Goënga
Goënga (Fries: Goaiïngea) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 53° 3′ NB, 5° 42′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 235[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8628 | ||
| Woonplaatscode | 2405 | ||
Foto's | |||
 | |||
| dorpsbeeld | |||
 | |||
| |||
Het ligt ten noordoosten van Sneek en ten zuidoosten van Scharnegoutum. De dorpskern ligt aan de Hege Wier en de Aldfaertsdyk. Het is met een opvaart, de Kerksloot, verbonden met de Sneeker Oudvaart, dat ten zuiden stroomt van de dorpskern.
In 2019 telde het dorp in de streek Lege Geaen 235 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Goëngamieden en een deeltje van de buurtschap Speers.
Geschiedenis
Het dorp is ontstaan op een terp, ten oosten van de voormalige Middelzee. Het dorp ontwikkelde zich over de eeuwen heen als een dijk annex wegdorp. Aan deze lint zijn later weer hofjes van bewoning ontstaan. In de 20ste eeuw zijn deze hofjes uitgebreid tot een kleine straten waardoor er sprake is van een komdorp.
Met de dorpen Gauw, Loënga, Offingawier en Scharnegoutum vormde Goënga in de Middeleeuwen een verbond, de Sneker Vijfga.
In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Goingum, in 1335 als in Goynghum, in 1427 als Goengma, in 1505 als Gonynghum en in 1507 als goeijingum. Deze plaatsnaam duidt mogelijk op de op het feit dat het een woonplaats (heem/um) van de persoon Goaije, afgeleid van de gereconstrueerde plaatsnaam Goingahem.
Het zou ook kunnen wijzen op een datief meervoud van het slachtnaam Goinga. In 16e eeuw verschoof het tweede element van heem/um naar ga, wat dorp duidt. In 1510 werd het vermeld als Goyngha, in 1511 duikt nog even Geongum op, en in 1718 spreekt men weer van Goijinga.
Tot 2011 lag Goënga in de voormalige gemeente Wymbritseradeel.
Kerk
De huidige Kerk van Goënga dateert uit 1758. De kerk is een driezijdig gesloten zaalkerk die in 1787 voorzien werd van een geveltoren met ingesnoerde spits.
De kerk is de opvolger van een middeleeuwse kerk die op deze plek stond, op de terp. De klok van de kerk, die uit 1342 komt, komt ook uit die kerk.
Sport
Midden in het dorp ligt het veld van de kaatsvereniging De Lege Geaën. De kleine wijk De Boppeslach is vernoemd naar het kaatsveld. Verder kent het dorp een dartclub en een biljartclub.
Geboren in Goënga
- Pieter Sjoerds Gerbrandy (1885-1961), advocaat en staatsman, geboren in Goëngamieden (onder andere minister-president van de Nederlandse regering in ballingschap tijdens de Tweede Wereldoorlog)
- Victor Emilius Nierstrasz (1889-1967), militair en historisch onderzoeker
- Willem Gerbrandy (1915-1943), Engelandvaarder
- Pieter Huistra (1967-), voetballer en voetbaltrainer
- Nynke de Jong (1985-), journaliste en schrijfster
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Goënga van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |