Borgloon

Het feit dat er door het gebied van Borgloon enkele Romeinse heerbanen liepen, toont Romeinse aanwezigheid aan. Bij de sloop van de burchtresten, tussen 1870 en 1877, werden heel wat indicaties van een Romeinse aanwezigheid teruggevonden. Ook andere opgravingen brachten overblijfselen uit de Romeinse tijd aan het licht.

Borgloon: Sint-Odulfuskerk en burchtheuvel op een tekening van Philippe van Gulpen uit ca. 1840

De Sint-Odulfuskerk

Het perron

De burchtheuvel, deel uitmakend van het Massief van Borgloon, verheft zich 30m boven de omgeving en werd daarom door Graaf Giselbert van Loon uitgekozen om er een burcht te bouwen. Dit geschiedde eind 10e eeuw en daartoe werd nog een kunstmatige heuvel opgeworpen. Aldus werd Borgloon het centrum (caput comitatus) van het Graafschap Loon. Strategisch en economisch was de plek interessant omdat hij langs de weg van het Heilige Roomse Rijk naar Brabant lag. Hij werd dan ook de hoofdstad van hun graafschap.

Vrij vlug ontstond rond de burcht een eerste en rond 1200 een tweede omwalling. Ook werd in de nabijheid van de burcht een kerk gesticht. Loon bezat reeds vóór het jaar 1200 stadsrechten. Toen het Graafschap Loon in 1366 aan het Prinsbisdom Luik werd toegevoegd, werd het een van de Goede Steden van het prinsbisdom Luik. Als symbool werd daartoe een perron opgericht. Het huidige perron is overigens een replica, dat op 10 september 2000 werd ingewijd.

Als bestuurlijk en geestelijk centrum werd Loon echter weldra voorbijgestreefd door het centraler gelegen Hasselt. In 1171 werd de burcht belegerd door Graaf Gillis van Duras, waarbij Lodewijk I van Loon om het leven kwam. Na de verwoesting in 1180 van de burcht door Rudolf van Zähringen, Prins-bisschop van Luik, verbleven de graven van Loon in hun burcht te Kuringen. Ze werden sindsdien begraven in de abdij van Herkenrode. Ook de Edele Leenzaal, het hof van de Graven van Loon, werd naar Kuringen verplaatst, terwijl het muntatelier in Hasselt werd gevestigd. Deze laatste stad werd in de loop van de 13e eeuw ook de hoofdstad van het Graafschap Loon. Hieraan ligt waarschijnlijk mede ten grondslag dat Borgloon de concurrentie met het nabijgelegen Tongeren en Sint-Truiden niet kon bolwerken. De bovengenoemde belegeraars werden overigens bijgestaan door milities uit Sint-Truiden.

Ook in later eeuwen vonden nog belegeringen en plunderingen plaats, zoals in 1461 en, na de Slag bij Brustem, in 1467 door de pro-Bourgondische troepen van Adolf van Kleef-Ravenstein. In 1482 verwoestten troepen onder leiding van Maximiliaan I van Oostenrijk de stad. In 1491 werd de kerk geplunderd door troepen van Jehannot-le-Bâtard, die streden voor Robert van der Mark in de oorlog tussen het Huis van der Mark en de Prinsbisschoppen Lodewijk van Bourbon en Johan van Horne.

In 1568 en 1577 werd de stad geplunderd door de Staatse troepen van Willem van Oranje. In 1604 en 1606 werd de stad dan weer door Spaanse troepen bezet. In 1629 volgde bezetting door keizerlijke troepen van Johan t'Serclaes van Tilly en in 1636 door Kroatische troepen onder leiding van Jan van Werth.

In 1654 volgde plundering door de troepen van Karel IV van Lotharingen, waarbij negen begijnhofhuizen werden platgebrand. Van 1675-1678 werd de stad bezet door Franse troepen, evenals tijdens de Negenjarige Oorlog in 1691. In 1676 overleden 167 inwoners van Loon aan de gevolgen van de pest.

