Nijhuizum
Nijhuizum (Fries: Nijhuzum) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 52° 59′ NB, 5° 29′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 50[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8775 | ||
| Netnummer | 0515 | ||
| Woonplaatscode | 1972 | ||
Foto's | |||
 | |||
| Toegangsweg Nijhuizum (2011) | |||
| |||
Nijhuizum ligt ten zuidoosten van Bolsward, tussen Workum en de Vlakke Brekken en de Bombrekken. De dorpskern is verbonden via de Nijhuizumervaart en De Grons direct verbonden met de Vlakke Brekken. Langs het dorpsgebied stroomt de Lange Vliet.
Het dorp heeft ook een kleine aanleghaven. In 2019 telde het dorp 50 inwoners. Nijhuizum is een streekdorp waar de melkveehouderij en toerisme/recreatie een belangrijke rol spelen, met drie campings.
Het dorp is over land alleen over de Nijhuzumerdijk te bereiken, waarmee de hoofdweg waaraan het dorp is gelegen aan beide kanten doodlopend zijn. Het wordt soms ook aangehaald als een buurtschap.
Geschiedenis
Het dorp kende vroeger een groter dorpsgebied. Door de vloed van 1570 is de Vlakke Brekken ontstaan. Het gebied waarin het gelegen is was vanaf 800 in cultuur gebracht en deels ontwaterd. In die tijd zou op de plek van het dorp een bos hebben gestaan. Dit bos werd een Monkebos of Monicesloe genoemd. Bij dit bos is later ontstaan een buurtschap.
Dit is de voormalige buurtschap Monnikeburen. Deze bestond uit twee a drie boerderijen. Het wordt ook wel de moedernederzetting van Nijhuizum genoemd. Toch is de oudste vermelding van de twee die van Nijhuizum. In 1449 werd het vermeld als Nyahusen, in 1482 als Nyhusum, in 1496 als Nyehusum en in 1505 als Nyehuysum.
De plaatsnaam zou duiden op het feit dat bij de nieuwe huizen zou betekenen, als in een satellietnederzetting. Maar er wordt ook gedacht dat de plaatsnaam gewoon wel dat het nieuwe huizen betrof, daarmee zou het niet per se als een dochternederzetting kunnen worden gezien.
Mede door de aanleg van het treinspoor in de 19 eeuw raakte Monnikeburen gescheiden van de rest van het dorp. Er was vroeger nog een pad gelegen tussen Monnikeburen en de boerderij De Klomp in het noorden van het dorpsgebied, in de Monnikeburenpolder. In de 20ste eeuw werd Monnikeburen onderdeel van de buurtschap Idserdaburen. In de loop van de twintigste eeuw werd de dorpsgrens van Nijhuizum ook verlegd, naar de loop van de spoorlijn.
Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Nijhuizum deel uit van de gemeente Wymbritseradeel, waarna het dorp aan de gemeente Nijefurd werd toegevoegd. In 2011 is die gemeente opgegaan in de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân.
Kerk
De kerk van Nijhuizum is een hervormde kerk uit de 19e eeuw. De gesloten zaalkerk heeft een rode houten geveltoren met ingesnoerde spits. Alleen tijdens de zomer worden er diensten gehouden.
Molen
Ten noorden van Nijhuizum staat het rijksmonument de Monnikenburenmolen. Deze spinnenkopmolen die in 2008 geheel werd gerestaureerd, wordt ook wel de Nijhuizumermolen gnoemd.
Veerdienst
Ten oosten bevindt zich een fiets- en voetveer over De Grons naar Kleine Gaastmeer.
Sport
Het dorp heeft een eigen biljartclub.
Bevolkingsontwikkeling
| 1999 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2007 | 2008 | 2018 | 2019 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 53 | 47 | 49 | 40 | 37 | 32 | 34 | 55 | 50 |
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Nijhuizum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |