Woudsend
Woudsend (Fries: Wâldsein) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 52° 57′ NB, 5° 38′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.430[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8551 | ||||
| Netnummer | 0514 | ||||
| Woonplaatscode | 2426 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N354 N928 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| |||||
Het ligt ten noordwesten van Sloten, ten oosten van Ypecolsga, ten zuiden van Heeg en ten zuidwesten van Koufurderrige. Het dorp is een watersportplaats met de dorpskern aan de Ee, en het is daarmee verbonden met het Slotermeer en via de Woudsenderakken met het Heegermeer.
Het dorp ligt aan de route van de Elfstedentocht en heeft meerdere havens. De meeste watersporthavens liggen aan de Wellesloot. Deze vaart stroomt naar de Noorder Ee, de Ee en de Woudsenderakken. Aan die laatste ligt ook een haven met een camping, aanpalend ligt er een vakantiepark van het dorp Indijk.
In 2019 telde het dorp 1.430 inwoners. Bij het dorp komen de N928 en de N354 samen.
Geschiedenis
Het dorp is in de hoge middeleeuwen ontstaan als een satellietnederzetting van Ypecolsga aan het water de Ee. In de vroege elfde eeuw verkreeg het zelfstandigheid. Door de eeuwen heen groeide Woudsend als een komdorp terwijl Ypecolsga een open streekdorp bleef.
Door de groei en de aantrekkingskracht voor de scheepvaart, scheepsbouw en houtbewerking verkreeg het dorp gaandeweg een kleinstedelijk karakter. Oorspronkelijk lag de kern van het dorp alleen aan de westelijke oever van de Ee. In de 19e eeuw ontwikkelde zich ook aan de oostoever. In de 20ste ontwikkelde zich het als watersportplaats.
In de 16e eeuw werd de plaats op een kopie van een document uit 1337 vermeld als Woldesende. In 1446 werd het vermeld als Woldensend, in 1447 als Waldeseende,m in 1492 als Woldsende, in 1505 als Wolseyndt, in 1516 als Walseyndt, in 1520 als thoe waldzein en in 1579 als Waldsem. Hoewel de plaats op een zandrug is ontstaan wijst de plaatsnaam naar het feit dat op een einde lag van een moerasbos (woud/wold).
Tot 2011 lag Woudsend in de voormalige gemeente Wymbritseradeel.
Beschermd dorpsgezicht
Een deel van Woudsend is een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp verschillende rijksmonumenten.
Kerken
Het dorp kent meerdere kerken. De oudste kerk is de Sint-Michaëlkerk. Deze kerk is de oudste rooms-katholieke kerk van Friesland. Het stamt uit 1792 en is gewijd aan Sint-Michaël . De driebeukige schuilkerk werd in 1933 verbouwd, het verkreeg een toren en het schip werd verlengd.
De De Karmel uit 1837 verwijst naar de kloosterkerk van het karmelietenklooster, die tussen 1337-1580 er was gevestigd. In 1660 werd de kloosterkerk vervangen.
De andere kerken zijn geen officiële kerken meer. De Gereformeerde kerk uit 1912 is in 1999/2000 omgebouwd tot een woning terwijl de Doopsgezinde kerk uit 1858 in 1968 al buiten gebruik werd genomen. Er is een restaurant ingekomen. De kerk verving oorspronkelijk een kerk uit 1722.
.JPG)
Doopsgezinde kerk met restaurant.
Molens
In en bij het dorp staan een tweetal molens. De stellingmolen 't Lam is een windmolen die in gebruik is als korenmolen en pelmolen. De molen dateert uit de 17e eeuw. De andere molen is de De Jager uit vermoedelijk 1718. De stellingmolen is in gebruik als een houtzaagmolen.
Ee Aquaduct
Bij Woudsend ligt er een aquaduct in de Ee. Het Ee Aquaduct werd op 15 september 2007 opengesteld voor verkeer op de zuidelijke rondweg van de N928.
Sport
Naast onder meer de Watersport Vereniging Woudsend kent het dorp de voetbalvereniging VV Woudsend, de tennisvereniging Woudsend e.o., volleybalvereniging WISKY, de gymnastiekvereniging WSV, de biljartvereniging Hy rint noch en de damclub Eensgezindheid.
In de zomer wordt bij Woudsend op het Heegermeer de SKS Skûtsjesilen gehouden.
Cultuur
Het dorp kent diverse zangkoren; Koor Om ‘e Nocht, R.K. Zangkoor het Ceciliakoor, Shantykoor De Pôllesjongers en Sjonggroep Reinbôge. Verder kent het de toneelvereniging Fertier. Eens in de twee jaar is er het Shantyfestival in het dorp.
Onderwijs
Het dorp kent een tweetal basisscholen, de Meester van der Brugschool en Bonifatiusschool.
Geboren in Woudsend
- Gerben Jelles Nauta (1694-1752), beeldhouwer
- Jan Couperus (1755-1833), regent en volksvertegenwoordiger
- Lieuwe Annes Buma (1796-1876), classicus
- Hendrik Hendriks Kramer (1850-1934), architect
- Hylke Michiel Tromp (1866-1935), burgemeester
- Wybe Jelles van der Meer, (1883-1948), architect
- Jacoba Nicolina van Dantzig-Melles, (1886-1972), politica en bestuurder
- Willem Pot (1888-1963), burgemeester
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Woudsend van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |