Bartolomeüs (apostel)

Bartolomeüs of Bartholomeus (Hebreeuws: בר־תלמי, Bar-Tôlmay, "zoon van Tolmai" of "zoon van de ploegvoren"[1]) was een van de twaalf apostelen van Jezus.[2] Naast zijn naam in de opsommingen van de twaalf apostelen en als getuige van Jezus' hemelvaart[3] komt geen enkel verhaal over Bartolomeüs voor in het Nieuwe Testament.

Bartolomeüs, met mes, zoals afgebeeld door Michelangelo in de Sixtijnse Kapel
De marteldood van de heilige Bartolomeüs in de Real Academia de Bellas Artes de San Fernando

Omdat in het Evangelie volgens Johannes een zekere Natanaël wordt genoemd die door de apostel Filippus een vroege leerling van Jezus werd[4] en daarna slechts één keer wordt genoemd,[5] werd wel gesuggereerd dat Bartolomeüs' volledige naam mogelijk Natanaël Bar-Tolmai was. Natanaël zou dan zijn voornaam zijn geweest en Bar-Tolmai de aanduiding van zijn familieherkomst. Tegenwoordig wordt deze optie door de meeste commentators verworpen.[6][7]

Legende

Na Jezus' opstanding zou Bartolomeüs als prediker in Armenië, Mesopotamië en India hebben opgetreden. In het midden van de 1e eeuw zou Bartolomeüs de dood hebben gevonden nadat hij levend werd gevild.

Relikwieën

Relikwieën van Bartolomeüs bevinden zich, sinds de 10e eeuw gedocumenteerd, in de San Bartolomeo all'Isola in Rome. Zijn schedel wordt bewaard in de Dom van Frankfurt. In 1515 werden eveneens relieken van de heilige overgebracht naar de Sint-Bartholomeuskerk van Geraardsbergen. Sindsdien is er ieder jaar een grote ommegang in de stad, de zogenaamde Processie van Plaisance, op de zondag na 24 augustus, feestdag van de heilige.

Attributen en patroonheilige

In de kunst wordt Bartolomeüs afgebeeld met de volgende attributen: een mes, vaandel, schriftrol, boek, pelgrimsstaf, duivel of afgeslagen hoofd en vel in de hand. Zoals alle apostelen wordt ook Bartolomeüs als martelaar vereerd. De heilige is onder meer de patroonheilige van Armenië, het bisdom Luik en de steden Frankfurt, Geraardsbergen, Altenburg en Pilsen, en verder ook van de bergbewoners, de landbouwers, de herders, de lederarbeiders en zadelmakers, de kleer- en schoenmakers, de bakkers, de metselaars, de boekbinders en de kaas- en oliehandelaars (in Florence). Hij wordt tevens aangeroepen tegen zenuw- en huidziekten en tegen krampen.

Naamdag

De Rooms-Katholieke Kerk herdenkt Bartolomeüs op 24 augustus, de oosters-orthodoxe kerken op 11 juni. Een weerspreuk die verband houdt met zijn naamdag: "Zoals (het weer op) Bartolomeüs is, blijft 't gans de herfst gewis".

Hugenoten

In de Bartholomeusnacht op 24 augustus 1572 werd een groot deel van de hugenoten in Parijs vermoord.

Zie de categorie Saint Bartholomew van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.