Oostham

De naam Ham werd voor het eerst vermeld in 784, naar het Germaans hamma, een landtong die in een moerassig gebied inspringt.

Reeds in 698 schonk Pepijn van Herstal, die het land in bezit had, dit aan de Abdij van Sint-Truiden. In 1307 kwam het patronaatsrecht aan de Abdij van Averbode. Van 1372-1834 was er een kasteel, dat ten zuidwesten van het later ontstane dorp Oostham was gelegen. Dit dorp ontwikkelde zich aan een kruispunt van wegen: de weg van Kwaadmechelen naar Heppen, en die van Olmen naar Beverlo. In het centrum lag een driehoekig dorpsplein, waaraan de kerk zich bevond en nog bevindt. In de 16e eeuw werd vooral vlas en vezelhennep/hennep verbouwd, waarvan onder meer visnetten werden vervaardigd. In de 17e eeuw werden er schapen gehouden en nam de laken nijverheid enige vlucht. In de 19e en 20e eeuw kwam er werkgelegenheid in de omgeving: de chemische industrie (zoals het latereTessenderlo Chemie, de steenkoolmijn van Beringen en het militaire Kamp van Beverlo. De landelijke bebouwing verdween goeddeels en er ontwikkelde zich lintbebouwing langs de uitvalswegen. Na de Tweede Wereldoorlog werden nieuwe wijken aangelegd, namelijk Wasseven en Generode.

Oostham had een eigen gemeentebestuur en burgemeester tot de fusie van 1977. Burgemeesters waren:

Het dialect van Oostham rekent men samen met de Beringerlandse dialecten (die onderling nogal variëren) tot de West-Limburgse overgangsdialecten binnen het West-Limburgs. Uit de R.N.D.-enquête voor Oostham komen een aantal Limburgse eigenschappen naar voor die dreigen te verdwijnen. Men hoort er steeds meer en meer een gesproken taal die lijkt op het Kwaadmechels of Tessenderlo's die het oorspronkelijke Oosthams aan het vervangen is of zelfs grotendeels vervangen heeft.

• De Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk, met een toren uit de 10e eeuw, gelegen aan het Heldenplein.
• Het Monumentenpark, op de voormalige begraafplaats, naast de kerk.
• De Oude Pastorie werd gebouwd tussen 1671 en 1680 in Brabantse renaissancestijl. Het is een voorbeeld van de bouw zoals die door de Abdij van Averbode werd gepraktiseerd. De pastorie was - vanwege de toenmalige onveilige situatie ter plaatse - zwaar versterkt met sloten, een geheim kamertje, twee geheime uitgangen en zelfs een schietgat. Tegenwoordig is de heemkundekring Sint-Lucia in dit gebouw gevestigd. Het gebouw is omringd door een fraaie tuin.

	Plaatsen in de gemeente Ham
Deelgemeenten: Ham · Kwaadmechelen · Oostham Overige kernen: Genebos · Genendijk Belgische gemeenten · Arrondissement Hasselt · provincie Limburg · Vlaanderen