Exmorra
Exmorra (Fries: Eksmoarre) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 3′ NB, 5° 28′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 480[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8759 | ||||
| Woonplaatscode | 2307 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | A7 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Dorpsbeeld | |||||
 | |||||
| |||||
Het ligt ten oosten van Makkum, ten zuidoosten van Schraard, ten zuidwesten van Bolsward en ten noordoosten van Allingawier. De dorpskern ligt aan de Exmorravaartje, een opvaart van de Makkumervaart. Het dorp vormt samen met Allingawier een tweelingdorp.
De twee dorpen worden gescheiden door het Van Panhuyskanaal. Aan de kant van Exmorra liggen bij dit kanaal de twee boerderijen van de voormalige buurtschap Bruindeer. In 2019 telde het dorp Exmorra 480 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Exmorrazijl.
Geschiedenis
Het dorp is ontstaan op een terp maar omdat het lang was omringd door meren en kleiner wateren was het lang een vissersdorp. Het dorp werd na de Tweede Wereldoorlog uitbreid waardoor het meer een komdorp is geworden. De oude structuur van het dorp is nog wel zichtbaar.
Het dorp wordt mogelijk al genoemd vanaf 855 als bezitting van een klooster in Werden (Duitsland). Het betreft een kopie van een document uit 890, toen het 900 werd vermeld als Aspanmora.
Maar of werkelijk de plaats Exmorra duidt is onzeker. Op grond van deze plaatsnaam zou de plaatsnaam duiden op het feit dat bij een zoutwinningsplaats (aspa) in een veengebied (mora) zou zijn gelegen.
In de 13e eeuw werd het in ieder geval vermeld als Exmorra, in 1379 als Exmora en in 1399 als Exsmora. Dexe plaatsnaam zou mogelijk duiden op een eikenboom, al dan niet een bos van eiken in dit veengebied waarbij de plaats is ontstaan. Ook wordt gedacht aan de persoonsnaam Eko of dat een hoek in het veengebied zou duiden.
Tot 2011 lag Exmorra in de voormalige gemeente Wonseradeel.
Kerken
Aan de noordzijde van het dorp staat een gereformeerde kerk. Meer in het zuiden staat een romaanse kerk uit begin 13e eeuw, de Johannes de Doperkerk.
In 1836 stortte het bovendeel van de toren in als gevolg van een windhoos en werd nog hetzelfde jaar vervangen door de huidige houten bovenbouw. Toen de kerk in 1963-1966 werd gerestaureerd, kwamen daarbij onder de pleisterlaag oude romaanse vensters tevoorschijn, evenals 16e-eeuwse muurschilderingen.
Aldfaers Erf Route
Een bezienswaardigheid is de oude kruidenierswinkel die deel uitmaakt van de Aldfaers Erf Route, een cultuurhistorische museumroute.
Sport
Het dorp heeft een eigen kaatsvereniging (KV Exmorra), ijsvereniging, biljartvereniging en een jeu de boules-vereniging. Verder kent het samen met het dorp Allingawier een tafeltennisvereniging.
Cultuur
Het dorp Exmorra beschikt over het dorpshuis van het tweelingdorp, 't Honk geheten. Exmorra kent verder de toneelvereniging Nij Begin en de zanggroep Exmorra. Samen met Allingawier heeft het een blad voor het dorpsnieuws.
Onderwijs
Al sinds 1796 bezit het dorp de school voor het basisonderwijs van het tweelingdorp. De huidige basisschool is de De Oerdracht geheten.
Geboren in Exmorra
- Hendrik Boschma (1928-2002), bankmedewerker en burgemeester
Openbaar vervoer
Buslijn 96: Bolsward - Exmorra - Allingawier - Makkum - Cornwerd - Afsluitdijk
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|