Tijdens de Spaanse Successieoorlog waren het geallieerde troepen onder leiding van de Hertog van Marlborough die de stad van 1702-1713 bezet hielden, waarna ze weer aan het Prinsbisdom Luik werd overgedragen. Ook de Oostenrijkse Successieoorlog ging niet aan de stad voorbij: Van 1746-1747 waren het Hongaarse en -opnieuw- Franse troepen die de stad belaagden.

Een tragische episode betreft de vele heksenprocessen die te Borgloon hebben plaatsgevonden. Dit ving aan in 1532, toen Belie Rombaut van Broekom levend werd verbrand op de Markt. In 1541 ondergingen vijf "heksen" hetzelfde lot. In 1551 vond een groot heksenproces plaats, waarbij Margriet Herroes werd gefolterd, doch zij bekende niet. In 1581 was het Anna van Wouteringen die van hekserij werd beschuldigd en in 1591 werden meerdere "heksen" vervolgd. In 1610 werd Elisabeth Engelen verbrand, en kort daarop vond een tweede massavervolging plaats. Opnieuw gebeurde dit in 1660, toen een 70-jarige vrouw onder foltering een aantal personen doorgaf die op hun beurt werden opgepakt. In 1656 was Ida Vreven het slachtoffer. In 1667 nog werd Johanna Machiels, bijgenaamd Tjenne, buiten de stad verbrand. De Tjenneboom en een later geplaatst monument herinneren daar nog aan.

Ondanks de geringe grootte, bezat Borgloon vele functies van een stad: Er waren zeven ambachtsgilden, en wel die der smeden, bakkers, brouwers, slachters, wegers, schoenmakers en kremers (handelaars). Ook was er een rederijkerskamer, genaamd De Goutbloeme, en bestonden er twee schuttersgilden.

Ook was er een kapittel, een begijnhof, en een klooster van paters Birgittijnen, dat van 1643-1794 heeft bestaan.

Belangrijk bedrijf

Een belangrijk bedrijf, gelegen te Hoepertingen (deelgemeente) is de producent van vruchtendranken Looza. Looza heeft zijn naam niet gestolen, want Borgloon is in het Frans “Looz”.

De fusiegemeente telt naast het stadscentrum nog 12 deelgemeenten: Bommershoven, Broekom, Gors-Opleeuw, Gotem, Groot-Loon, Hendrieken, Hoepertingen, Jesseren, Kerniel, Kuttekoven, Rijkel en Voort. Enkel Hoepertingen telt meer dan 1000 inwoners. De anderen zijn kleine Haspengouwse landbouwdorpjes. In deelgemeente Bommershoven ligt nog het gehucht Haren.

Groot-Loon, Hendrieken, Gotem, Kuttekoven, Wellen, Kerniel

Belangrijke waterlopen zijn er in Borgloon niet te vinden. Iets ten noorden van Borgloon ontspringt de Vilsterbeek, die uiteindelijk in de Herk uitmondt.

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

De gemeente Borgloon ligt in het kieskanton Borgloon en het provinciedistrict Sint-Truiden, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Borgloon		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Limburg	Hasselt			Borgloon
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Sint-Truiden	Borgloon	Borgloon
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeester was Leo Wathion (PVV).[3] Hij leidde een coalitie van VCD en PVV. Schepen was onder meer Justin Ory (VCD).[4]

De VCD werd omgevormd tot DOEN.[4]

Burgemeester is Danny Deneuker (sp.a). Hij leidt een coalitie bestaande uit sp.a, CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 21 zetels. Eind 2014 werd de stekker uit de bestuursmeerderheid getrokken nadat verschillende leden van coalitiepartners CD&V en N-VA, alsook gemeenteraadsvoorzitter Frederic Debuyst (sp.a), systematisch met de oppositie bleken mee te stemmen. Daaropvolgend werd de structurele onbestuurbaarheid van de gemeente gestemd.[5] In augustus 2014[6] trad de nieuwe meerderheid van sp.a en Open VLD-Stroop aan.[7] Eric Awouters, Jeroen Bellings en Jos Feytons (allen Open VLD-STROOP) traden toe tot het schepencollege, ze namen de zitjes van respectievelijk Wim Lambrechts (N-VA), Marilou Vanmuysen (CD&V) en Patrick Carnotensis (CD&V) in.[8]

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt