Huise

Een oude vermelding van de plaats dateert uit een charter van 877 als villa uscias. De naam zou een foutieve verlatijnste omspelling zijn van het Indo-Germaanse hydroniem "usa-ja". In dit charter werd de toelating verleend er een kerk te bouwen; waar dit gebied voorheen deel uitmaakte van de parochie Mullem. De Abdij van Corbie had belangrijke bezittingen in Huise. Deze bezittingen en andere bezittingen waren door Adalardus omstreeks 825 geschonken aan deze abdij; waarvan hij abt was geweest.

Het was vooral een landbouwdorp, maar het kende sinds de middeleeuwen ook een lijnwaadnijverheid en er werd vlas verbouwd sinds de 14de eeuw.

In de 16de eeuw kende de Hervorming in Huise grote aanhang en er was een belangrijke migratie naar Nederland.

Huise speelde, gezien zijn ligging op een heuvelrug, een belangrijke rol in de Slag bij Oudenaarde op 11 juli 1708, waarbij 170.000 soldaten uit heel Europa betrokken waren.

Tot de gemeentelijke herindelingen van 1977 behoorde ook het dorp Lozer tot Huise. Door de fusie werd Huise in twee gedeeld, een deel met het centrum van Huise werd een deelgemeente van Zingem; het ander deel van Huise en het dorp Lozer werd bij Kruishoutem gevoegd. Agnès della Faille d'Huysse was van 1927 tot 1970 burgemeester van Huise.

In 2019 fuseerde de gemeenten Kruishoutem en Zingem in Kruisem.

• De pseudo-romaanse Sint-Petrus-en-Urbanuskerk is beschermd als monument. Het transept is nog een restant van de laat-13de-eeuwse romaanse kerk. In de 18de en 19de eeuw werd de kerk verbouwd, met belangrijke aanpassingen in 1889. De kerk bevat een symfonisch-romantisch orgel van Pierre Schyven.
• Een bekende familie die in het kasteel de Gerlache woonde is de familie de Gerlache, die twee zuidpoolreizigers leverde, namelijk Adrien de Gerlache die in 1897 de expeditie van de Belgica leidde en zijn zoon Gaston de Gerlache die hem opvolgde.
• De Huisekoutermolen is een houten staakmolen, die samen met zijn omgeving is beschermd als monument en als landschap.

• 
  Sint-Petrus-en-Urbanuskerk
• 
  Huisekoutermolen en omgeving
• 
  Huise, gezien vanaf Mullem

• Adalardus (751 - 2 januari 827) - kleinzoon van Karel Martel en patroonheilige
• François-Auguste Gevaert (1828-1908), componist, organist
• Wouter Vandenhaute (16 februari 1962 - heden), ondernemer, televisiemaker

	Plaatsen in de gemeente Kruisem
Deelgemeenten: Huise · Kruishoutem · Lozer · Nokere · Ouwegem · Wannegem-Lede · Zingem Overige plaatsen: Lede · Marolle · Wannegem Belgische gemeenten · Arrondissement Oudenaarde · Oost-Vlaanderen · Vlaanderen

Zie de categorie Huise van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.