Beringen (België)

Tijdens graafwerkzaamheden in oktober 1995 werd te Beringen een Keltische goudschat gevonden, vond men er een "torque" (halsring), twee fragmenten van "torques", een halve armband en 25 munten, alle van massief goud. Onderzoek wees uit dat de munten zogenaamde 'regenboogschoteltjes' waren. De datering van dergelijke muntjes, overigens zonder opdruk, is ongeveer 90 v.Chr.. Opmerkelijk is dat vrijwel identieke "torques" zijn gevonden in Niederzier (bij Düren in de Duitse Eifel) in 1978. Mogelijk is in beide gevallen dezelfde goudsmid aan het werk geweest.

Beringen was een allodiale heerlijkheid, die ingevolge giften van de heilige Adalardus (Huise, 751 - Corbie, 2 januari 827), abt van Corbie, kleinzoon van Karel Martel, neef en vertrouweling van Karel de Grote, omstreeks het einde van de achtste eeuw eigendom was van deze abdij. De dekenale kerk van Beringen is gewijd aan Sint-Pietersbanden, Petrus is ook de patroonheilige van de Abdij van Corbie.

Vermoedelijk vanaf ongeveer 1030 had de graaf van Loon de voogdij over de heerlijkheid. Beringen was een van de Goede Steden van het graafschap Loon, dat in 1366 geannexeerd werd door het prinsbisdom Luik. Reeds in 1239 ontving Beringen de stadsrechten door een vrijheidskeure, verleend door graaf Arnold IV van Loon en abt Hugo van de Abdij van Corbie.

Beringen was omringd met wallen en grachten, waarin zich drie stadspoorten bevonden. Rond de stad waren acht motten, noodtorens omringd door een gracht. Begin 19e eeuw werd de stadsomwalling van Beringen gesloopt.

Ondanks de versterkingen liet de verdediging van de stad te wensen over. Meermalen werd de stad geplunderd. In 1467 kreeg Antoon van Bourgondië tijdens een strafexpeditie Beringen op de knieën. Tijdens de godsdienstoorlogen werd Beringen in 1584 door een brand vernield. En in 1654 werd Beringen door Lotharingse troepen afgeperst, geplunderd en vernietigd "tot er maar drie bakhuysekens overbleven".

Twee burgemeesters, een voor de stad en een voor het buitengebied (de buitingen), stonden aan het hoofd van de gemeente. Ze werden bijgestaan door zeven raadslieden, drie voor de stad en vier voor de buiting. Het grondgebied bestond uit drie heyrwagens: die stadt, den heyrwaghen van Pael en den heyrwaghen van Tervaent.

De parochie Beringen strekt zich aanvankelijk ook uit over het grondgebied van Paal en Heusden. Even voor 1400 werd Heusden echter een afzonderlijke parochie. In 1708, na heel wat strubbelingen, was ook Paal zover.

Beringen lag op een knooppunt van handelswegen: Brussel-Düsseldorf, Diest-Venlo en Antwerpen-Keulen. De laatste afstand werd in drie dagen overbrugd, waarbij in Beringen een rustplaats was. Daarvan getuigen nog een aantal herbergen in het centrum van Beringen, waaronder het voormalige 17e-eeuwse Hotel de Kroon, aan de Brugstraat.

De gemeente werd rond 16 Mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 11 September 1944.

Een aantal burgers namen deel aan het gewapend verzet. Minstens 15 weerstanders werden naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.[1] In de deelgemeente Beverlo werden op 6 September 1944 twee weerstanders vermoord door leden van de Vlaamse SS brigade Langemarck.[2]

De stad Beringen heeft 4 deelgemeenten die zelf nog een aantal woonkernen of gehuchten hebben:

• De hoofdplaats Beringen (6.958 inwoners; stand 31-12-2011)
• Beverlo met gehucht Korspel (8.214 inwoners)
• Koersel met gehucht Stal (17.195 inwoners)
• Paal met de gehuchten Tervant en Brelaar-Heide (11.265 inwoners)
• de woonkern Beringen-Mijn bevindt zich ten noorden van de kern Beringen, en is vooral gelegen op het grondgebied van de deelgemeente Koersel en een stukje Beverlo maar ligt in het westen ook voor een klein gedeelte op het grondgebied van Beringen en Paal.

Beringen-Mijn, Paal, Lummen, Eversel, Koersel, Oostham

• Bronnen: NIS, www.limburg.be en Stad Beringen - Opm:1806 t/m 2001=volkstellingen; 1977, 2006= inwoneraantal op 1 januari
• 1977: aanhechting van Beverlo, Koersel en Paal

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

De stad Beringen ligt in het kieskanton Beringen (dewelke hetzelfde is als het provinciedistrict Beringen), het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Beringen		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Limburg	Hasselt			Beringen
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Beringen	Beringen	Beringen
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

In de aanloop naar de verkiezingen van 2012 werd bekend dat het Vlaams Belang niet onder de eigen naam opkwam, maar met een verruimingslijst onder de naam ‘Veilig Beringen, Lokale Dorpen’ (VBLD). Onder andere Rudy Heyligen (ex-LDD) kwam de lijst versterken.[4] Burgemeester is Maurice Webers (sp.a) hij leidt een bestuurscoalitie van sp.a en CD&V.[5] Voorts bestaat het schepencollege uit Anne Wouters-Cuypers, Patrick Witters, Jean Vanhees, Thomas Vints (allen CD&V), Gilbert Lambrechts, Duygu Akdemir en Dave Schops (allen sp.a). OCMW-voorzitster is Hilal Yalçin (CD&V). In december 2015 werd bekend dat Bert Schoofs het Vlaams Belang verliet, wel bleef hij lid van de lokale VBLD.[6]

De zetels van de gevormde coalitie staan vet afgedrukt[7]

In de aanloop naar de verkiezingen van 2018 werd bekend dat een nieuwe lokale beweging zich zou mengen in de verkiezingstrijd onder de naam VOLUIT. Deze beweging werd gevormd door enkele leden van de lokale afdeling van Open VLD (o.a. An Moons, Jan Vanhamel, Tom Mentens) en VBLD (Bert Schoofs en Rudy Heyligen). Het merendeel van de aangesloten leden waren echter onafhankelijken (Tijs Lemmens, Marieke Meelberghs, Gosha Rosinska-Peeters, Guy Kenens & Hilaire Poels). Na de verkiezingen is gebleken dat VOLUIT geen ééndagsvlieg was want met 6 verkozenen wisten zij zich in de coalitie te knokken. Er werd een coalitie gevormd tussen CD&V, N-VA en VOLUIT. Naast Thomas Vints (CD&V) als burgemeester werden volgende schepenen aangeduid: Patrick Witters, Hilal Yalçin, Jean Vanhees (allen CD&V), Werner Janssen, Jessie De Weyer (beide N-VA), An Moons en Tijs Lemmens (beide VOLUIT). Bert Schoofs (VOLUIT) werd voor de eerste twee jaar aangeduid als voorzitter van de gemeenteraad.

• Het Marktplein, een driehoekig plein waar de verschillende invalswegen op uitkwamen, en waar nog enkele herbergen uit de 17e en 18e eeuw te vinden zijn, die echter sterk verbouwd zijn.
• De laatgotische dekenale Sint-Pietersbandenkerk te Beringen-Centrum waarvan de oudste delen dateren uit 1654 en opgetrokken zijn in Demergotiek met Diestse ijzerzandsteen. In 1839 stortte de toren in en beschadigde de kerk. Deze werd samen met de toren heropgebouwd in neogotische stijl. In 1949 werd het laatgotische deel van de kerk beschermd en in 1993 het neogotische deel.
• De Brulmolen op de Zwarte Beek, aan de Brulmolenstraat 2.
• De Commelomolen of Heilige Geestmolen op de Zwarte Beek, aan de Beekstraat 50.

De Sint-Brigidakerk van Koersel-Centrum

Steenkoolmijn

• De Sint-Brigidakerk is een neoclassicistisch bouwwerk uit 1850. Het centrum van Koersel werd begin 2006 vernieuwd waarbij ook het kerkplein verfraaid werd. In 2006 werd in Koersel een eeuwenoud beeldje gevonden dat nu in de kerk staat.
• De pastorie, aan Pastorijstraat 49, werd gebouwd in 1655, doch sterk gewijzigd van 1865-1876, waarbij de voorgevel in neoclassicistische trant verbouwd werd.
• Neoclassicistisch voormalig gemeentehuis, uit 1856.
• Kasteel Quanonne kreeg in 1850 haar huidige gestalte.
• Recreatieoord 't Fonteintje met een kapel Onze-Lieve-Vrouw aan de Staak uit 1833, die vergroot werd in 1839, en een klein processiepark met een fontein van bronwater. In dit bosrijke gebied staat de uitkijktoren vanwaar men een uitzicht over de hele streek heeft.
• De Stalse Molen, een watermolen op de Zwarte Beek.
• Het kerkdorp Stal ligt ten noordwesten van het centrum.
• De Fatih-moskee in Beringen-Mijn is een van de grootste moskeeën in België.
• De mijncité "Beringen-Mijn" is voor het grootste deel gelegen in Koersel. Rondom de mijn ontstond een volledig dorp met woonwijken, winkels, sportvelden, een cultureel centrum en een wandelpark. De mijnsite werd gerenoveerd en omgevormd tot de toeristische bestemming be-MINE.
• Het Park van de Directeur. In 1912 werd voor de toenmalige mijndirecteur een villa ("kasteeltje") ontworpen. Dit "kasteeltje" stond te midden Franse en Engelse tuinen, op een oppervlakte van 5 ha. Begin 2000 gebeurde er een grondige face-lift: het park werd gerenoveerd en opnieuw aangeplant waarna het werd opengesteld voor het publiek.

De Sint-Lambertuskerk in Beverlo

• De Sint-Lambertuskerk, een classicistisch bouwwerk uit 1788.
• Barometermuseum, aan de Genebroekstraat.
• Motor van een Lancaster-bommenwerper, neergehaald in 1944 en uitgegraven in 2002. Tegenwoordig tentoongesteld in buurthuis De Kardijk.
• De Heilig-Hartkerk in het gehucht Korspel
• De Sint-Theodarduskerk te Beringen-Mijn, de zogenaamde "mijnkathedraal" ligt ook op het grondgebied van Beverlo. De kerk is tussen 1939 en 1943 opgetrokken in neobyzantijnse stijl. De donkere galerijen voor de ingang staan symbool voor de ondergrondse mijninfrastructuur.

• De Sint-Jan-de-Doperkerk is een neoromaanse basiliek uit 1862.
• De Gestelse Molen is een watermolen op de Zwarte Beek, ten zuidoosten van het dorp.
• De kerk van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen in het gehucht Tervant.
• Enkele, meestendeels sterk verbouwde, langgevelboerderijen, waaronder één aan de Sint-Jansstraat, die tegenwoordig een herberg is.
• Het voormalige gemeentehuis De Quebedo, aan Beverlosesteenweg 1, is een neoclassicistisch huis uit omstreeks 1880, gelegen in een parkje.

• De fietswindtunnel en klimaatkamer van Bike Valley waar topatleten gemeten worden is een van de attracties, gelegen aan de Tervantstraat.

Naast het bezit van de stadsrechten heeft Beringen al sinds lange tijd een eigen wapenschild. De tien horizontale dwarsbalken in de kleuren 'goud en keel' duiden op de afhankelijkheid van het graafschap Loon. De geringde rechtopstaande bruine beer op een zilveren achtergrond is eigenlijk het wapenschild van de stad. De geringde beer werd reeds voor 1362 verheven tot officieel wapen van de stad Beringen.

De dialecten gesproken in Beringen behoren allen tot het West-Limburgs doch niet tot dezelfde onderverdeling. Beringen, Beverlo, Korspel, Paal en Tervant (en buiten Beringen Heppen en Eversel) behoren tot de onderverdeling "Beringerlands" binnen het West-Limburgs. Koersel en Stal behoren tot de onderverdeling "Demerkempens" (met o.a. Heusden, Lummen, Hechtel,...) binnen het West-Limburgs. Voor de Uerdingerlijn, de oppositie "ich, mich, och/oech, ooch" vs. "ik, mij/mae, u, ok" (varianten) is de ligging van de Beringerlandse dialecten (en van alle dialecten die oostelijker en zuidelijker liggen) duidelijk aan de Limburgse kant. Voor de Getelijn en de betoningslijn liggen Koersel en Stal aan de Limburgse kant maar de rest van Beringen doet te pas en te onpas mee met Limburg of met Brabant en dit in verschillende verhoudingen per plaats. Koersel en Stal liggen duidelijk aan de Limburgse kant van zowel de Uerdinger-, Gete- als betoningslijn. Beringen, Beverlo, Korspel, Paal en Tervant (en ook buiten Beringen, Heppen en Eversel) liggen duidelijk aan de Limburgse kant van de Uerdingerlijn, maar doen voor de Getelijn te pas en te onpas in wisselende verhoudingen per plaats mee met Limburg of met Brabant. Wat de betoningslijn betreft (oppositie stoottoon-sleeptoon) dient gezegd te worden dat hoewel dit verschijnsel niet meer systematisch voorkomt in de Beringerlandse dialecten, er wel duidelijk sporen zijn die erop wijzen dat dit ooit wel het geval was (dit is ook zo voor een groot deel van het Getelandse dialectgebied).

Beringen telt een aantal grotere muzikale evenementen zoals Putrock op de mijnterreinen te Koersel met rock, dance, comedy en kortfilms en Paal Op Stelten met 3 dagen muziek van bekende muzikanten in het centrum van Paal.

Ook vinden er enkele tentfuiven van jeugdverenigingen plaats zoals Mystery Party, Stal Davert, Groes Party en Powell Party. Jaarlijks organiseert Jeugdhuis Club 9 samen met de dorpscinema TheRoxyTheatre uit Koersel het filmfestival Drive-In Movie. Ten slotte zijn er de Midzomerdagen, de Halfoogstfeesten, de Mijnhappening, Summer Evening, Koersel Kerst en kleine kermissen in de woonkernen.

Beringen heeft een lokale radiozender, Radio Benelux die over het gehele grondgebied te beluisteren valt.

Beringen is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. In Beverlo en Beringen-Centrum liggen de spoorweghalte Beringen en spoorweghalte Beverlo en is er een stelplaats van De Lijn In Beverlo. in Beringen-Centrum ligt een busstation waar alle lijnen samenkomen. Volgende buslijnen rijden door Beringen:

• 22: Hasselt - Beringen
• 23: Hasselt - Beringen
• 7: Diest - Paal - Beringen
• 58: Beringen - Lommel
• 52: Hasselt - Beringen
• 30: Sint-Truiden - Herk-De-Stad - Lummen - Beringen
• 32: Beringen - Beverlo - Paal - Tessenderlo
• 90: Donk - Herk-De-Stad - Lummen - Beringen
• 170: Beringen - Korspel - Mol
• 179: Brussel - Leuven - Beringen - Leopoldsburg - Hamont
• Verder rijden er nog de belbussen 718 & 719.

De snelbus naar en van Brussel (lijn 179) stopt alleen in Paal(Zwanenbergstraat of Paal-Dorp) en Beringen (Kasteletsingel of Busstation Perron 1).

Aanvankelijk waren er drie stations in Beringen. Twee voor passagiers, gelegen in Beringen-Centrum en Beverlo en één voor passagiers en goederen, het station Beringen-Mijnen. Deze stations liggen allemaal langs spoorlijn 15 Antwerpen-Hasselt. Dat van Beringen-Mijnen was eveneens het eindpunt van lijn 17 die Diest verbond met Beringen-Mijnen. Het station in Beringen-Centrum werd gesloten in 1984. Dat van Beringen-Mijnen werd gesloten voor passagiers in 1986 en voor goederen in 1992.

Voor de provincie Limburg is het Spartacusplan ontwikkeld om de mobiliteit te verbreden. Dat plan voorziet de bouw van een tweede nieuw spoorwegstation in Beringen, op de plaats waar het vroegere station bij Beringen-Centrum gelegen was. Het station in Beverlo wordt volgens de plannen behouden.

Beringen wordt een belangrijk knooppunt in dit netwerk. De stad wordt samen met Hasselt, Neerpelt en Tongeren een van de vier belangrijke overstappunten voor trein en bus. De Lijn voorziet dat aan het nieuwe te bouwen station negen verschillende buslijnen langskomen.

Belangrijke hoofdwegen:

• N29 Beringen - Charleroi (via Afrit 26 Paal - Diest - Tienen - Geldenaken)
• N72 Beringen - Zonhoven (Kasteletsingel, Kasteletsingel-Zuid en Koolmijnlaan)
• N717 Beringen - Lummen - Herk-de-Stad
• Tessenderlosesteenweg: Paal - Tessenderlo
• Beverlosesteenweg: Paal - Ravenshout - Beverlo
• Industrieweg: Verbinding N29 met industriegebied Ravenshout in Paal
• N772

In Beringen is er een afrit van de E313 autosnelweg, namelijk afrit 26 Beringen in deelgemeente Paal. Beringen kan ook bereikt worden via afrit 25a Tessenderlo en langs de E314 via afrit 28 Zolder en via afrit 26 Lummen .

Er is al jaren discussie over het verlengen van de N73 tot aan de E313 in Ham. De weg loopt nu van Kinrooi tot in Heppen en zou verder moeten verlengd worden tot aan afrit 25a van de E313. De gemeente Ham en de stad Beringen zijn hier al lang vragende partij voor. Ham om het verkeer uit het centrum te houden en Beringen om de zéér drukke Paalsesteenweg (N29 Beringen-Diest-Charleroi via E313 afrit 26Beringen) te ontlasten van de dagelijkse lange files tussen Paal en Beringen. Er werd al meerdere keren een negatief rapport afgeleverd door milieuorganisaties.

De stad Beringen is onlosmakelijk verbonden met haar mijnverleden en het Kempens steenkoolbekken. De voormalige steenkoolmijn van Beringen behoorde tot de N.V. Kempense Steenkoolmijnen. De site die op het grondgebied van Koersel staat wordt beschouwd als de toeristische en culturele toegangspoort tot de mijnstreek. Dit door het waardevolle mijnerfgoed dat nergens anders in Limburg zo compact en tegelijk zo uitgebreid bewaard gebleven is. De mijnsite in Koersel is de grootste site die nog in zo'n goede staat is in heel Europa. Het geheel van mijngebouwen, de mijncité en de mijnterrils vormt vandaag de grootste industrieel-archeologische site in Vlaanderen. Daarom dat ook het Vlaams Mijnmuseum hier is gevestigd. Het stadsbestuur ijverde ervoor om de site te laten uitgroeien tot een Vlaams cultuurtoeristisch attractiepunt onder de noemer be-MINE.

Medio juli 2007 werd de mijnsite als Belgisch ankerpunt gekozen door het ERIH (European Route of Industrial Heritage) of de "Europese route van het industrieel erfgoed" die de belangwekkendste standplaatsen van het Europese industrieel erfgoed verzamelt.[8] De mijnsite heeft het kwaliteitslabel volgens het ERIH te danken aan "de sterkte en het uniek karakter van de site en de overweldigende authenticiteit van haar gebouwencomplex". Hierdoor ontstonden nieuwe mogelijkheden voor opwaardering en zorg voor het volledige mijnerfgoed.

De gemeente telt 2 industrieterreinen (Ravenshout, Beringen-Zuid) en 4 ambachtelijke zones (Ravenshout KMO, Beringen-Noord, Beverlo en de Mijnterreinen). Na de mijnsluiting kwamen in Beringen tal van nieuwe sectoren tot ontwikkeling, zoals de chemie en de kunststoffensector, metaalbewerking en industriële drukkerijen. Opmerkelijk is ook de evolutie in de dienstensector. Transport en distributie, communicatie en diensten aan bedrijven zijn nieuwe sectoren die in Beringen de jongste jaren tot ontwikkeling kwamen. In de gemeente is een diversiteit aan bedrijven gevestigd, zowel uit de profit als non profit sector, zowel grote multinationale als kleine en middelgrote bedrijven. Het bedrijventerrein Ravenshout ligt volledig op het grondgebied van de deelgemeente Paal en loopt nog verder in Tessenderlo en een klein gedeelte van Ham. Het is het 2e grootste industrieterrein van Limburg en een zogenaamd industrieterrein van nationaal belang. De groei is mogelijk door haar ligging langs het Albertkanaal, de E313 autosnelweg en dicht bij de E314 . Het industrieterrein is bereikbaar langs afrit 25a Tessenderlo en afrit 26 Paal-Beringen.

Daarnaast maakt Beringen deel uit van het Economisch Netwerk Albertkanaal.

Beringen telt 5 verschillende handelskernen. Beringen centrum telt de meeste winkels, gevolgd door Beringen-Mijn, waar het aanbod vooral multicultureel is. Ook Paal, Koersel en Beverlo hebben een lokaal aanbod aan winkels. Op de voormalige mijnsite ligt het retailpark Be-Mine Boulevard met 12 grootschalige ketenwinkels. Ook aan de afrit van de autosnelweg ligt een klein retailpark met Vatana als grootste trekker.

Wekelijkse markten:

• Beringen-Centrum: woensdagvoormiddag
• Beverlo: vrijdagvoormiddag
• Paal: zondagvoormiddag

In Beringen zijn ongeveer 26 basis en secundaire scholen. Er zijn een negental vrije lagere scholen (met verschillende vestigingen), 2 stedelijke basisscholen, 3 scholen van de Vlaamse Gemeenschap. Ook is er een Freinetschool met zijn aparte onderwijsmethode. In het secundair onderwijs zijn er 2 middenscholen (1e en 2e jaar) in Paal en Beringen-Centrum. Daar worden al de richtingen aangeboden. Na die twee jaar dient men te kiezen: ASO wordt aangeboden in het Sint-Jozefscollege, TSO en BSO wordt aangeboden in het Sint-Lutgartinstituut en het Vrij Technisch Instituut (VTI).

In Beringen zijn er 2 scholen voor het buitengewoon onderwijs. VZW De Brug Beringen verzorgt het buitengewoon lager onderwijs (BLO) en VIBO Sint-Barbara geeft buitengewoon secundair onderwijs (BuSO).

In Beringen is er een Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans. Deze biedt lessen aan voor heel de stad Beringen, Houthalen-Helchteren, Heusden-Zolder, Leopoldsburg en Lummen. Daarnaast is er eveneens een Academie voor Beeldende Kunsten.

Voor de volwassenen is er een Centrum voor volwassenenonderwijs (CVO) dat ingericht wordt door het LBC-NVK en een opleidingscentrum van de VDAB. Deze bieden ook lessen aan in de omringende gemeenten.

Sinds september 2006 is de stad Beringen samen met ander partners, gestart met 2 ondersteunende projecten.

• Een huistaakbegeleidingsproject i.s.m. met de scholen
• Opvoedingsondersteunende projecten samen met ouders

Verder zijn er nog talrijke andere instanties voor onderwijs en cultuur.