Station Amsterdam Zuid
Station Amsterdam Zuid is een spoorweg- en metrostation in Amsterdam, in het stadsdeel Zuid, midden in het Zuidas-gebied. Het station ligt ingeklemd tussen de beide banen van Ringweg A10 (Zuid) waardoor verdere uitbreiding wordt bemoeilijkt. Het station ligt op het traject Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Weesp.
Amsterdam Zuid
| ||||
Station Amsterdam Zuid, 15 mei 2006 | ||||
Plaats | Amsterdam | |||
Afkorting | Asdz | |||
Opening | 21 december 1978 | |||
Reizigers | 60.819 (2018)[1] | |||
Constructie | ||||
Perrons | 2 | |||
Toegang | via poortjes | |||
Perronsporen | 4[2] (trein) | |||
Treinvervoer | ||||
Treinvervoerder | ||||
Spoorlijn(en) | Schiphollijn | |||
Metrostation | ||||
Metrovervoerder | ||||
Type | Talud | |||
Perrons | 2 | |||
Perronsporen | 4 | |||
Metro | ||||
Lijn Richting | Volgend station | |||
50 Isolatorweg | Amstelveenseweg | |||
50 Gein | RAI | |||
51 Isolatorweg | Amstelveenseweg | |||
51 Centraal Station | RAI | |||
52 Noord | Europaplein | |||
52 Zuid | Eindpunt | |||
Tram en bus | ||||
Tramvervoerder | ||||
Busvervoerder | ||||
Stadsbus | 15 | 55 | 62 | 65 | |||
Streekbus | 242 & 244 | |||
R-net (bus) | 341 | 346 | 348 | 358 | |||
Ligging | ||||
Coördinaten | 52° 20′ NB, 4° 52′ OL | |||
Externe link | NS-stationsinformatie | |||
Locatie van het metrostation | ||||
|
Geschiedenis
Station Amsterdam Zuid werd reeds op de huidige plaats geprojecteerd in het Plan Zuid van 1915, onder de naam Zuiderstation aan de Minervalaan.
Pas 63 jaar later werd het in de oorspronkelijke plannen voor de Schiphollijn genoemde Amsterdam Minervalaan geopend als Amsterdam Zuid op 20 december 1978, toen een pendeldienst tussen dit station en Schiphol ging rijden. Omdat dit een van de rest van het spoorwegnet geïsoleerd bedrijf was (eilandbedrijf), was uitwisseling van materieel tot 1981 alleen mogelijk via de Haarlemmermeerspoorlijn naar Nieuwersluis. De dienst werd in mei 1981 enerzijds verlengd naar Leiden en anderzijds naar het tijdelijke station RAI. Na de opening van het World Trade Center aan het Zuidplein werd de naam in juni 1985 veranderd in Amsterdam Zuid WTC. De zogenoemde Zuidtak van de Ringspoorbaan is in juni 1993 geopend, met de verlenging van station RAI via Duivendrecht en Diemen Zuid naar Weesp.
Met ingang van de dienstregeling van 2007 verviel de toevoeging WTC weer.
Verbouwingen 2005-2006
Tussen mei 2005 en december 2006 is het station verbouwd, waarbij het bestaande perron in westelijke richting is verlengd, er een tweede eilandperron is aangelegd ten zuiden van het oude perron, met een overkapping gelijk aan het bestaande perron, en beide perrons zijn voorzien van twee trappen in de stationshal en (uiteindelijk) twee trappen aan beide uiteinden van de perrons. Ook zijn beide perrons bij deze verbouwing uitgerust met een lift. Het nieuwe perron kreeg de sporen 1 en 2 toebedeeld terwijl het oude perron de sporen 3 en 4 kreeg toebedeeld in plaats van de oorspronkelijke sporen 1 en 2.
Verbouwing 2011-2012
In 2011 werd de entree aan het Gustav Mahlerplein verbouwd. De doorstroming vanaf het plein werd verbeterd, het aantal fietsenstallingen werd verdubbeld en aan het plein werden nieuwe winkels toegevoegd. Van januari tot maart 2012 werd ook de entree aan het Zuidplein verbouwd en voorzien van nieuwe winkels.[3] In het najaar van 2012 zijn de perrons ook in oostelijke richting iets verlengd. In 2017 werden de perronkappen verlengd over het verlengde perron.
