Marc Van Ranst

Marc Van Ranst studeerde geneeskunde aan de Universiteit Hasselt (toen L.U.C.) en behaalde zijn bachelordiploma in 1986.[2] Hij studeerde in 1990 af aan de KU Leuven als arts en volgde sinds 1985 ook een opleiding aan het Leuvense Rega Instituut voor Medisch Onderzoek. De eerstvolgende vier jaar werkte hij aan het Albert Einstein College of Medicine in New York. In 1994 behaalde hij een doctoraat in de virologie. Nog eens vier jaar later werd hij specialist in de klinische biologie.

Sinds 1 oktober 1999 is Marc Van Ranst hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde van de KU Leuven, waar hij virologie, epidemiologie en bio-informatica doceert. Hij is er ook lid van het Laboratorium Klinische en Epidemiologische Virologie (Rega Instituut), waarvan hij op 1 oktober 2018 diensthoofd werd. In 2010 werd Van Ranst lid van het Bestuurscomité UZ Leuven. In 2012 werd hij voorzitter van het Departement Microbiologie, Immunologie en Transplantatie van de Groep Biomedische Wetenschappen KU Leuven alsook voorzitter van de Beoordelingscommissie van deze groep.[3][4]

Van Ranst werd in 2014 diensthoofd laboratoriumgeneeskunde van het UZ Leuven.[5] Hij is er tevens verantwoordelijke van het Aids Referentie Laboratorium en lid van de Divisie Leuven Universitair Vaccinologie Centrum.

Sinds 1995 is hij ook academisch verbonden aan de Faculty of Natural Sciences van de Karelsuniversiteit in Praag, waar hij bio-informatica doceert.[2]

Hij publiceerde meer dan 270 artikels in peer reviewed tijdschriften[2] alsook acht hoofdstukken in wetenschappelijke boeken over moleculaire evolutie en bio-informatica. Marc Van Ranst is tevens hoofdredacteur van VacciNews.net,[6] een socialmediaplatform dat informatie verschaft over vaccins.

• 2004: European Clinical Virology Heine-Medin award van de European Society for Clinical Virology[7]
• 2005: eredoctoraat aan de Universiteit van Kalmar in Zweden[2]

Op 1 mei 2007 werd Van Ranst op voorstel van minister van Volksgezondheid Rudy Demotte (PS) door de regering benoemd tot voorzitter van het wetenschappelijk comité van het in 2006 opgerichte 'Interministerieel Commissariaat Influenza'. Hij volgde daarmee Piet Vanthemsche op. Als Influenza Commissaris kreeg hij de opdracht om België voor te bereiden op een mogelijke grieppandemie bij de mens als gevolg van de vogelgriep. De opdracht behelsde ook het beheer over een Belgisch urgentieplan.[8]

In 2009-2010 was hij verantwoordelijk als interministerieel commissaris voor crisismanagement tijdens de Mexicaanse grieppandemie.[2]

Tijdens de COVID-19-pandemie van 2020 is Marc Van Ranst zowel lid van de 'Risk Assessment Group' (RAG), dat de risico's van het coronavirus SARS-CoV-2 voor de volksgezondheid analyseert, als van het 'Wetenschappelijk comité Coronavirus' dat de diverse Belgische gezondheidsautoriteiten adviseert over de bestrijding van het griepvirus alsook prognoses maakt over de ontwikkeling en de verspreiding ervan in België. Beide organen vallen rechtstreeks onder de federale Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld).[9] De krant De Morgen noemde Professor Van Ranst een "kompas in de strijd tegen het coronavirus"[10] en zijn inzet werd omschreven als cruciaal.[11] De conservatieve Vlaams-nationalistische nieuwswebsite SCEPTR plaatste echter kanttekeningen bij tegenstrijdige verklaringen van Van Ranst.[12]Sinds begin april 2020 maakt Marc Van Ranst ook deel uit van de zogenaamde GEES (Groep van Experts belast met de Exit-Strategie), een tienkoppige werkgroep van deskundigen die door premier Sophie Wilmès werd opgericht om de Belgische exitstrategie uit de lockdown voor te bereiden en de corona-maatregelen te versoepelen.[13]

Voor zijn aanpak van de Mexicaansegriep-pandemie in 2009 kreeg Van Ranst kritiek van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS), die hem verweten de "fouten van zijn chaotische beheer" af te schuiven op de artsen en slecht te communiceren met de apothekers. Volgens Van Ranst zouden huisartsen zich gedragen als "zakkenrollers die zich verrijken door de vaccinatie te laten betalen als een gewone consultatie". Deze uitspraak plus de miscommunicatie zorgden ervoor dat de BVAS in oktober van datzelfde jaar zijn ontslag eiste. Hier werd geen gehoor aan gegeven: minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx bevestigde haar vertrouwen in Van Ranst, maar riep hem ook tot de orde.[14] Drie maanden eerder had het Syndicaat Vlaamse Huisartsen al geklaagd dat ze zich genoodzaakt zagen om tegen betaling een voorschrift voor het anti-virale middel Tamiflu aan risicopatiënten (bejaarden, kinderen, chronisch zieken) voor de apotheker te schrijven gelet op de verzuimde bevoorrading aan de artsen en de gebrekkige distributie van de gratis griepremmer door het leger.[15]

In november 2009 kreeg Van Ranst kritiek van Michel D'Hooghe, toenmalig voorzitter van de Medische Commissie van de FIFA, nadat Van Ranst zijn ongenoegen had geuit over enkele Belgische topvoetbalclubs die hun spelers hadden ingeënt tegen de Mexicaanse griep. Volgens Van Ranst ging het om misbruik van de openbare gezondheidszorg omdat het vaccin alleen voor risicoberoepen en -patiënten bestemd was. D'Hooghe, die zich gesteund voelde door de Wereldgezondheidsorganisatie, meende dat de inenting toch nodig was voor topvoetballers omdat die vaak reizen.[16]

In het Franse maandblad Politique magazine van november 2010 werd Marc Van Ranst genoemd als een van de vijf experten van het wetenschappelijk comité van het Interministerieel Commissariaat Influenza, die het GlaxoSmithKline-vaccin tegen het Mexicaans griepvirus H1N1 hadden aanbevolen bij de federale overheid, die een financiële link hadden met datzelfde farmabedrijf. Volgens het artikel zou er bij de toekenning van het leveringscontract, dat verliep zonder openbare aanbesteding,[17] bijgevolg sprake zijn van een belangenconflict.[18] In een persoonlijke reactie op een internetforum wijst Van Ranst er op dat het normaal is dat universiteiten en onderzoeksinstituten voor hun fundamenteel of klinisch onderzoek onderzoeksgelden krijgen van farmaceutische firma's en dat deze samenwerking zelfs wordt aangemoedigd door de diverse overheden. Bovendien moeten activiteiten van artsen(verenigingen) die gesponsord worden door de farmaceutische industrie desgevraagd worden goedgekeurd met een visum van 'MDeon',[19] een in 2006 opgericht, wettelijk erkend en zelfregulerend deontologisch platform dat bestaat uit vertegenwoordigers van farmabedrijven en artsenverenigingen en dat samenwerkt met het Ministerie van Volksgezondheid.[20]