Hasselt (België)

Sinds 1977 is Hasselt een fusiegemeente die naast Hasselt zelf nog uit de deelgemeenten Kermt, Kuringen, Sint-Lambrechts-Herk, Spalbeek, Stevoort, Stokrooie en Wimmertingen bestaat. Op het grondgebied van Hasselt liggen naast het centrum nog de gehuchten Godsheide in het oosten, Rapertingen in het zuidoosten en Kiewit in het noorden die nog niet met het stadscentrum zijn vergroeid. In de deelgemeente Kuringen liggen nog de gehuchten Sint-Jansheide, Schimpen en Tuilt.

Door de uitbreiding van het stadscentrum zijn de volgende wijken en stadsdelen ontstaan:

• Banneuxwijk in het noorden aan de overkant van het Albertkanaal
• Runkst in het zuidwesten aan de zuidkant van de spoorweg en het station (stadsdeel)
• De Sint-Martinuswijk in het zuidoosten
• De Sint-Catharinawijk in het oosten
• De Heilig-Hartwijk of Tuinwijk in het westen
• Nieuwveld in het noordoosten

Bron: www.hasselt.be

• Bronnen:NIS en Stad Hasselt - 1806 t/m 2001=volkstellingen; 1977 en 2008= inwonertal per 1 januari
• 1977: aanhechting van Kermt, Kuringen, Sint-Lambrechts-Herk, Stevoort en Wimmertingen (+62,33 km² met 22.309 inwoners)

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Zie onder hoofding Religie.

Van de woonhuizen worden hier slechts de als monument geklasseerde panden genoemd.

• Aan de Maastrichterstraat
  • Refugehuis van de Abdij van Herkenrode, aan Maastrichterstraat 100, eveneens het oudste burgerlijke gebouw van de stad (1542-1544) en een tijdlang deel van Herkenrodekazerne van het 11e Linieregiment dat gedurende 130 jaar hier zijn thuisbasis had tot het in 1956 werd opgeheven.
  • Waerdenhof, aan Maastrichterstraat 85, uit 1675
  • Huis De Pasteye, aan Maastrichterstraat 65, uit 1687 met oudere houtbouw
  • Huis De Reyger, aan Maastrichterstraat 96, uit 1782
  • Hotel de Corswarem, aan Maastrichterstraat 63, uit 1860
  • De Valck, aan Maastrichterstraat 1-3
• Grote Markt met de huizen:
  • De Draeck en De Sleutel, aan Grote Markt 1
  • De Voetboge Camer, aan Grote Markt 2
  • Het Sweert, aan Grote Markt 3
  • De Koning van Polen, aan Grote Markt 11
  • De Drij Pistolen, aan Grote Markt 15
• Vergaderhuis van het Literair Genootschap, Koning Albertstraat 1
• Kapelstraat
  • Den Crans, aan Kapelstraat 1
  • Den Turck, aan Kapelstraat 3
  • De Gulden Beurse, aan Kapelstraat 5
  • De Groote Pellicaen, aan Kapelstraat 43
  • De Arent, aan Kapelstraat 49
  • Het Lombardenhuys (Kapelstraat), aan Kapelstraat 51
  • De Wijzer, aan Kapelstraat 57
• Aldestraat
  • Huis Heusden, aan Aldestraat 44
  • Het Lombardenhuys (Aldestraat), aan Aldestraat 53
• De Drij Dragonders, aan Botermarkt 28
• Huis Cornu, aan Diesterstraat 20
• Woonhuis Louis Willems, aan Dokter Willemsstraat 28
• Havermarkt, met:
  • Het Leerske, aan Havermarkt 4
  • Handelsrechtbank, aan Havermarkt 8
  • De Gulden Sadel, aan Havermarkt 12
  • Den Cleynen Eenhoeren, aan Havermarkt 22
  • De Gulden Put, aan Havermarkt 21 en 23
  • De Cat, aan Havermarkt 27
• Het Hemelrijk, aan Hemelrijk 13
• De Helm, aan Hoogstraat 1
• De Roos, aan Hoogstraat 2
• De Molensteen, aan Hoogstraat 26
• Huis Van Straelen, een woonhuis in art-nouveaustijl aan Koningin Astridlaan 35
• De Brabantsche Huyck, aan Raamstraat 3
• Huis De Roode Poort, aan Schrijnwerkersstraat 7
• Huis De Abraham, aan Schrijnwerkersstraat 9-11
• Het Zonneke, aan Walputstraat 21
• Het Oud Stadhuis, aan het Groenplein
• Het nieuwe Gerechtsgebouw bij het station
• Site Obbe Beek (Op de Beek) met vanaf augustus 2018 het nieuwe stadskantoor genoemd 't Scheep en de gerenoveerde vroegere rijkswachtkazerne (genoemd Kezerreme) op de hoek van de Guffenslaan en de Sint-Jozefsstraat voorzien van een muurschildering van de Britse kunstenares Lucy McLauchlan
• Voormalig provincieraadsgebouw, Lombaardstraat 19-23, met glasramen van Roger Daniëls, nu zetel van CIAP