Treinstation
Amsterdam Zuid is een station voor intercity- en sprintertreinen.
Treindiensten
De treinseries die in de dienstregeling 2020 stoppen op Amsterdam Zuid zijn:
Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
---|---|---|---|
700 | Intercity | Den Haag Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Groningen | Vormt tussen Den Haag Centraal en Zwolle een halfuursdienst met serie 1800. Vormt tussen Lelystad Centrum en Leiden Centraal samen met de 1800 een scheve kwartierdienst met de serie 2400. Vormt tussen Zwolle en Groningen een halfuursdienst met serie 500. Stopt tussen Zwolle en Groningen alleen 's morgens vroeg en 's avonds laat op alle stations. |
1600 | Intercity | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Amersfoort Centraal – Deventer – Hengelo – Enschede | Vormt tussen Schiphol en Amersfoort Centraal een halfuursdienst met serie 11600. Vormt tussen Amersfoort Centraal en Enschede een halfuursdienst met serie 1700. |
1800 | Intercity | Den Haag Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Meppel – Leeuwarden | Vormt tussen Den Haag Centraal en Zwolle een halfuursdienst met serie 700. Vormt tussen Lelystad Centrum en Leiden Centraal samen met de 700 een scheve kwartierdienst met de serie 2400. Vormt tussen Zwolle en Leeuwarden een halfuursdienst met serie 600. |
2400 | Intercity | Lelystad Centrum – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht | Rijdt niet na 22:00 uur. Vormt tussen Lelystad Centrum en Leiden Centraal een scheve kwartierdienst met de series 700/1800. Vormt tussen Leiden Centraal en Dordrecht een kwartierdienst met de serie 2200. |
3100 | Intercity | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Nijmegen | Rijdt niet na 22:00 uur |
3500 | Intercity | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo | |
3700 | Intercity | Dordrecht – Rotterdam Centraal – Schiedam Centrum – Delft – Den Haag HS – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo | Rijdt alleen 's avonds en op zondag. Vervangt de 2400 en de 3500. |
4300 | Sprinter | Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Weesp – Almere Centrum – Almere Oostvaarders | Enkele ritten naar Lelystad C |
5700 | Sprinter | Utrecht Centraal – Hilversum – Weesp – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Hoofddorp | Rijdt niet na 20:00 uur. |
11600 | Intercity | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Hilversum – Amersfoort Centraal – Amersfoort Schothorst | Vormt tussen Schiphol en Amersfoort een halfuursdienst met serie 1600 |
Metrostation
De officiële GVB-naam voor het station is Station Zuid. Tot 10 december 2006 was het Zuid/WTC.
Station Zuid is sinds 1990 een halte van metro/sneltramlijn 51 tussen het Centraal Station en Amstelveen. Per 3 maart 2019 rijdt deze lijn niet meer als sneltram naar Amstelveen maar is deze als metrolijn 51 verlegd naar Isolatorweg. Sinds 1997 is Zuid ook een metrostation van metrolijn 50 (Isolatorweg – Gein). Op 22 juli 2018 werd de Noord/Zuidlijn (lijn 52) in gebruik genomen na een bouwtijd van ruim 15 jaar. Deze lijn heeft zijn eindpunt op Station Zuid gekregen, Dit is aangelegd op de plaats van de vroegere tramhalte van lijn 5, hierdoor is slechts één perronspoor beschikbaar voor aankomende en vertrekkende reizigers. Vanaf het perron van lijn 52 is er wel een cross-platform overstap mogelijk op de lijnen 50 en 51 richting Isolatorweg.
De metro's die op Station Zuid stoppen zijn:
Lijn | Kleur | Traject | via | Opening | |
---|---|---|---|---|---|
50 | Ringlijn | Groen | Isolatorweg – Gein | Sloterdijk, Lelylaan, Station Zuid, RAI, Overamstel, Duivendrecht, ArenA, Academisch Medisch Centrum, Reigersbos | 28 mei 1997 |
51 | Metrolijn 51 | Oranje | Isolatorweg – Centraal Station | Sloterdijk, Lelylaan, Station Zuid, Overamstel, Amstelstation, Wibautstraat, Weesperplein, Waterlooplein, Nieuwmarkt | 30 november 1990/3 maart 2019 |
52 | Noord/Zuidlijn | Blauw | Noord – Station Zuid | Noorderpark, Centraal Station, Rokin, Vijzelgracht, De Pijp, RAI | 22 juli 2018 |
Tram-/busstation
Tussen 1978 en 1990 had tramlijn 5 zijn eindpunt op het Zuidplein (stationsplein) voor het station. Ook de bussen hadden daar hun haltes. Van 1990 tot 2008 was de halte van tramlijn 5 (van en naar Amstelveen) geïntegreerd in het metrostation Zuid. Sinds 1 mei 2008 heeft de tram een nieuwe route via de Strawinskylaan om ruimte te maken voor de aanleg van de Noord/Zuidlijn. Er zijn nu haltes op het verhoogde busstation aan de Strawinskylaan, iets ten noorden van het station, en op de Parnassusweg, die toegang geeft tot de trappen aan het westelijk uiteinde van de treinperrons.
Lijn | Soort | Vervoerder | Route |
---|---|---|---|
5 | Stadstram | GVB | Amstelveen Stadshart – Station Zuid – Leidseplein – Westergasfabriek (Van Hallstraat) |
6 | Spitstram | GVB | Amstelveen Stadshart – Station Zuid |
15 | Stadsbus | GVB | Station Sloterdijk – Bos en Lommerplein – Mercatorplein – Surinameplein – Hoofddorpplein – Olympiaplein – Station Zuid |
55• | Pendelbus | GVB | Station Zuid – Amstelveen Westwijk |
62 | Stadsbus | GVB | Station Lelylaan – Hoofddorpplein – Olympisch Stadion – Vumc – Station Zuid – Gelderlandplein Oost – Amstelpark – Europaplein – Victorieplein – Amstelstation |
65 | Stadsbus | GVB | KNSM-Laan – Azartplein – Javaplein – Middenweg – Amstelstation – Victorieplein – Maasstraat – Apollolaan – Station Zuid |
242 | Spitsbus | Connexxion | Mijdrecht Centrum – Uithoorn Centrum – Uithoorn Busstation – Poortwachter – Amstelveen Busstation – VUmc – De Boelelaan – Station Zuid |
244 | Spitsbus | Connexxion | Haarlem Delftplein – Pr. Bernharlaan – Burg. Reinaldapark – Amstelveenseweg – VUmc – De Boelelaan – Station Zuid |
R-net | |||
341 | Streekbus | Connexxion | Hoofddorp, Spaarne Gasthuis – Station Zuid |
346 | Streekbus | Connexxion | Haarlem NS – Tempeliersstraat – Schipholweg – Amstelveenseweg – VUmc – De Boelelaan – Station Zuid |
348 | Streekbus | Connexxion | Station Zuid – Amstelveen Busstation – Uithoorn Busstation |
358 | Streekbus | Connexxion | Station Zuid – Kudelstaart |
- Sinds 3 maart 2019 vervangt buslijn 55 het zuidelijk deel van de Amstelveenlijn tussen Station Zuid en Amstelveen Westwijk. Dit wegens werkzaamheden tot aanleg van de Amsteltram.
Toekomstige ontwikkelingen
Zuidasdok
Op 9 februari 2012 sloten de gemeente Amsterdam, provincie Noord-Holland en het Rijk een akkoord waardoor de Ringweg A10 bij Station Zuid ondergronds wordt gelegd. Dit wordt het Zuidasdok. De kosten bedragen zeker 1,4 miljard euro. Hierbij worden ook de metroperrons op station Zuid 'omgeklapt' van de oostzijde naar de westzijde, wat in 2019 het einde betekent van de Amstelveenboog, de verbindingstunnel van Station Zuid naar de Buitenveldertselaan; daarmee is een verlenging van de Noord/Zuidlijn richting Amstelveen (voorlopig) van de baan. De verlenging is echter niet onmogelijk gemaakt. In het ontwerp van de fundering van de ondergrondse A10, is de mogelijkheid gebleven in de toekomst een nieuwe 'Amstelveenboog' te realiseren.[4]
Als de rijbanen van de A10 ondergronds liggen komt daar bovenop veel ruimte vrij. De gemeente Amsterdam grijpt deze kans aan om Station Zuid flink uit te breiden. Zo komt er een nieuw busstation aan de noordzijde en een tramstation in de Schönberglaan aan de zuidwestkant, waar trams 5, 24 en de omgebouwde Amsteltram hun haltes zullen krijgen. Het treinstation zelf wordt ook onder handen genomen het geheel krijgt een duurzame uitstraling. De perrons worden verbreed, net als de Minervapassage. Ook wordt er een gehele nieuwe passage gebouwd de Brittenpassage ter hoogte van de gelijknamige straat. Daarnaast zullen de metroperrons westwaarts verschuiven, waardoor ze centraal komen te liggen tussen de beide passages.
De bouwwerkzaamheden aan het Zuidasdok starten in 2019 en het project zou rond 2028 moeten worden opgeleverd.[5]
Internationaal treinstation
Al sinds 2011 bestaat vanuit de gemeente en de NS de wens om Amsterdam Zuid om te vormen in een van de belangrijkste stations van Nederland, met stops van de Thalys, Fyra (nu Intercity direct), ICE International en de Noord/Zuidlijn.[6] Met de aansluiting op de HSL-Zuid zou het station voor 3 miljoen inwoners op minder dan 45 minuten afstand komen te liggen.
In het project Zuidasdok was al bij voorhand aan de zuidzijde van station Amsterdam Zuid ruimte gereserveerd voor een extra perron en een 5e en 6e spoor.
Op 18 juni 2018 maakte staatssecretaris Van Veldhoven van IenW dat ze samen met Vervoerregio Amsterdam heeft besloten tot uitbreiding van station Amsterdam Centraal en Station Amsterdam Zuid. Er is afgelopen jaar gekeken welke mogelijkheden er zijn, vanuit de analyse die in opdracht van IenW door ProRail en NS is uitgevoerd, is besloten tot het terugbrengen van doorgaande sporen van 10 naar 9 op het Centraal Station, Daarnaast is ook besloten tot aanleg van het 5e en 6e spoor op Amsterdam Zuid. Daarbij wordt al vervroegd gebruik gemaakt van de ruimtereservering voor een 5e en 6e spoor waar het project Zuidasdok al rekening mee hield.[7]
Te samen met dit eerdere besluit is besloten tot het omvormen van Station Zuid tot een volwaardige internationale hub. Immers komt er met de aanleg van de extra sporen op Amsterdam Zuid ruimte vrij om de internationale treinen zoals de Thalys, Intercity direct, ICE International en de Eurostar hier te laten stoppen. Nu komen deze treinen nog aan op het Centraal Station, maar hier gaat echter het aantal treinsporen terug van 11 naar 9 doorgaande treinsporen. Er is gekozen voor Amsterdam Zuid als internationale hub wegens de internationale allure van de Zuidas. Het 5e en 6e spoor moet voor 2030 gerealiseerd zijn.[8]
Verbouwing van de Amstelveenlijn
Vanaf maart 2019 zijn werkzaamheden gestart om van de Amstelveenlijn het traject tussen Station Zuid en Amstelveen Westwijk een vernieuwde tramverbinding te maken. Dit wordt de nieuwe Amsteltram.
Metrolijn naar Schiphol
In de op 6 juni 2007 gepubliceerde Metronetstudie wordt dieper ingegaan op de mogelijke ontwikkeling van het metronet tot 2020.[9] Zo wordt in het kader van de bereikbaarheid van de Schiphol gekeken tot verlenging van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol. Dit omdat het reizigersaantal van en naar schiphol per spoor blijft groeien, waardoor er in de nabije toekomst een capaciteitsgebrek zou optreden.
Voor de verlenging ontwikkelde men drie varianten.
- De eerste gaat uit van een verlenging van de Noord/Zuidlijn parallel aan de A4 en de NS-spoorlijn naar Schiphol.
- De tweede variant gaat uit van de Amstelveenlijn, die tot aan de splitsing voor Amstelveen-Centrum gevolgd wordt waarna deze afbuigt langs het Centrum van Amstelveen en het busstation, om grotendeels parallel aan de A9 Schiphol te bereiken. In het Meerjaren Infrastructuur Programma Amsterdam van 2005 is met deze verlenging rekening gehouden.[9]
- De derde optie gaat uit van een nieuw te bouwen Oost/Westlijn, waarbij de lijn langs de westkant van Badhoevedorp en via het tracé van tramlijn 1 door Osdorp naar Station Lelylaan zou lopen. Vanaf hier zou de lijn ondergronds in oostelijke richting naar de binnenstad lopen.
