Arboretum
Een arboretum of bomentuin (meervoud: arboreta) is een bomenverzameling in een (grote) tuin of een park. Zo'n levende verzameling van bomen (en struiken) kan zijn aangelegd met het doel om kennis en materiaal te vergaren voor de bosbouw of boomkwekerijen, en/of met het doel om een zuiver wetenschappelijke collectie te vormen, en/of met een educatief doel. Het woord arboretum stamt van het Latijnse 'arbor', boom. Een arboretum is een gespecialiseerde botanische tuin. In een botanische tuin worden allerlei soorten planten gehouden; in een arboretum vooral winterharde houtige gewassen. Soms vormt een arboretum een onderdeel van een botanische tuin. In een arboretum worden de bomen en struiken al dan niet systematisch gegroepeerd (soms geografisch), en wordt er veelal naar gestreefd een zo volledig mogelijk aantal soorten en variëteiten te houden (rekening houdend met de klimatologische omstandigheden). Bij de aanleg van een arboretum wordt er veelal naar gestreefd de afzonderlijke individuen goed tot hun recht te laten komen. Naamgeving en etikettering spelen een rol.
 Arboretum Trompenburg, Rotterdam |
 Von Gimborn Arboretum, Doorn |
 San Francisco: botanische tuin met cipressen |
 Westonbirt Arboretum, Gloucestershire |
 Alfaguara, Granada |
 Park Härle, Bonn |
 Arboretum Sequoiafarm Kaldenkirchen (Deutschland) |
Een arboretum kan ook een herbarium hebben. Daarin worden gedroogde delen van bomen en struiken bewaard.
Geschiedenis
De eerste arboreta werden door vorsten en rijke particulieren aangelegd met de bedoeling te pronken met hun welstand. Het wetenschappelijke aspect kreeg weldra de overhand. Aan het verzamelingaspect werden later ook reservaatdoeleinden verbonden en utilitaire aspecten (nuttigheidsaspecten). Zo werd en wordt in arboreta uitgeprobeerd hoe bomen uit andere klimaten zich in ons klimaat zullen gedragen. Ook begraafplaatsen kunnen zich tot arboreta ontwikkelen zoals begraafplaats, crematorium en gedenkpark De Nieuwe Ooster in Amsterdam-Oost-Watergraafsmeer.
Publieke functie
Veel arboreta zijn tegenwoordig toegankelijk voor het publiek, veelal tegen betaling.
Gespecialiseerde arboreta
Binnen de arboreta nemen de pineta een speciale plaats in. Een pinetum is een arboretum met hoofdzakelijk coniferen (naaldbomen).
Men treft de aanduiding populetum aan: zo'n arboretum bevat alleen vertegenwoordigers van het geslacht Populus (populieren), bijvoorbeeld het Populetum Den Horn. In Boskoop bevindt zich een aceretum: een esdoornpark.
Een salicetum is een levende verzameling van verschillende wilgensoorten en/of -rassen. Een voorbeeld is te vinden in het Vrijbroekpark te Mechelen.
Literatuur
- Buis, Jaap. Anderhalve eeuw Schovenhorst, biografie van een levend landgoed, 1998.
