Zutendaal

Zutendaal is een gemeente in de provincie Limburg in België en behoort tot het gerechtelijk kanton Bilzen en het kieskanton Genk. De gemeente telt ruim 7.200 inwoners.[2]

Zutendaal
Gemeente in België
(Details) (Details)

Geografie
Gewest Vlaanderen
Provincie Limburg
ArrondissementHasselt
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere		32.07 km² (2017)
74,98%
9,03%
16%
Coördinaten50° 56' NB, 5° 34' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid		7.289 (01/01/2019)
50,32%
49,68%
227,3 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder		(01/01/2019)
16,94%
61,54%
21,51%
Buitenlanders10,81% (01/01/2019)
Politiek en bestuur
BurgemeesterAnn Schrijvers (ZVP)[1]
BestuurZVP
Zetels
ZVP
CD&V
Vlaams Belang
19
12
6
1
Economie
Gemiddeld inkomen18.790 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad6,39% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3690		Deelgemeente
Zutendaal
Zonenummer089
NIS-code71067
PolitiezoneCARMA
HulpverleningszoneOost-Limburg
Websitewww.zutendaal.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Hasselt
in de provincie Limburg
Portaal    België

Het dorp bestaat uit de plaatsen Gewaai, Papendaal, Besmer, Broek, Stalken, Roelen, Daal en Wiemesmeer. De laatste vormt een eigen parochie.

Etymologie

De eerste schriftelijke vermelding is uit 1292, als Suerbroeck duidend op de zure en natte gronden in de regio. Vanaf 1345 spreekt men van Zuetendael, wat afgeleid werd van zoete dal.[3]

Geschiedenis

Terwijl de oudste kernen als Papendaal, Zutendaal, Broek, Stalken en Roelen aan de beekbronnen ontstonden, werden Wiemesmeer, Gewaai en Besmer veel later gesticht, op het Kempens plateau.

De eerste kerk zou al in de 7e eeuw zijn gesticht vanuit de Abdij van Munsterbilzen. In 1304 werd het patronaatsrecht door Graaf Arnold V van Loon overgedragen aan de Abdij van Averbode. Ten zuiden van de kerk, rond het Vijverplein, zijn nog enkele overblijfselen van de vroegere dorpskern overgebleven.

Tijdens de 16e en 17e eeuw waren er veel problemen met rondtrekkende legerbendes. In 1598 werd de kerk van Zutendaal in brand gestoken en ook later moest de bevolking haar toevlucht nemen tot schansen om zich hiervoor in veiligheid te brengen. In 1790 vond op de Hesselsberg een veldslag plaats tussen de Luikse revolutionairen en de troepen van de Keurvorst van de Pfaltz, die de prins-bisschop van Luik steunden.

Eind 19e en begin 20e eeuw werd de heide bebost. In 1938 werd, aan de Heiwijkerweg, de springstoffenfabriek van FN opgericht, waar tegenwoordig 70 mensen werken. In 1944 werd door de Amerikanen een klein vliegveld aangelegd en op 1 januari 1945 woedde hier de Operatie Bodenplatte, die door de Duitsers werd verloren. Vanaf 1953 kwam hier een reservebasis van de NAVO, die vrijwel nooit gebruikt werd.

Tegenwoordig is Zutendaal een zeer bosrijke gemeente, waar het toerisme een bron van inkomsten is. Verdere economische activiteit vindt men in enkele zand- en grindgroeven. Lieteberg is een van de toegangspoorten tot het Nationaal Park Hoge Kempen.

Galerij
  • De Witherenpastorie
  • De kapelanij
  • Het Mariabeeld op Hesselsberg
  • Lieteberg

Geografie

Nabijgelegen kernen

Wiemesmeer, Genk, Munsterbilzen, Lanaken, Opgrimbie, Mechelen-aan-de-Maas

Demografie

Demografische evolutie
  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Zutendaal ligt in het kieskanton Genk (dat identiek is aan het provinciedistrict Genk) en het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

ZutendaalSupranationaalNationaalGemeenschapGewestProvincieArrondissementProvinciedistrictKantonGemeente
AdministratiefNiveau  Europese Unie België Vlaanderen LimburgHasseltZutendaal
Bestuur Europese CommissieBelgische regeringVlaamse regeringDeputatieGemeentebestuur
Raad Europees ParlementKamer van
volksvertegenwoordigers		Vlaams ParlementProvincieraadGemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands KiescollegeKieskring LimburgHasselt-Tongeren-MaaseikGenkGenkZutendaal
Verkiezing EuropeseFederaleVlaamseProvincieraads-Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters
TijdspanneBurgemeester
1993 - 2012Jos Beuls[4] (CVP / CD&V)
2013 - 2017Jef Bobbaers (Nieuw ZVP)
2017 - hedenAnn Schrijvers[5] (Nieuw ZVP)

Legislatuur 2013-2018

Burgemeester is Ann Schrijvers, zij volgde in april 2017 Jef Bobbaers (N-VA - Nieuw ZVP) op als burgemeester. Zij leidt een coalitie bestaande uit Nieuw ZVP (N-VA, Open Vld & onafhankelijken) en Samen Zutendaal (sp.a[6]). Samen vormen ze de meerderheid met 10 op 19 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij of kartel10-10-1976[7]10-10-1982[7]9-10-1988[7]9-10-1994[7]8-10-2000[7]8-10-2006[8]14-10-2012[9]14-10-2018
Stemmen / Zetels%15%17%17%17%17%17%19%19
CVP1 / CD&V252,811958,711151,561956,4811049,761943,142945,422930,726
ZVP1 / Nieuw ZVP237,031620,541348,441833,841639,861738,152743,852951,3112
SP1 / sp.a2 / Samen Zutendaal3 / burgerZU4---9,681110,38116,502010,09316,140
Swadhisthana------0,630-
Vlaams Belang-----9,211-9,11
KURT-----3,000--
NIEUW-20,763------
OCK10,160-------
WARD-------1,70
Hatice Kör-------1,10
Totaal stemmen27733366386943244779503251085275
Opkomst %98,2297,3496,9497,4196,1695,6
Blanco en ongeldig %2,425,113,053,454,423,363,802,8

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.

Bezienswaardigheden
Onze-Lieve-Vrouwekerk
  • De Onze-Lieve-Vrouwekerk is een grotendeels gotisch bouwwerk.
  • De pastorie, een classicistisch gebouw uit 1783.
  • Het Mariapark, met een openluchttheater uit 1946, waar Mariaspelen worden opgevoerd.
  • De Hesselsberg met het grote Mariabeeld.
  • De Mandelkapel aan de weg naar Stalken
  • Vanaf het Vijverplein is een gemarkeerde wandeling uitgezet langs de merkwaardigheden van het dorp.
  • Insectencentrum De Lieteberg, waar zich ook het blotevoetenpad bevindt.
  • De Vier Landsherensteen

Natuur en landschap

Met een bosoppervlakte van 1.731 hectare of 54% van het totaal grondgebied bekleedt Zutendaal de tweede plaats van bosrijkste Vlaamse gemeenten. Zutendaal is gelegen op het Kempens Plateau in een bosrijke omgeving, op ongeveer 90 meter hoogte. Ten noorden van Zutendaal vindt men een uitgestrekt militair terrein, waarop zich de verlaten vliegbasis Zutendaal en een depot van het Belgisch leger bevindt. Ten westen van het dorp zijn enige zandwinningsgroeven.

Aan de Vonderstraat in het centrum bevindt zich het Vonderpark, waar merkwaardige bomen en struiken te vinden zijn. Achter de pastorie vindt men de Dorper Bemd, een voormalig hooiland en tegenwoordig een natuurgebied. Daar ligt ook de Dalerschans.

Belangrijke waterlopen zijn de Zutendaalbeek in het westen en de Bezoensbeek in het oosten van de gemeente. Deze stromen van het plateau af naar het -hier lager gelegen- vochtig-Haspengouw. De beken zijn hier en daar diep ingesneden, en op de steilrand van het plateau vindt men onder meer de Hesselsberg.

In het zuiden van de gemeente werd het Albertkanaal gegraven.

Vooral in het zuiden en oosten van Zutendaal ligt het Nationaal Park Hoge Kempen. Ten zuiden van Zutendaal, aan de Zuurbroekstraat in het gehucht Broek, bevindt zich één der toegangspoorten tot dit park, De Lieteberg genaamd, waar onder meer informatie over imkerij en insecten is te vinden, en waar zich ook een blotevoetenpad en een uitkijktoren bevindt. Van hieruit vertrekken een aantal gemarkeerde wandelingen door de omgeving van dit park. In het uiterste zuidoosten van de gemeente ligt natuurgebied De Hoefaert.

Economie

Bekende inwoners

Partnergemeente
Zie de categorie Zutendaal van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Plaatsen in de gemeente Zutendaal

Gehuchten: Bessemer · Broek · Daal · Gewaai · Papendaal · Roelen · Stalken · Wiemesmeer
Belgische gemeenten · Arrondissement Tongeren · Limburg · Vlaanderen

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.