Op 18 december 2015 publiceerde afdeling Metro en Tram van de gemeente Amsterdam op wijnemenjemee.nl een nieuwe metronetstudie.[10] Hierin kwamen 3 varianten voor. Alle varianten hebben twee haltes bij de Riekerpolder en Nieuw Sloten.
- Variant A loopt via Badhoevedorp, Schiphol-West (waar op termijn mogelijk een tweede passagiersterminal kan komen) naar het centrum van Schiphol.
- Variant B buigt juist naar het zuiden af, via het station Schiphol-Noord, waar een goede aansluiting kan worden geboden op streeklijnen en buslijnen naar Schiphol-Oost en Schiphol-Rijk.
- Variant C is een later ingebracht optimalisatievoorstel, waarvan de kosten niet verder zijn uitgewerkt in het rapport.
Op het tracé worden ongeveer 32.000 reizigers per dag verwacht. De kosten variëren bij de varianten A en B respectievelijk van 1,6 tot 2,1 miljard euro.
OV-chipkaart
Dit station is afgesloten met OVC-poorten. Vanuit de hal is aan de noordzijde de uitgang Zuidplein en aan de zuidzijde de uitgang Gustav Mahlerplein (ook kortweg Mahlerplein genoemd). Vanaf de beide treinperrons zijn er aan de westzijde ook uitgangen naar de Parnassusweg.
Het is een station met poortjes[11] met één OV-chipkaartgebied voor NS. Men kan van het ene naar het andere perron zonder het OV-chipkaartgebied van NS te verlaten via de roltrappen naar/van de hal en via de trappen bij de Parnassusweg, maar niet via de vaste trappen naar de hal, want de poortjes staan aan de voet van die trappen. Dit is van belang voor toegestaan terugsteken (bijvoorbeeld bij een reis van Almere naar Amsterdam Bijlmer Arena) in de spits met een dalurenabonnement waarmee vóór de spits is ingecheckt.
Er is verder een afzonderlijk OV-chipkaartgebied voor de beide metroperrons.
Fotogalerij
- Stationstoegang aan het Zuidplein; 2017.
- Stationspassage; 2017.
- Roltrappen naar metroperron; 2017.
- Digitale treinaanwijzer op station Amsterdam Zuid.
- Stationsbord.
- Tramlijn 5 op de oude route, door het station.
- Sneltram 51.
- Metro Noord/Zuidlijn.
- Bushalte op de Strawinskylaan.
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Station Amsterdam Zuid van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
50 | Station van metrolijn 50 (Ringlijn) | |
---|---|---|
Isolatorweg · Station Sloterdijk (NS) · De Vlugtlaan · Jan van Galenstraat · Postjesweg · Station Lelylaan (NS) · Heemstedestraat · Henk Sneevlietweg · Amstelveenseweg · Station Zuid (NS) · Station RAI (NS) · Overamstel · Van der Madeweg · Station Duivendrecht (NS) · Strandvliet · Station Bijlmer ArenA (NS) · Bullewijk · Holendrecht (NS) · Reigersbos · Gein |
51 | Stations van metrolijn 51 | |
---|---|---|
Centraal Station (NS) · Nieuwmarkt · Waterlooplein · Weesperplein · Wibautstraat · Amstelstation (NS) · Spaklerweg · Overamstel · Station RAI (NS) · Station Zuid (NS) · Amstelveenseweg · Henk Sneevlietweg · Heemstedestraat · Station Lelylaan (NS) · Postjesweg · Jan van Galenstraat · De Vlugtlaan · Station Sloterdijk (NS) · Isolatorweg |
52 | Stations van metrolijn 52 (Noord/Zuidlijn) | |
---|---|---|
Noord · Noorderpark · Sixhaven (gepland) · Centraal Station (NS) · Rokin · Vijzelgracht · De Pijp · Europaplein · Station Zuid (NS) |
Spoorwegstations aan de Schiphollijn |
---|
0: Weesp · 2: Diemen Zuid · 5: Duivendrecht · 10: Amsterdam RAI · 12: Amsterdam Zuid · 15: Schiphol Airport · 19: Hoofddorp · 24: Nieuw Vennep · 27: Sassenheim · 30: Leiden Centraal |