Tramlijn 24 (Amsterdam)

Tramlijn 24 met gelede wagen 710 (7G) op de Olympiaweg; 1976.

Museumtramstel 464+721 in de de Ferdinand Bolstraat. Deze tram maakte ritten op lijn 24 t.g.v. het 50-jarige bestaan op 17 oktober 1979.

Tramlijn 24 bij het Centraal Station.

Tramlijn 24 op de halte bij de Bijenkorf op het Damrak.

De Amsterdamse tramlijn 24 werd ingesteld op 17 oktober 1929 en ging de route berijden vanaf het Centraal Station via Damrak – Dam – Rokin – Vijzelstraat – Ferdinand Bolstraat – Ceintuurbaan – Roelof Hartstraat – Joh. M. Coenenstraat – Beethovenstraat – Stadionweg waar een lus door de Turnerstraat en Olympiaweg werd gereden naar een standplaats op het Stadionplein. Uitrukkende trams uit remise Havenstraat hadden echter hun standplaats op de Stadionweg op de reservehalte en reden dus niet door de lus. Voorts was er op het Stadionplein nog een aparte stadionlus aanwezig voor het opstellen van extra trams tijdens wedstrijden.

Destijds was de Stadionweg nog onbebouwd en kon worden volstaan met losse motorwagens. Later groeide de lijn echter samen met lijn 25 uit tot een drukke lijn.

In 1965 was er een plan voor een verlenging via de Parnassusweg en Buitenveldertselaan naar Buitenveldert maar door de opkomende metroplannen vond dit plan geen doorgang. Men had zelfs al 17 nieuwe dubbelgelede trams (653-669) voor de verlenging besteld en deze in 1964 in gebruik genomen. Deze werden nu gebruikt ter vervanging van vooroorlogs materieel.

Deze route zou 73 jaar ongewijzigd in gebruik blijven waarmee lijn 24 de tramlijn is waarvan de route het langst onveranderd bleef, tot op 6 mei 2003 wegens de start van de werkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn metro in de Ferdinand Bolstraat lijn 24 moest gaan omrijden vanaf de Ferdinand Bolstraat via Albert Cuypstraat – Ruysdaelstraat – Gabriël Metsustraat – Van Baerlestraat – Joh. M. Coenenstraat en verder. De omlegging "zou anderhalf jaar duren" maar duurde uiteindelijk dertien jaar en zou volgens plan pas in 2017 hersteld worden, indien de sporen in dit deel van de Ferdinand Bolstraat weer in gebruik zouden komen.[1] Van 2003 tot 2016 had lijn 24 in Amsterdam-Zuid een kronkelroute.

Per 10 december 2006 verliet lijn 24 na ruim 77 jaar de lus via de Olympiaweg en werd doorgetrokken via de in 2003 al door lijn 16 in gebruik genomen verlenging via de Amstelveenseweg en de De Boelelaan naar het VU medisch centrum aan de Gustav Mahlerlaan. Hierdoor hadden de lijnen 16 en 24 nu dezelfde eindpunten, maar tussen Museumplein en Stadionplein verschillende routes.

De keerlus van de tramlijnen 16 en 24 lag echter op een terrein dat in het kader van de plannen voor de Zuidas in 2012 bebouwd zou worden. Daarom werd deze keerlus voor eind 2011 verplaatst naar het voormalige voetbalveld direct ten noordwesten van de kruising van de Buitenveldertselaan met de De Boelelaan. Bijkomend voordeel is dat het nieuwe eindpunt recht voor de hoofdingang van de Vrije Universiteit kwam te liggen. De werkzaamheden hiervoor startten in het najaar van 2010. Hoewel tramlijn 5 vlak langs het nieuwe eindpunt rijdt is er geen spooraansluiting. Per 31 oktober 2011 kwam voor de lijnen 16 en 24 de nieuwe keerlus bij de halte De Boelelaan / VU in gebruik ter vervanging van de keerlus aan Gustav Mahlerlaan.

Na een aantal zware aanrijdingen en ontsporingen door een foutieve wisselstand zijn in 2017 de wissels van de voormalige keerlus Olympiaweg vastgezet en is de lus niet meer bruikbaar voor inkortingen en omleidingen.

In het Programma van Eisen dat de Stadsregio Amsterdam heeft opgesteld en dat het GVB heeft geaccepteerd om in aanmerking te komen voor de op 26 augustus 2010 gegunde onderhandse aanbesteding per 1 januari 2012, werd ten aanzien van lijn 24 de volgende wijziging aangekondigd:[2]

De route van de lijnen 24 en 25 door de Ferdinand Bolstraat zou worden hersteld zodra het traject tussen Albert Cuypstraat en Ceintuurbaan weer beschikbaar is. Inmiddels is tramlijn 25 in december 2013 opgeheven. In een eerder stadium had het stadsdeel Zuid laten weten de wijziging als definitief te beschouwen, maar de Stadsregio heeft geoordeeld dat deze geleid heeft tot "een aanzienlijke verslechtering van het OV in Amsterdam-Zuid".

Van 11 mei 2016 tot 18 april 2017 was lijn 24 tijdelijk opgeheven.[3] Reden voor de opheffing was dat de verbindingsbogen bij het Concertgebouw tussen de Van Baerlestraat en de Gabriël Metsustraat, die in 2000 als tijdelijke omleggingsbogen voor lijn 24 werden aangelegd, versleten waren. Hiermee verloor de Stadionweg 11 maanden zijn tramverbinding. De sporen werden alleen nog gebruikt voor remiseritten van lijn 5. Volgens de plannen kwam de oorspronkelijke route (tot 2003) via de Ferdinand Bolstraat tussen Ceintuurbaan en Albert Cuypstraat na afloop van de werkzaamheden op 18 april 2017 weer beschikbaar en keerde de lijn terug waarna toen lijn 16 tijdelijk werd opgeheven in verband met andere werkzaamheden.[4] Door de komst van metrolijn 52 per 22 juli 2018 werd naast de opheffing van lijn 16 ook de frequentie op lijn 24 teruggebracht naar 6 maal per uur behalve op zaterdagmiddag.

Tussen 6 januari 2020 en 7 juni 2021 kan lijn 24 niet door de Vijzelstraat rijden, wegens werkzaamheden (renovatie en vernieuwing) van de drie bruggen over de Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht. Gedurende deze periode rijdt lijn 24 vanaf het Weteringplantsoen via de Weteringschans naar het Frederiksplein (eindpunt). Bij het Tweede Weteringplantsoen wordt gebruik gemaakt van de calamiteitenhalte Weteringcircuit bestemd voor de trams die van de Weteringlaan naar het Frederiksplein rijden (de trams die van het Frederiksplein af komen kunnen gebruik maken van de bestaande halte Vijzelgracht op de Weteringschans).

Tussen 20 december 1932 en 9 oktober 1944 was er een korttrajectdienst 24R (Rembrandtplein) die komend vanuit Zuid eindigde op het Rembrandtplein (via de lus Reguliersbreestraat / Reguliersdwarsstraat).

• Geschiedenis GVB tramlijn 24
• Erik Swierstra - Geschiedenis van de tram in de Stadionbuurt, www.geheugenvanplanzuid.nl

Zie de categorie Tramlijn 24 (Amsterdam) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Amsterdamse tramlijnen
Huidige tramlijnen: 1 · 2 · 3 · 4 · 5 · 6 · 7 · 11 · 12 · 13 · 14 · 17 · 19 · 24 · 26 Voormalige tramlijnen: 8 · 9 · 10 · 15 · 16 · 18 · 20 · 21 · 22 · 23 · 25 · 27 · S Voormalige sneltramlijn: 51 Voormalige interlokale tramlijnen: Gooische Tram · Haarlemse Tram · Slotense tram · Sloterdijkse tram · Waterlandse Tram Museumtramlijn: Electrische Museumtramlijn Amsterdam