• Japanse Tuin, die tevens de grootste van heel Europa is.
• Natuurdomein Kiewit
• Kapermolenpark
• Stadspark Hasselt, aan het Cultuurcentrum
• Oud Kerkhof

• Nationaal Jenevermuseum
• Stadsmus (vroeger: Stedelijk Museum Stellingwerff-Waerdenhof)
• Modemuseum Hasselt
• Villa Verbeelding (dat is het vroegere Literair Museum)
• Museum van het Heilig Paterke met voorwerpen uit het ouderlijke huis van de Zalige pater Valentinus
• Stedelijk Beiaardmuseum in de toren van de Sint-Quintinuskathedraal

• Monument voor Leopold II, op het Kolonel Dusartplein, ingehuldigd in 1953.
• Provinciaal gedenkteken voor Limburgers gestorven voor het Vaderland, op het Kolonel Dusartplein, 1920.
• Beeld van Arnold IV van Loon, op de Fruitmarkt, door Marc Cox, 1993.
• Standbeeld van dokter Louis Willems, aan de Witte Nonnenstraat, door Luc Steegen.
• Standbeeld van Adrien de Gerlache, aan Godfried Guffenslaan, uit 1998.
• Monument van de Boerenkrijg, aan het Leopoldplein, uit 1898, door François De Vriendt en Albert Baggen. Stond oorspronkelijk aan de Luikerpoort, maar werd in 1968 verplaatst naar de huidige locatie.
• Monument voor Hendrik van Veldeke, aan de Thonissenlaan, door Halemans, uit 1928.
• Borstbeeld van Lod. Lavki, in Stadspark Hasselt, door Raf Mailleux, uit 1979.
• Beeld van Louis Roppe, in Stadspark Hasselt, door Idel Ianchelevici.
• Monument voor Armand Preud'homme, door Jan Van den Brande, voor het Cultuurcentrum, uit 1981.
• Borrelmanneke, op hoek Maastrichterstraat en Sint-Jozefstraat. Het symboliseert de jeneverindustrie. Ontwerper is Lou Boonman. Het beeldje stamt uit 1981.
• Solo orto memorial (na zonsopgang), op de Fruitmarkt, uit 1992, geschonken door de ondernemers.
• De Langeman, op het pleintje voor de Virga-Jessebasiliek, een bronzen beeld, door Robert Vandereycken, uit 1982, naar de Hasseltse reus.
• Paardenkracht, bronzen beeldengroep door Louis Desmarets, uit 2000, op de hoek van het Leopoldplein en de Koning Albertstraat.
• Man met hond, aan de Thonissenlaan, door José Vermeersch, uit 1996.
• Vrouw in de zon, in Stadspark Hasselt, door George Grard, uit 1983.
• De Cyclisten, door Bronislaw Chromy, in het Stadspark Hasselt, uit 1993.
• Poort van Gedachten, van marmerblokken, door Gugliem Vecchietti Massacci, nabij de Academie voor Beeldende Kunsten, uit 1986.
• Mensen, door Willy Ceysens, op hoek Kunstlaan en Guffenslaan, uit 1980.
• Ode aan de meisjes van Philips, door Irene Judong, op het Leopoldplein.

• Kunstencentrum Z33 in het historische Hasseltse Begijnhof
• Muziekodroom
• De Nieuwe Zaal, theaterzaal van Het Nieuwstedelijk
• Kunstencentrum BELGIE
• Cultuurcentrum Hasselt, afgekort CCHa
• CIAP, actuele kunst

Na de stripmurenroute in Brussel en Antwerpen besloot men in 1996 om ook in Hasselt muren met grote afbeeldingen van Belgische stripfiguren te maken.

Er zijn muurschilderingen gemaakt van de stripreeksen Nero, Jommeke, De Kiekeboes, Urbanus, Suske en Wiske, Samson en Gert, Sammy, De Rode Ridder, Bakelandt. In de muurschilderingen werden typische Hasseltse thema's verwerkt. Intussen (2014) zijn alle stripmuren verwijderd bij het uitvoeren van verbouwingswerken.

Het Hasselts is een Limburgs stadsdialect.

• In september vindt in Hasselt de jaarlijkse kermis plaats. Traditioneel wordt deze geopend met een vuurwerk. Deze jaarlijkse kermis begint altijd op de zaterdag na 17 september, het feest van de Heilige Lambertus.
• De zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten (46e editie in 2017)
• Pukkelpop
• Rimpelrock (laatste editie was in 2013)
• I Love The 90's
• Jeneverfeesten (oktober)
• Het Schlagerfestival
• Play! Festival Hasselt
• Hasselt Studenten Regatta
• Autoloze Zondag (elke laatste zondag van mei met oa de Stiletto Run Hasselt)
• Theater op de markt
• Live in Hasselt
• Hasseltse Wijnbeurs
• Meiboomplanting op de vooravond van 1 mei
• In 2005 werd in Hasselt het Junior Eurovisiesongfestival gehouden.
• Sinds 2005 vindt er in Hasselt een Triënnale voor beeldende kunst, mode en design plaats. De triënnale onderzoekt de cross-overs tussen beeldende kunst, mode en design. Een vijftigtal regionale, nationale en internationale kunstenaars en ontwerpers tonen hoe ze de brug naar andere disciplines slaan, partnerschappen aangaan en met hun werk duidelijk op zoek zijn naar een sociale impact. De triënnale bestaat uit tentoonstellingen en manifestaties in onder andere het Kunstencentrum Z33, het Cultuurcentrum, het Modemuseum Hasselt, het Nationaal Jenevermuseum Hasselt, het PHIKO en op straten en pleinen. Na de eerste editie Super! in 2005, werd SuperStories in 2009 en SuperBodies in 2012 georganiseerd.

Vlaams Huis, Koningin Astridlaan

Op de Grote Markt zijn er talrijke cafés, restaurants en tavernes evenals in de rest van de stad. De Demerstraat en de Koning-Albertstraat zijn de belangrijkste winkelstraten. Zowel in de Kapelstraat als in de Hoogstraat, zijstraten van deze winkelas, bevinden zich over het algemeen de duurdere winkels.

Met de Grenslandhallen beschikt de stad over een accommodatie voor nationale en internationale sport-, cultuur- of muziekevenementen, congressen en beurzen. Verder is er het congrestheater dat dient voor congressen, seminaries en theaterproducties of kleinere concerten. In 2004 is de Ethias Arena aangebouwd. Deze grote hal voldoet aan de Olympische normen. De maximumcapaciteit bedraagt meer dan 21.000 staanplaatsen en meer dan 16.000 zitplaatsen. De Ethias Arena dient voor grote concerten, sportevenementen of als uitbreiding voor beurzen. Samen met de Ethias Arena is er een artiestendorp gebouwd en een studio/fuifbunker. Deze wordt gebruikt voor fuiven en als aanvulling voor de Ethias Arena of als opnamestudio. Centraal in de Grenslandhallen bevindt zich een restaurant. Naast de Grenslandhallen ligt Plopsa Indoor Hasselt, een overdekt themapark, open sinds einde 2005.

Voor film is er de keuze tussen het filmcomplex Kinepolis of "Zebracinema", een project van de provincie Limburg in het begijnhof, voor de betere film. Uitgaansmogelijkheden zijn er met de talloze clubs en cafeetjes. In Hasselt stond tot 2012 de grootste discotheek van België, de Versuz. Deze lag aan de jachthaven van het Albertkanaal en is in 2013 verplaatst naar de achterkant van het domein van de Grenslandhallen.

Het Borrelmanneke

De stad maakte vanaf het tijdperk van Steve Stevaert reclame met de slogan "Hoofdstad van de Smaak"[2] ter promotie van de horecazaken en winkels. Vanaf 2017 veranderde het Hasselts logo en de slogan in Hasselt heeft het.[3]

De stad Hasselt ligt in het kieskanton Hasselt (dat hetzelfde is als het provinciedistrict Hasselt), het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik en ten slotte de kieskring Limburg.

Hasselt		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Limburg	Hasselt			Hasselt
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Hasselt	Hasselt	Hasselt
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeester is sinds 1 januari 2019 Steven Vandeput van N-VA. Hij leidt een coalitie van N-VA, RoodGroen+ (sp.a, Groen en onafhankelijken) en Open Vld. Samen hebben ze de meerderheid met 27 op 41 zetels.

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*)1982: RAL / 1988: NH / 1994: AOV / 2000: HUP-GSM / 2006: Belg.unie-BUB

De belangrijkste verkeersader is de autosnelweg E313 Luik-Hasselt-Antwerpen. Verder is Hasselt omsloten door twee concentrisch gevormde ringwegen. De Grote Ring (ongeveer 10 km) welke het verkeer uit de bebouwde kom van de stad moet houden en de Kleine Ring (ongeveer 2,5 km), ook wel Groene Boulevard genoemd, welke het verkeer uit het centrum van de stad moet houden. Het centrum is dan ook nagenoeg autovrij. Verder zijn er belangrijke verkeersassen richting Tongeren, Sint-Truiden, Genk, Diest, Maastricht en Eindhoven.

Hasselt is een kruispunt van spoorwegen naar Luik, Genk, Antwerpen en Brussel. Vlak bij het centrum, juist buiten de binnenring, ligt het station. Het station van Hasselt is een intercitystation met rechtstreekse verbindingen naar onder andere Luik en Brussel. Vanaf het station vertrekken ook alle bussen. De stadslijnen (H-lijnen) waren vanaf 1997 voor iedereen gratis. De andere lijnen waren voorheen gratis op het grondgebied van Hasselt voor de inwoners van de stad. In april 2013 werd echter door het schepencollege besloten om de subsidies voor de gratis bussen om budgettaire redenen stop te zetten. Op 1 januari 2014 kwam na 16 jaar een einde aan het volledig gratis busvervoer. Vanaf die datum kunnen enkel nog jongeren onder de negentien jaar en 65-plussers gratis met de bus reizen.[7]

In februari 2007 is het plan gelanceerd voor de bouw van een lightrailverbinding tussen Hasselt en Maastricht.

Op 1 september 1899 werd de eerste buurtspoorweglijn, Leopoldsburg - Hasselt - Borgloon geopend. Op 1 juli 1900 werd de lijn Hasselt - Herk-de-Stad geopend.[8] De buurtspoorwegen besloten de drie lijnen rond Hasselt te elektrificeren voor een stadstramnet. De buurtspoorweglijnen werden geëlektrificeerd tot de omliggende dorpen Zonhoven, Kuringen en de halte Trekschuren in Rapertingen. Om de nieuwe mijnen te ontsluiten werd op 20 september 1936 een nieuwe elektrische tramlijn geopend van Hasselt naar Genk met een grote lus langs Waterschei en Winterslag. De lus werd in beide richtingen bereden. Nog tijdens de oorlog, op 1 februari 1944, werd de elektrische tramdienst doorgetrokken tot Houthalen (mijnen). (lijn geopend op 20-10-1941) De elektrische tram bereikte uiteindelijk op 19 augustus 1952 Heusden (Cité). Al bij de inval van de Duitsers, op 10 mei 1940, waren de elektrische trams naar Kuringen en Trekschuren opgeheven. De hele elektrische tramlijn naar Heusden (Cité) werd al op 21 mei 1955 opgeheven, drie jaar na de elektrificatie. De overblijvende tramlijn naar Genk, Waterschei en Winterslag werd op 31 januari 1958 opgeheven, waarna het tramtijdperk definitief voorbij was. Alle overblijvende regionale motortram diensten vanuit Hasselt waren al lang opgeheven.

Vlak bij het spoorwegstation was er een grote tramstelplaats en werkplaats waar trams werden gebouwd. Dit is nu een busstelplaats van De Lijn.

Sportvliegtuigen kunnen gebruikmaken van het Hasseltse vliegveld Kiewit.

• Hasselt herbergt sportclubs en fitnessruimten, verscheidene sportcentra en een overdekte schaatsbaan, het Bloso-centrum De Schaverdijn. Voor de jongeren is er de mogelijkheid tot skaten in een overdekt skatepark. Grenzend aan de site van de Grenslandhallen bevindt zich een golfterrein.

• De Lotto Zesdaagse