Arum (plaats)
Arum is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
 | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 8′ NB, 5° 29′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.045[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 8822 | ||||
| Woonplaatscode | 2302 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Dorpsgezicht | |||||
 | |||||
| De herberg van het dorp | |||||
| |||||
Het ligt ten noordwesten van Bolsward en ten zuidoosten van Harlingen, in de streek de Bouwhoek. Door het dorp stroomt de Arumervaart die overgaat in de Harlingervaart. In 2019 telde het dorp 1.045 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Baarderburen en Grauwe Kat.
Geschiedenis
Op 4 juli 1380 werd nabij Arum een veldslag geleverd tussen de monniken van Ludingakerk en die van Oldeklooster, waarbij in totaal meer dan 130 man sneuvelden. De edelen Sicke Gratinga en Gale Hania, zwaargewond, werden naar Ludingakerk teruggevoerd. Hania zou overlijden aan zijn verwondingen. Zei verder de Slag bij Arum.
Het dorp zelf is ontstaan op een terp, een grote terp. Bij de afgraving van de terp in 1895 werd een houten zwaardje gevonden dat uit 600 komt. De oorsprong van het dorp ligt misschien in wat later Baarderburen is geworden, daar werd in een weiland een skelet van een kind gevonden dat 700 jaar ouder was dan het zwaardje.
Het dorp werd in 1275 vermeld als Aldenem, in 1400 als Aeldrum, in 1452 als Altarum, in 1466 als Arum, in 1482 als Alderum, in 1505 als Althaarum, in de 16e eeuw als Alt Arum en in 1595 als Arom. De plaatsnaam zou mogelijk verwijzen naar het feit dat het een woonplaats (heem/um) was van de persoon Alder.
Het dorp kende enkele voorname families, waaronder het geslacht Van Sytzama.
Van 1 januari 1812 tot 1 oktober 1816 was Arum een zelfstandige gemeente. Tot 2011 lag Arum in de voormalige gemeente Wonseradeel.
Kerken
Het dorp heeft een viertal kerkgebouwen. De oudste is de Lambertuskerk. Deze heeft een basis uit rond 1200 maar werd in 1664/65 dermate verbouwd na brand wegens blikseminslag dat daar weinig van terug is te vinden. In de 19e eeuw brandde er bovendien een deel van de kerk af waardoor het een gecombineerde kerk is geworden qua tijdsbeeld. Het is de enige kerk die nog dienst doet.
De Gereformeerde kerk van Arum verving in 1910/11 de in 1862 gebouwde kerk die daarna een werkruimte werd. De vervangende kerk deed tot 2012 dienst als kerk. De vierde kerk was de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Deze dateert uit 1957 en deed tot 1996 dienst als kerk. Daarna is hij omgebouwd tot een woning.
Sport
Het dorp heeft een eigen voetbalvereniging, VV Arum. De kaatsvereniging Willem Westra heeft een veld in de buurtschap Grauwe Kat.
Cultuur
Het dorp was lang verdeeld in het culturele leven door de religie, van veel culturele organisaties waren er twee. Dat is in de loop van de twintigste eeuw veranderd. Er zjn echter sinds 1989 twee toneelverenigingen. Destijds werd Teater Selskip Arum opgericht terwijl de andere, Frysk Selskip Arum in 1909 was opgericht. Verder heeft het dorp onder meer de muziekvereniging Wubbenus Jacobs, die werd opgericht in 1920.
Onderwijs
Tot het schoolseizoen 2017/2018 had het dorp twee basisscholen, de openbare school De Opslach en de christelijke school De Hoekstien. Daarna zijn de twee samengegaan in de Ontmoetingsschool De Oanrin.
Geboren in Arum
- Rudolphus Hamerster Dijkstra (1833-1878), burgemeester
- Saekle Greijdanus (1871-1948), theoloog
- Johannes Rijpstra (1889-1944), burgemeester
- Jan Fokkema (1893-1966), ambtenaar, dominee en politicus
- Jacob Wijngaard (1944-), wiskundige en hoogleraar
- Wim Beckers (1955-), componist, tekstschrijver, gitarist en zanger
- Jan Willem Sap (1962-), jurist, politiek theoreticus en hoogleraar
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Arum (Friesland) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |