Voeren

Voeren (Frans: Fourons) is een faciliteitengemeente die bestuurlijk deel uitmaakt van de Belgische provincie Limburg in het gewest Vlaanderen.

Voeren
Gemeente in België
(Details) (Details)

Geografie
Gewest Vlaanderen
Provincie Limburg
ArrondissementTongeren
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere		50.63 km² (2017)
91,6%
2,63%
5,77%
Coördinaten50° 46' NB, 5° 46' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid		4.146 (01/01/2019)
50,17%
49,83%
81,89 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder		(01/01/2019)
17,97%
61,02%
21,01%
Buitenlanders27,98% (01/01/2019)
Politiek en bestuur
BurgemeesterJoris Gaens (Voerbelangen)
BestuurVoerbelangen
Zetels
Voerbelangen
Retour @ Libertés
15
10
5
Economie
Gemiddeld inkomen16.924 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad6,35% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3790
3790
3791
3792
3793
3798		Deelgemeente
Moelingen
Sint-Martens-Voeren
Remersdaal
Sint-Pieters-Voeren
Teuven
's-Gravenvoeren
Zonenummer04
NIS-code73109
PolitiezoneVoeren
HulpverleningszoneOost-Limburg
Websitewww.voeren.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Tongeren
in de provincie Limburg
Portaal    België
Reliëfkaart van Voeren
De Voer na Ketten en Schoppem in ’s-Gravenvoeren
Blik op Sint-Martens-Voeren
Kerk van Sint-Pieters-Voeren
Taalstrijd in 's-Gravenvoeren

Toponymie

De naam van de gemeente is ontleend aan de Voer, een zijriviertje van de Maas dat door de gemeente stroomt.

Het Land van Dalhem heette oorspronkelijk Voeren, aangezien 's-Gravenvoeren vóór de bouw van de burcht te Dalhem het bestuurscentrum van dit graafschap vormde. 's-Gravenvoeren was dus de kern van het kleine oorspronkelijke graafschap Voeren, voordat het grafelijke domicilie naar de burcht van Dalhem werd verplaatst en men ging spreken van het Land van Dalhem. Dalhem zelf werd naar analogie met 's-Gravenvoeren toen ook weleens 's-Gravendal(hem) genoemd.

Men zou kunnen denken dat de naam van de gemeente Voeren met zijn uitgang -en een collectivum is, omdat deze gemeente in 1977 door gemeentelijke herindeling is ontstaan, uit onder meer 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren. Toch is dat niet het geval, al verwijzen al deze toponiemen naar het riviertje de Voer. De uitgang -en is bij Limburgse plaatsnamen die aan een water of riviertje zijn ontleend, niet ongebruikelijk. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Nederlandse (Zuid-Limburgse) plaats Gulpen, ter plekke waar het riviertje de Gulp uitmondt in de Geul. Even ten noorden van Roermond vinden we zo het dorp Swalmen, dat zijn naam dankt aan het riviertje de Swalm, een zijriviertje van de Maas. In de Duitse Selfkant, net over de grens bij Sittard, een gebied waar vanouds Limburgs wordt gesproken, ligt het plaatsje Saeffelen, genoemd naar de Saeffelbeek. In al deze gevallen is de naam op analoge wijze gevormd als die van Voeren.

Geografie

Situering

De gemeente grenst in het noorden aan de Nederlandse provincie Limburg en in het zuiden aan de Waalse provincie Luik, maar nergens aan de rest van Vlaanderen, en is daarmee een exclave van de provincie Limburg. Voeren is de hoofdplaats van het gelijknamige kieskanton. Samen met de stad Tongeren vormt ze het gerechtelijk kanton Tongeren-Voeren.

Op 1 januari 1977 werden de zes voormalige gemeenten 's-Gravenvoeren, Moelingen, Remersdaal, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren en Teuven tot de fusiegemeente Voeren samengevoegd. De zes dorpen en zestien gehuchten vormen samen een gebied dat zich uitstrekt over 50 km². Het gebied is relatief dunbevolkt (82,11 inw./km², oftewel 1:12.000 m²) en telt 4.157 inwoners (januari 2012), van wie ongeveer een kwart Nederlanders.

De gemeente Voeren grenst aan de Waalse gemeenten Wezet, Dalhem, Aubel en Blieberg in de provincie Luik, en in het noorden aan de Nederlandse gemeenten Eijsden-Margraten en Gulpen-Wittem. De gemeente grenst aan geen enkele andere Belgisch-Limburgse gemeente.

Het gebied dat de gemeente omvat is in het Nederlandse taalgebied beter bekend onder de naam Voerstreek.

Kernen

Deelgemeenten

#NaamBevolking
(2016)		Oppervlakte
(km²)		Dichtheid
(inw./km²)
IMoelingen8503,29258
II's-Gravenvoeren137813,41103
IIISint-Martens-Voeren80412,8663
IVSint-Pieters-Voeren2575,1150
VTeuven4797,3166
VIRemersdaal2908,6534

Bron: Rijksregister
Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning[1]
Opmerking: Het bevolkingsaantal is gebaseerd op de gegevens uit het rijksregister en wijkt daarom licht af van het definitieve bevolkingsaantal.

Overige kernen

Hydrografie

Door de gemeente Voeren stromen verschillende waterlopen:

  • De Berwijn in Moelingen, die net op de grens van de gemeente in de Maas uitmondt
  • De Voer door 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren waar deze ook ontspringt
  • De Veurs, die tussen Teuven en Sint-Martens-Voeren ontspringt en in het centrum van deze laatste in de Voer uitmondt
  • De Noor, die in 's Gravenvoeren in de Voer uitmondt
  • De Gulp, die in de Geul uitmondt in Nederland en langs het dorp Teuven stroomt.

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Voeren ligt in het kieskanton Voeren en het provinciedistrict Tongeren, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg). Er zijn faciliteiten voor de Franstalige inwoners.

VoerenSupranationaalNationaalGemeenschapGewestProvincieArrondissementProvinciedistrictKantonGemeente
AdministratiefNiveau  Europese Unie België Vlaanderen LimburgTongerenVoeren
Bestuur Europese CommissieBelgische regeringVlaamse regeringDeputatieGemeentebestuur
Raad Europees ParlementKamer van
volksvertegenwoordigers		Vlaams ParlementProvincieraadGemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands KiescollegeKieskring LimburgHasselt-Tongeren-MaaseikTongerenVoerenVoeren
Verkiezing EuropeseFederaleVlaamseProvincieraads-Gemeenteraads-

Geschiedenis

Burgemeesters
TijdspanneBurgemeester
1983 - 1986[2]José Happart (PS)
1989 - 1994Nico Droeven[3]
1995 - 2000José Smeets[4]
2001 - 2010Huub Broers (CD&V)
2010 - 2019Huub Broers (N-VA)
2020 - hedenJoris Gaens [5][6]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij of kartel10-10-1976[7]10-10-19829-10-19889-10-19948-10-20008-10-2006[8]14-10-2012[9]14-10-2018
Stemmen / Zetels%17%15%15%15%15%15%15%15
Voerbelangen36,82636,89540,22644,68752,82860,76963,021063,110
R.liege1 / R.A.L.2 / Retour @ Libertés363,1811162,0411059,781955,322847,182739,243636,983536,95
FPV-0,540------
FN-0,540------
Totaal stemmen27392843277226263130318930473024
Opkomst %98,0997,3397,8798,2496,1895,03
Blanco en ongeldig %1,941,412,853,772,972,042,823,67

De zetels van de gevormde meerderheid zijn vetjes. De grootste partij is in kleur.

Bezienswaardigheden

In de gemeente bevinden zich verschillende kastelen, waaronder:

Cultuur

Taal

De provinciegrenzen komen niet overeen met de taalgrenzen: in het noordoosten spreekt men Limburgse en Ripuarische dialecten. De Voerstreek behoort tot dit noordoostelijke gebied, waar de lokale bevolking een Limburgs dialect spreekt, het Voerens. Vanwege de ligging op de grens van het Nederlandse, Duitse en Franse taalgebied beheerst de bevolking vaak zowel Nederlands, Frans als Duits. Het gebruik van Limburgs, dat eeuwenlang de bevolking verenigde, neemt af. De Waalsgezinden zijn in de jongste generaties vrijwel geheel op het Frans overgegaan. Onder de Vlaamsgezinden is dat minder het geval, maar ook daar gaat de jongste generatie op het Nederlands over. De politieke scheiding heeft dus een taalscheiding tot gevolg gekregen. De oudere generaties, Frans dan wel Vlaamsgezind, spreken nog wel overwegend Limburgs. De invloed van Limburgers die zich vanuit Nederland hier vestigden en die aan de gemeenteraadsverkiezingen mochten deelnemen, is op de politieke en daarmee de taalverhoudingen van aanzienlijke invloed geweest.

Voor de officiële vaststelling van de taalgrens (1963) hoorde de Voerstreek bij de Waalse provincie Luik. De overheveling van de streek naar Limburg resulteerde in politiek gekrakeel dat in de jaren 1980 geregeld een nationale dimensie kreeg en in 1987 tot de val van de federale regering leidde. Zie verder Taalstrijd in de Voerstreek.

Religie & levensbeschouwing

In de gemeente bevinden zich verschillende kerkdorpen. De kerken zijn:

Daarnaast bevinden zich diverse kapelletjes in de gemeente, waaronder de Steenboskapel en het Heiligenhuisje.

Mobiliteit

Er loopt door de Voerstreek een goederenspoorlijn. Van 1921 tot 1957 was de spoorlijn voor reizigersverkeer in gebruik en was er een station in Sint- Martens-Voeren. De gemeente wordt bediend door een busverbinding van de Lijn in de vorm van lijn 39B die de dorpen met Wezet en Tongeren verbindt. Het meest oostelijke deel van de route, naar Remersdaal en Teuven, wordt alleen op verzoek gereden.

Geboren in Voeren

Verbonden met Voeren

Partnergemeente
Zie de categorie Voeren van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.