Wommels
Wommels is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 7′ NB, 5° 35′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 2.290[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8731 | ||||
| Woonplaatscode | 2036 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N359 | ||||
Foto's | |||||
.jpg) | |||||
| Overzicht van Wommels vanuit de lucht (2015) | |||||
| |||||
Het ligt in de Greidhoek ten noordwesten van Sneek en ten noordoosten van Bolsward, tussen Oosterend en Kubaard. De dorpskern ligt aan beide kanten van de Bolswardertrekvaart, ten oosten van de N359.
In 2019 telde het dorp 2.290 inwoners. Onder het dorp valt ook buurtschap Westerlittens. In het zuiden van het dorpsgebied ligt de Zuidhoek, ontstaan uit verschillende terpen en boerenplaatsen.
Geschiedenis
Wommels is ontstaan op een terp. Het ontwikkelde zich tot een centrumdorp, in eerste instantie kleiner dan Oosterend maar groeide uiteindelijk tot een grotere plaats uit.
In de tweede helft van de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Wimelinghe, in 1335 als Wemelenze, in 1440 als Wymelinge alias Wommelze, in 1458 als Wommenze en in 1482 als Wommels. De plaatsnaam zou een vervorming zijn van de persoonsnaam Winiwald of Wimila, beide gereconstrueerde persoonsnamen.
Tussen 1812 en 1816 was Wommels een zelfstandige gemeente. Op 1 oktober 1816 werd Wommels de hoofdplaats van de gemeente Hennaarderadeel. Op 1 januari 1984 werd deze samengevoegd met de gemeente Baarderadeel tot de nieuwe gemeente Littenseradeel. Ook daar was het de hoofdplaats van de gemeente.
Op 1 januari 2018 werd deze gemeente opgesplitst tussen drie gemeenten waarbij Wommels werd toegevoegd aan de gemeente Súdwest-Fryslân.
Kerk
De kerk van het dorp, de Jacobikerk stamt uit de 13e eeuw, de kerk moest worden hersteld rond 1508 wegens een brand. De eenbeukige kerk was oorspronkelijk gewijd aan Jakobus de Meerdere.
Sport
_-_Wommels_-_20366435_-_RCE.jpg)
Wommels is een belangrijk centrum voor het kaatsen, waar elk jaar de Freulepartij gespeeld wordt. Het heeft een eigen kaatsvereniging, KF Wommels. Verder kent het een eigen tennisvereniging Boskranne en samen met verschillende dorpen de Volleybalvereniging COVOS, gevestigd in Oosterend.
Cultuur
Het dorp heeft een eigen dorpskrant, een partycentrum en een muziekvereniging, de Euphonia. Die laatste organiseert ieder jaar op het einde van mei de Taptoe Wommels en in september vindt er het Greidhoek Festival plaats.
Museum
Het dorp staat bekend als een zuivel en kaasdorp. in een monumentaal kaaspakhuis (Fries: tsiispakhús) uit 1905 zit een cultuurhistorisch streekmuseum, It Tsiispakhús geheten.
Onderwijs
Het dorp heeft twee basisscholen 'It Fûnemint'en 'De Opslach' en had tot 2018 een middelbare school voor het vmbo, havo en vwo van de scholengemeenschap Bogerman College.
Geboren in Wommels
- Edzard van Grovestins (gedoopt 1655-1729), grietman
- Jacobus Egbertus Lycklama à Nijeholt (1742-1810), bestuurder
- Frans Julius Johan van Eysinga (1818-1901), politicus
- Lambertus Krips (1875-1951), cabaretier
- Jac. van Hattum (1900-1981), dichter en letterkundige
- Jan Ankerman (1906-1942), hockeyer
- Gaele van der Kooij (1906-1944), handelsreiziger en collaborateur ten tijde van de Tweede Wereldoorlog
- Sake Lieuwe Tiemersma (1912-1986), dirigent en componist
- Hessel van der Wal (1939-2002), cabaretier, liedjesschrijver en chansonnier
Overleden in Wommels
- Albertus Lycklama à Nijeholt (1705-1753), advocaat en bestuurder
- Julius Vitringa Coulon (1824-1878), bestuurder
- Jolle de Jong (1907-1989), kortebaanschaatser
- Ruurd Alta (1908-1987), politicus
- Piebe Bakker (1929-2002), muziekpedagoog en dirigent
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Wommels van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |