Westhem
Westhem (Fries: Westhim) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 53° 1′ NB, 5° 33′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 75[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8616 | ||
| Woonplaatscode | 2424 | ||
Foto's | |||
 | |||
| Westhem en Feyteburen | |||
| |||
Het ligt ten zuidwesten van Sneek, ten zuidoosten van Bolsward en Blauwhuis en ten noorden van Oudega. De dorpskern ligt aan een vaart die uitmondt in het zuidelijk gelegen Rietmeer.
Westhem vormt feitelijk één plaats met Feyteburen, maar verdeeld over twee kernen. Het is daarbij opvallend dat de kerk van het dorp dan juist in Feyteburen staat en niet in Westhem, die is uitgegroeid tot het dorp van de twee kernen.
In 2019 telde het dorp 75 inwoners. Naast Feyteburen valt ook de buurtschap De Kat onder het dorp. Tot 1949 viel Blauwhuis ook onder het dorp Westhem. Blauwhuis is uitgegroeid tot de grotere van de twee dorpen, en Westhem is ook aangewezen voor voorzieningen op Blauwhuis.
Geschiedenis
De moderne kern van het dorp aan de Hemdijk, is ontstaan uit een buurt(schap) bij de Katzijl, een zijl annex spuisluis in het water dat het verbindt met het Pikmeer. De buurtschap werd De Kat genoemd, of ook wel (De) Grauwe Kat genoemd, maar eigenlijk is die laatste een verderop gelegen buurtschap. Niet te verwarren met het later ontstaande buurtschap De Kat, tussen Blauwhuis en Westhem.
Westhem werd in de 13e eeuw mogelijk genoemd als Westhem alias Hemdijck, maar helemaal zeker is het niet dat daarmee ook de plaats werd bedoeld, mogelijk eerder een gebiedsduiding. Mogelijk wijst deze evengoed naar het gebied waar in het gelegen was.
In een kopie uit 1576 van een document uit 1452 werd het aangehaald als tho Westhem, maar ook die onduidelijk of daarmee de plaats of slecht het gebied werd bedoeld. De eerste vermelding waarvan men zeker is in 1505, wanneer men het vermeld als Westhem. In 1579 spreekt men van Vesthem.
De plaatsnaam verwijst naar het feit dat het in een binnenpolder was, een westelijke hoek van aangeslibd land, van het Oudfriese woord hem. Westhem zou ook verwijzen dat het westelijke lag van een andere hem, Oosthem.
Tot 2011 behoorde Westhem tot de voormalige gemeente Wymbritseradeel.
Kerk
De kerk van Westhem, de Bartholomeüskerk die dus feitelijk staat in de buurtschap Feyteburen, is gewijd aan de heilige Bartolomeus. De uit kloostermoppen opgebouwde toren van deze kerk stamt uit de veertiende eeuw en vormt het oudste gedeelte van het gebouw. In de klokkenstoel van de toren hangen twee klokken. De oudste dateert uit 1353.
Het randschrift van deze klok luidt: Bartolomeus dibaphus St. rex et immaculata mater Jesu. Ave Maria. (Bartolomeus, de met purper beklede, de heilige koning en de onbevlekte moeder van Jezus. Wees gegroet Maria.) Tevens vermeldt de klok de naam van pastoor Luidulfrus.[2] De jongste klok dateert uit 1639. De huidige eenvoudige zaalkerk is gebouwd in 1708 ter vervanging van de middeleeuwse kerk.
De kerk is het enige rijksmonument van Westhem.
Geboren in Westhem
- Jaring Walta (1887-1971), kunstschilder, tekenaar en etser
- Lolkje de Jong-van den Berg (1947-), hoogleraar sociale farmacie en farmaco-epidemiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Westhem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |