Universiteit Maastricht

Van 1575 tot 1639 en van 1673 tot 1773 bestierden de jezuïeten in Maastricht zowel de Latijnse Stadsschool als het eigen Jezuïetencollege. Dit laatste bereidde studenten voor op wetenschappelijk onderwijs (onder andere Latijn, Grieks en retorica), hoewel men voor vervolgstudies altijd naar elders moest uitwijken (Leuven, Keulen). Beide scholen waren gevestigd op het uitgestrekte kloosterterrein van de jezuïeten tussen de Bredestraat en Achter het Vleeshuis. De opheffing van de orde door de paus in 1773 betekende het einde van het Maastrichtse College.[4]

In 1682 werd in Maastricht een illustere school (Atheneum Illustre) gevestigd, waarmee de stad een van de laatste grotere steden in de Republiek der Verenigde Nederlanden was dat een dergelijk instituut voor hoger onderwijs kreeg toegewezen. De financiering van de school was in het tweeherige Maastricht problematischer dan elders. Het Atheneum Illustre was vooral bedoeld als protestantse tegenhanger van het jezuïetencollege. De school deelde een pand in de Sint-Jacobstraat met de Gereformeerde Latijnse Stadsschool. Oraties vonden plaats in de Sint-Janskerk. De school telde aanvankelijk drie hoogleraren: theologie, filosofie en Grieks (gecombineerd met retorica). De Franse predikant Jaques du Rondel was de eerste regent. In 1764 werd een vierde hoogleraar aangesteld in de aardrijkskunde en sterrenkunde; in 1779 een vijfde in de oosterse talen. Daarnaast was er een ereprofessoraat voor anatomie en geneeskunde, gecombineerd met de functie van militair arts van het garnizoen. De Leidenaar Adrien Pelerin werd in 1736 de eerste hoogleraar geneeskunde.[5]

In tegenstelling tot vergelijkbare instituten in steden als Utrecht, Harderwijk en Nijmegen verkreeg de Maastrichtse school nooit het ius promovendi (promotierecht) en kon dus niet uitgroeien tot een volwaardige universitaire instelling. Na de komst van de Fransen (en de verwoesting van het gebouw tijdens het voorafgaande beleg van 1794) hield de school op te bestaan. De opleiding had op dat moment slechts 10 tot 12 studenten.[6]

École centrale, van 1800 tot 1804 gevestigd in het Dominicanenklooster

In 1797 ging in het door Frankrijk geannexeerde Maastricht de École centrale du Département de la Meuse-Inférieure van start, een para-universitair opleidingsinstituut dat in alle 95 Franse departementshoofdsteden werd opgericht.[7] Het instituut was aanvankelijk gevestigd in het door de overheid genaaste Tweede Minderbroedersklooster op de Minderbroedersberg, vanaf 1800 in het voormalige Dominicanenklooster in de Helmstraat. Een van de acht hoogleraren was Jan Pieter Minckeleers (natuur- en scheikunde). Al in 1804 werd de École centrale gedegradeerd tot École secondaire, in feite een gewone middelbare school.[8]

Van 1852 tot 1967 was aan het klooster van de heropgerichte jezuïetenorde een zogenaamd collegium maximum of theologische faculteit verbonden. Vanaf 1934 bezat deze het pauselijk promotierecht. Vanaf 1940 was de faculteit gevestigd in het Canisianum aan de Tongersestraat, het gebouw van de huidige Economische Faculteit. Grote bekendheid genoot de bibliotheek van het Canisianum met meer dan een kwart miljoen banden, vooral op het gebied van de geesteswetenschappen. Na opheffing van de faculteit viel de bibliotheek uiteen. Een deel van de collectie, zo'n 135.000 merendeels oudere werken, ging vanaf 1971 deel uitmaken van de universiteitsbibliotheek van de in oprichting zijnde UM. De kostbaarste handschriften, sommige uit de 15e eeuw, gingen aanvankelijk naar het Berchmanianum in Nijmegen, maar kwamen uiteindelijk toch in de UM-bibliotheek terecht.[9]

Gedurende de 20e eeuw heeft men vanuit Maastricht herhaaldelijk gepoogd wetenschappelijk onderwijs naar de stad te halen. In 1911 al, toen er sprake was van de oprichting van een katholieke universiteit in Nederland, stelde Maastricht zich kandidaat, maar de keuze viel in 1923 op het meer centraal in katholiek Nederland gelegen Nijmegen. In 1947 werden pogingen gedaan een technische hogeschool in Zuid-Limburg te vestigen, maar deze ging naar Eindhoven. De in de Verenigde Staten werkzame, Maastrichtse Nobelprijswinnaar Peter Debye werd ingeschakeld om een dépendance van een gerenommeerde Amerikaanse universiteit naar Maastricht te halen. Ook waren er plannen voor een Belgisch-Nederlandse universiteit, bedoeld voor studenten uit Belgisch en Nederlands Limburg.[10]

Vanaf 1951 werd ingespeeld op plannen voor een achtste medische faculteit in Nederland. In 1965 werden deze plannen concreet en werd de Stichting Wetenschappelijk Onderwijs Limburg (SWOL) opgericht. Een van de grote drijfkrachten achter deze stichting was de Maastrichtenaar Sjeng Tans, van 1965 tot 1969 partijvoorzitter van de Partij van de Arbeid. Een beweegreden voor het kabinet-De Jong om in 1969 te besluiten de nieuwe medische faculteit in Maastricht te vestigen, was de wens van het parlement om de door de mijnsluitingen zwaar getroffen provincie Limburg nieuwe kansen te bieden. De aankondiging van dit nieuws in de Troonrede van 1969 ontketende in Maastricht en Limburg een ongekende golf van enthousiasme: vlaggen gingen in top, kerkklokken luidden en mensen gingen de straat op om feest te vieren.[11]

Poort voormalig Jezuïetenklooster, thans School of Business and Economics. Hier begon de UM in 1974

Na een korte periode van voorbereiding startte in september 1974, ruim een jaar vóór de officiële oprichting, het onderwijs aan de achtste medische faculteit met een vijftigtal studenten. Huisvesting werd gevonden in het enkele jaren eerder leeggekomen, uit de late jaren 1930 daterende complex van de jezuïeten aan de Tongersestraat.

Koningin Juliana opent de RL in 1976. Naast haar Sjeng Tans, gangmaker van het eerste uur

Met de ondertekening van de oprichtingsoorkonde tijdens een plechtigheid in de Sint-Servaaskerk verrichtte koningin Juliana op 9 januari 1976 de openingshandeling en was de Rijksuniversiteit Limburg (RL of RUL) een feit. Harmen Tiddens werd de eerste rector magnificus van de nieuwe, door het rijk bekostigde universiteit; Sjeng Tans werd de eerste voorzitter van het college van bestuur. Als medeoprichter van de universiteit wordt Tans jaarlijks geëerd in de Tanslezing en met de uitreiking van de Tanspenning (voor belangrijke verdiensten voor de UM).

Hal rechtenfaculteit

Na de oprichting van de Faculteit Geneeskunde in 1974, werd al snel duidelijk dat de jonge universiteit door de economische crisis op minder geld kon rekenen dan aanvankelijk gedacht. Dit remde in de beginjaren de groei. In juni 1979 ontvingen de eerste 43 studenten hun doctoraalbul. In 1980 ging de voor Nederland nieuwe opleiding Sociale Gezondheidkunde van start. Hieruit zou later de Faculteit der Gezondheidswetenschappen ontstaan. Omdat het aantal studenten aan deze relatief dure opleidingen beperkt was, stagneerde de ontwikkeling aanvankelijk. In de jaren 1980 werd daarom ingezet op goedkopere, populaire studierichtingen die grote aantallen studenten zouden trekken. Dit streven werd gesteund door de Tweede Kamer, die op 21 december 1978 een motie had aangenomen waarin de minister werd opgedragen ervoor te zorgen dat de RL in 1990 een volwaardige universiteit met 6000 studenten zou zijn. In 1982 ging de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van start. In 1984 volgde de Faculteit der Economische Wetenschappen. Later kwamen daar nog de faculteiten Cultuurwetenschappen (1991) en Psychologie (1995) bij.

Zo groeide de universiteit, na een aarzelende start, uiteindelijk toch vrij snel uit tot een volwaardige universiteit, eerst vooral door politieke steun, later met name door de keuze om af te wijken van het gangbare groeimodel van Nederlandse universiteiten. Gekozen werd voor internationaal gerichte opleidingen (Europese Studies, Internationale Bedrijfskunde, European Law School en European Public Health) en voor opleidingen die voor Nederlandse begrippen nieuw waren (bijvoorbeeld Kennistechnologie en Cultuurwetenschappen). De sterke groei van het aantal studenten in de jaren 1980 en 1990 betrof met name niet-Limburgse studenten: was in 1984 nog meer dan de helft van de studenten afkomstig uit Limburg (48% uit Zuid-Limburg); tien jaar later was dit aandeel geslonken tot minder dan één derde.[12]

Tweetalige aanduiding, Randwyck

In 1996 veranderde de naam van de instelling van Rijksuniversiteit Limburg naar Universiteit Maastricht, mede ingegeven door de internationale naamsbekendheid van Maastricht door het Verdrag van Maastricht (1992). In 2008 werd de naam Maastricht University ingevoerd. Het logo, met de letters UM, bleef behouden.[13] Sinds 2001 bestaat er een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen de wetenschappelijke instellingen van Maastricht en Hasselt onder de naam Transnationale Universiteit Limburg (tUL). In 2002 werd de bachelor-masterstructuur ingevoerd. In hetzelfde jaar ging het University College Maastricht van start. In 2004 werd de Maastricht Graduate School of Governance opgericht. Vanaf 2006 zijn een aantal studierichtingen op de voertaal Engels overgeschakeld. Deze beslissing heeft mede geleid tot een nieuwe instroom van buitenlandse studenten (inmiddels ruim de helft), waardoor de UM geldt als de meest internationale universiteit van Nederland.[14] Anno 2019 vindt het onderwijs grotendeels plaats in het Engels.

Veertig jaar nadat de eerste 50 studenten in 1974 aan hun studie geneeskunde begonnen aan de achtste medische faculteit, telde de Maastrichtse universiteit in 2014 zes faculteiten, ruim 16.000 studenten en ongeveer 3.200 medewerkers,[15] waarmee de UM tot de middelgrote universiteiten van Nederland gerekend kon worden.

In 2019 werd het computersysteem van de universiteit gehackt, waarna de universiteit om erger te voorkomen 197.000 euro heeft betaald aan cybercriminelen. Het leidde tot een onderzoek van de Onderwijsinspectie. Een phishingmail gaf op 15 oktober 2019 de aanzet tot de uitrol van ransomware op 23 december, waardoor systemen ontoegankelijk werden.[16]

Professorenstoet op het Henric van Veldekeplein t.g.v. de 39e dies natalis, 2015. In het midden: eredoctor Jimmy Wales. Links van hem Luc Soete, rechts Martin Paul

Het academisch jaar wordt jaarlijks volgens universitaire traditie geopend met een ochtendsymposium in het Oud Gouvernement, gevolgd door een defilé van het College van Bestuur en hoogleraren (in toga) over het Vrijthof naar het Theater aan het Vrijthof, waar de openingsrede plaatsvindt en een aantal prijzen wordt uitgereikt, onder andere de Edmond Hustinxprijs voor de Wetenschap en de Dr. J.G.H. Tanspenning. De openingsrede wordt uitgesproken door een bekend persoon uit wetenschap of samenleving, in 2004 bijvoorbeeld Helmut Kohl en in 2012 Frans van Vught.

Elk jaar vindt rond 9 januari de dies-viering plaats in de Sint-Janskerk. Hierbij worden traditioneel eredoctoraten en onderwijs- en studentenprijzen uitgereikt. Eredoctoraten werden uitgereikt aan onder anderen Sjeng Tans (1981), Christiaan F. Beyers Naudé (1989), William Baumol (1996) Willem Levelt (2001), Henk Hofland (2001), Jacques Drèze (2005), Paul Crutzen (2013), Frans Timmermans (2015) en Jimmy Wales (2015).[17]

Het huidige college van bestuur (CvB) van de Universiteit Maastricht bestaat uit: Martin Paul (voorzitter), Nick Bos (vicevoorzitter) en Rianne Letschert (rector magnificus).

De eerste voorzitter van het College van Bestuur was medeoprichter van de universiteit Sjeng Tans. Hij werd opgevolgd door achtereenvolgens: Rob van den Biggelaar (1978-1988), Loek Vredevoogd (1988-1994), Karl Dittrich (1994-2003) en Jo Ritzen (2003-'11). Recente vicevoorzitters waren: Anne Flierman (?-2005) en André Postema (2005-'13).

De eerste rector magnificus was Harmen Tiddens (1976-'79). Zijn opvolgers waren achtereenvolgens: Wynand Wijnen (1979-'81), Coen Hemker (1982-'85), Vic Bonke (1985-'91), Job Cohen (1991-'93 en 1995-'98), Hans Philipsen (1993-'95), Arie Nieuwenhuijzen Kruseman (1998-2004), Gerard Mols (2004-'12) en Luc Soete (2012-'16).[18] Op 1 september 2016 trad Soete terug en volgde Rianne Letschert hem op.[19]

• 
  Harmen Tiddens
• 
  Job Cohen
• 
  Jo Ritzen
• 
  Rianne Letschert

Faculteiten Geneeskunde (FHML) en Psychologie (FPN)

University College Maastricht

De UM kent zes faculteiten, die meestal met de Engelse benaming worden aangeduid:

• Faculty of Health, Medicine and Life Sciences (FHML), een fusie van de faculteiten Geneeskunde, Gezondheidswetenschappen en Biomedische Wetenschappen;
• Faculty of Law (FL), ook aangeduid als Faculteit der Rechtsgeleerdheid (FdR);
• School of Business and Economics (SBE), een fusie van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde met de UM Business School;
• Faculty of Science and Engineering (FSE), voorheen Faculty of Humanities and Sciences en Algemene Faculteit;
• Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS), voorheen Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen;
• Faculty of Psychology and Neuroscience (FPN), voorheen Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen;

Health Campus, Scannexus

UNU-MERIT aan de Boschstraat

Zoals aan elke universiteit, zijn er aan de diverse faculteiten van de UM onderzoekscellen verbonden.[20] Daarnaast zijn er een aantal semi-onafhankelijke onderzoeksinstituten.[21] Hieronder een (onvolledige) lijst:

• Care and Public Health Research Institute (CAPHRI)[22]
• Cardiovascular Research Institute Maastricht (CARIM)
• European Centre for Corporate Engagement (ECCE)
• Experimental Psychopathology (EPP)
• School for Oncology and Developmental Biology (GROW)[23]
• H&G Maastricht Brain & Behaviour Institute
• International Centre for Integrative Studies (ICIS)
• Institute for Globalisation and International Regulation (IGIR)[24]
• Maastricht Centre for Arts and Culture, Conservation and Heritage (MACCH), expertisecentrum kunst en erfgoed[25]
• Maastricht Centre for Systems Biology (MaCSBio)[26]
• Maastricht Accounting, Auditing & Information Management Research Center (MARC)[27]
• Maastricht Brain Imaging Centre (M-BIC of Scannexus; voorheen Brains Unlimited)
• Maastricht Centre for Human Rights (MCHR)
• Maastricht European Institute for Transnational Law Research (METRO)
• Maastricht Research Institute/School of Economics and Organizations (METEOR)
• School for Mental Health and Neuroscience (MHeNS)
• Montesquieu Institute, centrum voor Europese parlementaire geschiedenis & constitutionele ontwikkeling
• Maastricht University Centre for International Cooperation in Academic Development (MUNDO)
• Nutrition and Toxicology Research Institute Maastricht (NUTRIM)
• Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA)
• Maastricht Economic and social Research and training centre on Innovation and Technology (UNU-MERIT), onderdeel van de Universiteit van de Verenigde Naties

De Universiteit Maastricht is in Nederland grondlegger van het probleemgestuurd onderwijs, waarbij de studenten kennis maken met de lesstof aan de hand van concrete situatie. Om die reden worden er relatief weinig hoorcolleges gegeven en relatief veel werkcolleges.

Het onderwijs heeft een sterk internationale oriëntatie. Bijna alle zestien Bacheloropleidingen en bijna alle Master- en PhD-opleidingen worden in het Engels aangeboden. Met name de opleidingen Europese Studies, International Business en International Economic Studies trekken veel buitenlandse studenten. Dat geldt ook voor het University College Maastricht en de European Law School. Vanaf het studiejaar 2016-17 vormden de Maastrichtse studenten met een Nederlandse achtergrond voor het eerst een minderheid (49%) in de totale studentenpopulatie.[28] Het aandeel van de buitenlandse studenten bedroeg in 2018 53% en zal naar verwachting verder toenemen. Van de ruim 70.000 Maastrichtse alumni woonde in 2018 ruim een derde in het buitenland.[1] Daarmee kan de Universiteit Maastricht tot de meest internationale van Europa worden gerekend.

De UM participeert in een aantal samenwerkingsverbanden, zoals de Transnationale Universiteit Limburg (tUL), een samenwerking met de Universiteit Hasselt in Diepenbeek (België). In een eerder stadium was er sprake van het samenwerkingsverband ALMA: Aken, Luik, Maastricht - Alliantie.

De laatste jaren speelt onderwijsaccreditatie een steeds grotere rol bij de keuze van studenten voor een bepaalde hogeschool of universiteit. Vanaf 2009 worden alle hoger onderwijsopleidingen in Nederland beoordeeld door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, die de UM steeds positief beoordeelt.

In de door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) gepubliceerde Keuzegids Masters behoort de Universiteit Maastricht tot de beste van Nederland. Volgens de Keuzegids van 2015 was de UM de "beste brede universiteit van Nederland".[29] In 2016 bestempelde de gids de Maastrichtse universiteit als op twee na beste van Nederland. Van de 44 Maastrichtse mastersopleidingen eindigden er 13 binnen hun categorie op de eerste plaats. Daarvan kregen er 4 het kwaliteitszegel van de Keuzegids. Ook de bacheloropleidingen worden door de gids over het algemeen positief beoordeeld: 14 van de 17 beoordeelde UM-bacheloropleidingen behaalden in 2016 een top-3 positie, waarvan 6 als de beste uit de bus kwamen. De opleiding Kennistechnologie en het University College Maastricht ontvingen het kwaliteitszegel van de Keuzegids.[30]

Ook bij de internationale 'rankings' scoort de Universiteit Maastricht goed. Na een jarenlange reeks van stijgingen, daalde de UM in 2016-17 enkele plaatsen in de Times Higher Education World University Rankings (THE) van beste universiteiten wereldwijd en staat thans op plaats 94 (88 in 2015-16). Op de QS World University Rankings daalde de UM in 2016 enkele plaatsen naar de 173e positie (169e in 2015). In een andere belangrijke ranking, de Academic Ranking of World Universities (ARWS of 'Shanghai Ranking') wordt de UM ingedeeld in de categorie "201 tot 300 beste universiteiten". Twee van deze accreditatieorganisaties publiceren tevens jaarlijks een lijst van beste 'jonge' universiteiten wereldwijd (jonger dan 50 jaar). THE plaatste de UM in 2016 op de 4e plaats in deze lijst; QS op de 7e plaats.[31] In een commentaar schreef hoofdredacteur Phil Baty van Times Higher Education in 2014: "(...) this table highlights one truly remarkable performer: Maastricht University. Founded as recently as 1976, it has jumped dramatically into the 100 Under 50 top 10 – reflecting its steady rise up the traditional rankings, too. It is another sign of Dutch higher education’s strength in depth."[32]

Sinds 2007 bezit de School of Business and Economics van de UM de zogenaamde Triple Crown accreditatie (AACSB, EQUIS en AMBA).[33] Slechts 58 hoger onderwijs instellingen bezitten deze drievoudige accreditatie[34]. In een onderzoek van de Financial Times uit 2010 eindigde de business school van de UM op plaats 51 in de top 100 van beste Europese business schools.[35]

Promotieplechtigheid aan de UM

Medewerkers van de UM in de hal van het bestuursgebouw

• Wil Albeda†: hoogleraar economie; medeoprichter Faculteit Economie, minister van Sociale Zaken
• Maurits Allessie: hoogleraar fysiologie, lid van de KNAW
• Marjolein van Asselt, hoogleraar risk management, lid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
• Wiebe Bijker: hoogleraar technologie & wetenschap, met Trevor Pinch grondlegger van Social Construction of Technology (SCOT)
• Peter Van den Bossche: hoogleraar internationaal economisch recht; directeur IGIR (zie onderzoeksinstituten); waarnemend directeur van het WTO Appellate Body Secretariat.[36]
• Theo van Boven: Professor emeritus internationaal recht, voormalig VN-directeur voor mensenrechten en bijzonder VN-rapporteur voor marteling
• Jan Dietz, emeritus hoogleraar management informatiesystemen
• Maarten Doorman: hoogleraar cultuurfilosofie
• Joep Geraedts: emeritus hoogleraar genetica en celbiologie
• Rainer Goebel: hoogleraar cognitieve neurowetenschap, directeur van het Maastricht Brain Imaging Centre, in 1993 winnaar van de Duitse Heinz-Maier-Leibnitz prijs voor cognitieve wetenschappen, lid KNAW
• Ferdinand Grapperhaus: hoogleraar arbeidsrecht, van 2006-14 kroonlid SER, in 2017 benoemd tot minister van Veiligheid en Justitie
• Ernst Homburg: emeritus hoogleraar Geschiedenis van Wetenschap en Technologie
• John Hagedoorn: hoogleraar Strategy & International Business, 'fellow' van United Nations University-MERIT
• Ron Heeren: hoogleraar moleculaire beeldvorming, mededirecteur onderzoeksinstituut M4I
• Geert Hofstede: emeritus hoogleraar Organizational Anthropology & International Management; grondlegger van het Institute for Research on Intercultural Cooperation (IRIC)
• Saskia Klosse: hoogleraar sociaal recht, kroonlid SER
• André Knottnerus: hoogleraar huisartsgeneeskunde, voorzitter van de Gezondheidsraad, lid van de KNAW
• Harald Merckelbach: hoogleraar rechtspsychologie, lid van de KNAW
• Joan Muysken: emeritus hoogleraar macro- en arbeidseconomie; medeoprichter Faculteit Economie
• Franz Palm: hoogleraar econometrie; lid van de KNAW
• Peter Peters: hoogleraar nanobiologie, mededirecteur onderzoeksinstituut M4I (Maastricht Multimodal Molecular Imaging institute)
• Corine de Ruiter, hoogleraar forensische psychologie
• Hein Schreuder: hoogleraar bedrijfseconomie i.h.b. strategie & organisatie; medeoprichter Faculteit Economie & Bedrijfskunde; later "architect van het nieuwe DSM"[37]
• Jan Smits, hoogleraar Europees privaatrecht, lid van de KNAW
• Luc Soete: hoogleraar algemene economie; directeur van onderzoeksinstituut United Nations University-MERIT, lid van de Strategie van Lissabon
• Harmen Tiddens, hoogleraar geneeskunde en eerste rector magnificus

• 
  Rainer Goebel
• 
  Marjolein van Asselt
• 
  Theo van Boven
• 
  Jan Smits

Hoewel het aanvankelijk de bedoeling was dat de Universiteit Maastricht zou uitgroeien tot een campusuniversiteit, werd al vrij snel gekozen voor huisvesting in leegstaande kloosters en andere gebouwen in het centrum van de stad. Deze beslissing heeft geleid tot het behoud en hergebruik van een groot aantal monumentale panden. Vier van de zes UM-faculteiten en diverse administratieve diensten zijn thans in de binnenstad gevestigd.

Een belangrijke concentratie van UM-gebouwen bevindt zich in het westelijk deel van het Jekerkwartier. Door de aanwezigheid van de universiteit en enkele andere instellingen voor hoger onderwijs (de Toneelacademie Maastricht, de Jan van Eyck Academie en het Conservatorium Maastricht) wordt dit deel van het Jekerkwartier ook wel het Quartier Latin van Maastricht genoemd.

Het College van Bestuur van de universiteit zetelt in het voormalige Tweede Minderbroedersklooster op de Minderbroedersberg. Het College wordt om die reden soms spottend aangeduid als "de berg" ("de berg heeft besloten..."). In het gebouw bevinden zich tevens een aantal administratieve afdelingen en de aula, waar de meeste promoties plaatsvinden. De rechtenfaculteit van de UM is gevestigd in het Oud Gouvernement aan de Bouillonstraat. Daartegenover ligt de 17e-eeuwse Hof van Slijpe, waar het Department of Knowledge Engineering (DKE) is ondergebracht (dat in 2019 zal verhuizen naar Randwyck; zie hieronder). Het Herenhuis Hustinx aan de Kapoenstraat 2 herbergt het Science Programme. De School of Business and Economics (SBE) is gevestigd in een groot complex aan de Tongersestraat, dat tot 1967 het Canisianum huisvestte, een klooster en opleidingscentrum van de jezuïeten. De binnenstadlocatie van de Universiteitsbibliotheek Maastricht heeft de plaats ingenomen van de voormalige stadsbibliotheek tussen de Grote Looierstraat en de Nieuwenhofstraat. Het informatiecentrum van de UM is ondergebracht in het voormalige Bonnefantenklooster aan de Ezelmarkt. Het University College Maastricht zetelt in de Nieuwenhof, een voormalig begijnhof.

• 
  Tongersestraat, Canisianum (SBE)
• 
  Bouillonstraat, Oud Gouvernement (rechten)
• 
  Bouillonstraat, Hof van Slijpe (DKE)
• 
  Kapoenstraat, Huis Hustinx (Science Programme)

Onder de poort van de Hof van Tilly

Veel andere universitaire instellingen zijn gehuisvest in historische panden elders in het centrum van de stad. In de vlak bij het Jekerkwartier gelegen Abtstraat bezit de universiteit enkele panden, die als overloop voor de rechten- en economische faculteit worden benut. Het talencentrum van de UM is gevestigd in een oud kanunnikenhuis aan het Sint Servaasklooster. De Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS) is ondergebracht in een aantal gebouwen aan de Grote Gracht, onder andere de Hof van Tilly (genoemd naar de graaf van Tilly, de militaire gouverneur van Maastricht, die er begin 18e eeuw woonde) en het Huis Soiron (gebouwd door Mathias Soiron voor zijn broers, kanunniken van Sint-Servaas).

• 
  Sint Servaasklooster 32 (Talencentrum)
• 
  Grote Gracht, Hof van Tilly (FASoS)
• 
  Grote Gracht, Huis Soiron (FASoS)
• 
  Grote Gracht, Ursulinenscholen (FASoS)

Health Campus in Randwyck

In de kantorenwijk Randwyck, aan de zuidoostkant van Maastricht, zijn de faculteiten Health, Medicine and Life Sciences (FHML) en Psychology and Neuroscience (FPN) gevestigd. Daar bevindt zich ook het Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM). In 2010 werd een gezamenlijke investeringsholding van azM en UM gevormd, het Maastricht University Medical Centre Plus (MUMC+). In deze holding zullen ook alle nieuwe bedrijven en onderzoeksinstellingen die zich met life-sciences bezighouden gebundeld worden. Daarvoor wordt in Randwyck de Brightlands Health Campus ontwikkeld (niet te verwarren met de prestigieuze, in 2009 afgeblazen Campus Maastricht van Santiago Calatrava). Onder de naam "Brightlands" opereren in Limburg drie andere campussen: op het Chemelot-terrein in Sittard-Geleen (waar de UM nauw bij betrokken is), en verder in Heerlen en Venlo.[38] In 2019 kocht de UM een kantoorpand aan de Paul-Henri Spaaklaan, waar zich na een interne verbouwing het Department of Knowledge Engineering zal vestigen.[39]

• 
  Academisch ziekenhuis
• 
  Medische faculteit
• 
  Peter Debyeplein 1
• 
  Paul Henri Spaaklaan 1

Tapijnkazerne

In verband met de snelle groei van het aantal studenten, ook in de komende jaren, zoekt de UM naar uitbreidingsmogelijkheden, zowel in Randwyck als in het centrum van Maastricht. In 2013 bereikten de rijksoverheid, de gemeente Maastricht, de provincie Limburg en de universiteit overeenstemming over de aankoop van de terreinen van de leegstaande Tapijnkazerne, aan de rand van het Jekerkwartier. De bedoeling is dat een deel van het terrein bij het Stadspark wordt gevoegd en dat de bestaande, deels monumentale gebouwen in gebruik worden genomen door de UM.

De Campus Venlo is een satellietvestiging van de UM gelegen in het centrum van Venlo. De aangeboden studie- en onderzoeksprogramma's zijn gericht op de al aanwezige kennis in de regio Noord-Limburg (agribusiness, gezonde voeding, logistiek en supply chain management). Campus Venlo is gevestigd in een pand aan de Nassaustraat, vlak bij het Julianapark. De Universiteit Maastricht verzorgt hier twee Engelstalige masteropleidingen en een Engelstalige bacheloropleiding.

Zoals gebruikelijk aan Nederlandse universiteiten, zorgt de UM niet zelf voor studentenhuisvesting. Wel participeert de universiteit in de Stichting Studentenhuisvesting Maastricht, het Kamerburo en het Guesthouse UM. Het Guesthouse UM verhuurt ca 900 gemeubileerde kamers en studio's voor short stay (korter dan 1 jaar). De Maastrichtse woningbouwverenigingen Woonpunt, Servatius en Maasvallei hebben gezamenlijk zo'n 3000 kamers en appartementen beschikbaar voor studenten. De meeste kamers, zo'n 4000, worden verhuurd door particuliere verhuurders. De meeste studenten wonen in de centrumwijken Binnenstad, Jekerkwartier, Kommelkwartier, Statenkwartier, Boschstraatkwartier, Sint Maartenspoort en Wyck en in de dicht tegen het centrum gelegen wijken Brusselsepoort en Wyckerpoort.

Het Studenten Service Centrum (SSC) is gevestigd in het voormalige Bonnefantenklooster in het Jekerkwartier. Het SSC verstrekt onder andere informatie over beurzen en leningen, visa en verblijfsvergunningen, in- en uitschrijving, studentenbegeleiding, studeren met een functiebeperking, het vinden van woonruimte en sporten aan de UM. Studium Generale, onderdeel van het SSC, biedt lezingen, debatten, films, theatervoorstellingen en concerten, speciaal bedoeld voor studenten. Verder organiseert het centrum de centrale introductieweek voor nieuwe studenten, de INKOM.

Het Maastrichtse studentenpastoraat Tafelstraat 13 is oecumenisch van opzet. Er wordt nauw samengewerkt met het Studenten Service Centrum van de UM en de protestantse Sint-Janskerk en de rooms-katholieke Onze-Lieve-Vrouwebasiliek, beide in de binnenstad van Maastricht gelegen. In het pand aan de Tafelstraat werken twee studentenpastores en worden wekelijks activiteiten georganiseerd.

De Observant is het onafhankelijk weekblad van de Universiteit Maastricht dat in 1980 werd opgericht. 'D'n Observant' is ook de naam van een kunstmatige berg boven op het plateau van de Sint-Pietersberg. Het blad verschijnt iedere donderdag online in een Nederlandstalige en een Engelstalige versie, en in een tweetalige papieren versie. Het gedrukte blad is gratis voor leden van de universitaire gemeenschap.

Naast de Observant is er sinds 2012 een Engelstalig tv-programma, BreakingMaas genaamd. Het programma, met reportages en entertainment, wordt gemaakt door internationale studenten en is wekelijks te zien op de lokale televisiezender RTV Maastricht en op YouTube en Facebook.

Aangezien het aantal studenten in de afgelopen jaren fors is toegenomen, ook aan andere hogeronderwijsinstellingen in Maastricht, heeft dat in enkele gevallen tot frictie geleid met andere bewoners, die de aanwezigheid van een groot aantal studenten in hun buurt als overlast ervaren. Bewoners van de buurt Brusselsepoort tekenden in 2013 bezwaar aan tegen de herbestemming van steeds meer panden in hun buurt tot studentenhuisvesting.[40] De sociëteit 'De Kaap' van Circumflex, de grootste studentenvereniging met ca 600 leden, is gevestigd in het Statenkwartier, waar de wrijving tussen studenten en andere bewoners zich eveneens openbaart.[41] Twee andere, grote studentenverenigingen zijn inmiddels naar locaties buiten het centrum verhuisd: KoKo naar de botermijn nabij station Maastricht en Tragos naar Fort Willem I. Ook de sociëteit van de studentenroeivereniging Saurus, die met ca 450 leden het karakter van een studentengezelligheidsvereniging draagt, is in 2011 van de binnenstad naar de Belvédère-haven verplaatst, waar zich ook het nieuwe botenhuis bevindt.

• 
  'De Kaap', SV Circumflex, Capucijnenstraat
• 
  Sociëteit MSV Tragos, Fort Willem I
• 
  Studentenschermvereniging MAS Incontro
• 
  Winnend karateteam van SKVM Kinran, 2006