde parallellopende straten. Deze bewoning was ontstaan op een brede pleistocene zandrug, ook wel een stuwwal genoemd en ± 10 meter boven NAP. Het was al op het einde van de middeleeuwen een groot dorp te noemen. Rond 1620 was er al sprake van zo'n 100 woningen.
In 10e eeuw werd de plaats al genoemd, in kopie van een document uit 855. Het werd toen vermeld in Coluuidum. In 1325 werd de plaatsnaam vermeld als Coldum, in 1398 als Koldem, in 1579 als Coldem en in 1845 als Koudum of Koldum.
De plaats zou duiden op het feit dat het bij een kolen(branders)woud was gelegen, van het Oudfriese woord col voor houtskool en widum wat een datief meervoud is van widu, een bos of kreupelhout. Er zijn ook die zeggen dat het 'een hoog punt in een bos' zou betekenen. Koudum lag op een hoogte dat omringd werd door bossen en water.
Tot een gemeentelijke herindeling in 2011 was Koudum de gemeentezetel van de gemeente Nijefurd. Op diens beurt was Nijefurd in 1984 ontstaan uit de gemeente Hemelumer Oldeferd (waarvan Koudum ook de hoofdplaats was) en de steden Hindeloopen, Stavoren en Workum. In 2011 is de gemeente Nijefurd opgegaan in de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân.
In 2006 werd Koudum winnaar van de Europese dorpsvernieuwingsprijs uit 31 genomineerde dorpen uit elf Europese landen.
Kerk
De kerk van het dorp is de Nederlands-hervormde Martinikerk. De zaalkerk met driezijdige koorsluiting dateert uit 1857 en werd gebouwd als opvolger van de kerk uit 1831.
Die kerk was zelf was ook al de opvolger van een kerk uit 1617. De kerk uit 1857 heeft een toren van twee geledingen en een ingesnoerde spits.
Molens
In de Molenbuurt staat de stellingmolen De Vlijt. In de omgeving van het dorp bevinden zich verder een Amerikaanse windmotor: de Windmotor Polder Folkertsma, ook wel Windmotor Koudum geheten. Net over de grens met Molkwerum staat de Windmotor Molkwerum.
Sport
De voetbalvereniging SV Oeverzwaluwen is onderdeel van een multisportvereniging Oeverzwaluwen, dat ook de volleybal-, tennis- en- gymnastiekverenigingen in zich schuilt. Verder kent het dorp een zaalvoetbalteam, een ijsvereniging, biljartclub, damclub en een paardensportmanege.
In het oostelijk dorpsgebied ligt er tevens een golfbaan, met 18-holes.
Cultuur
Het dorp heeft eigen dorpshuis. Dorpshuis De Klink werd in 1968 gebouwd. Op het Frieslandplein is een Centrium gevestigd, een openluchtpodium. Verder kent het dorp de toneelvereniging Artiku, de fanfarekorps Nij Libben, het blaaskapel De Koudumer Hofkesjongers en het zangkoor Sjonggroep Majim.
De lokale omroep van de gemeente Súdwest-Fryslân heet Omroep Súdwest en is gevestigd in Koudum.
Onderwijs
Het dorp kende een een tweetal basisscholen, De Welle en It Grovestinshôf, samengevoegd tot De Klimbeam. Voor middelbaar onderwijs is er de Bogerman Scholengemeenschap van het Bogerman College (voor Lyceum Havo Mavo Vbo Lwoo), dat sinds 2015 in de multifunctionele accommodatie De Swel is gevestigd.
Bekende (ex-)inwoners
De monumentaal ontwerper Hanshan Roebers (1941-) woont in het dorp.
Geboren in Koudum
- Jacob Binckes (1637-1677), Friese zeeheld
- Age Buma ( 1820-1893). politicus
- Ludolph Reinier Wentholt (1872-1952), bestuursambtenaar en burgemeester
- Popke Stegenga Azn. (1882-1953), theoloog en predikant
- Gerrit van Duyl (1888-1952), theoloog en nationaalsocialistisch politicus
- Lucas Poppinga (1885-1979), politicus
- Jacob van Dijk (1911-1999), burgemeester
- Jan Hoekema (1928-2005), voetballer
- Piebe Bakker (1929-2002), dirigent
- Rein Munniksma (1950-), politicus
- Albert Aukema (1957-), beeldhouwer
- Roelof de Vries (1979-), journalist en radiopresentator
Overleden in Koudum
- Thijs van Hout (1911-1977), politicus en burgemeester
- Sjoerd Kuperus (1893-1988), tekenaar, etser, lithograaf en boekbandontwerper
Openbaar vervoer
- Koudum deelt met het naburige Molkwerum het station Koudum-Molkwerum aan de spoorlijn Leeuwarden - Stavoren.
- Bus, lijn 44: Bolsward - Tjerkwerd - Parrega - Workum - Hindeloopen - Koudum - Hemelum - Bakhuizen - Mirns - Rijs - Oudemirdum - Nijemirdum - Sondel - Balk v.v.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Koudum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |