Scharl
Scharl (Fries: Skarl) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 52° 52′ NB, 05° 23′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2018) | 55 | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8721 | ||
| Netnummer | 0514 | ||
| Woonplaats (BAG) | Warns | ||
Foto's | |||
 | |||
| De Klokkenstoel en zicht op bewoning van Scharl | |||
| |||
Het ligt ten zuidwesten van Stavoren en ten zuidwesten van Warns. De dorpskern ligt ten noorden waar de Dijkvaart doodloopt tegenover het IJsselmeer.
Het dorp wordt ook een buurtschap genoemd mede omdat het formeel onder Warns valt. De dorpskern bestaat uit een zeven a achttal huizen en diverse omliggende bewoning met een tweede kleine kern bij het Roode Klif. Volgens het CBS, die het apart van het dorp Warns meet telde het dorp Scharl in 2018 55 inwoners.
Geschiedenis
Het dorp is in de late middeleeuwen ontstaan, waarschijnlijk in de 13e eeuw. De eerste aanduiding voor de plaats is in 1306 als er melding wordt gemaakt dat Warns in onenigheid is met de omliggende zuidelijke plaatsen. De eerste vermelding van de plaats is in 1412 wanneer het als Scarle werd vermeld. In 1487 werd het vermeld als Scherl en in 1505 als Scharlle.
De meest waarschijnlijke verklaring voor de plaatsnaam wordt het bij een open bos (lo) is ontstaan, mogelijk op een gemene grond waar men aandelen van het had (schar/sker of dat het land betrof bij een water of aan de oever. Mogelijk een waterloop. Dat het eerste element zou verwijzen naar mest of mestvaalt (skerne) wordt als minste waarschijnlijke van de drie gedacht.
De plaats moet snel gegroeid zijn. In de 16e eeuw wordt in de bronnen als specifiek gesproken van dat het naburige Laaxum een buurtschap van het dorp is, terwijl Laaxum de oudere plaats van de twee was. Scharl had toen ook een eigen kerk. De kerk stond op een terp. De kerk werd in 1723 echter gesloopt en vervangen door een klokkenstoel.
In 1345 kwam een (klein) leger van graaf Willem IV van Holland tussen Scharl en Laaxum aan land om de Friezen te bevechten, hetgeen leidde tot de Slag bij Warns.
Klokkenstoel en erehof
De moderne klokkenstoel dateert van 1898 en is het enige rijksmonument van Scharl. De oude klokkenstoel was destijds al verdwenen. De klok van de klokkenstoel is een gegoten mistbel uit Stavoren, van het jaar 1597. Het kerkhof is ook nog aanwezig is omzoomd door bomen.
Op het kerkhof ligt ook nog het erehof Scharl, waar enkele gesneuvelde van de Tweede Wereldoorlog liggen begraven.
Klokkenstoel op begraafplaats
Het Erehof Scharl
Monument ter herdenking aan de Slag bij Warns op het Roode Klif in Scharl
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Scharl van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |