Eurostar

Na de voltooiing van de Kanaaltunnel in 1994 begonnen de treindiensten van de Eurostar op 14 november van datzelfde jaar. Volgens de oorspronkelijke plannen zou dit op 15 juli 1994 geweest zijn, maar door de talrijke problemen ontdekt tijdens de testritten werd de start uitgesteld tot het einde van het jaar.[4] Op 14 november startte met een beperkte treindienst, Discovery service. Pas op 28 mei 1995 werd een volledige treindienst ingevoerd.[5] Station London Waterloo deed de eerste dertien jaar dienst als Londense eindhalte, totdat in 2007 St Pancras International werd voltooid. Voor Waterloo is in 1994 wel een nieuwe terminal gebouwd met 5 sporen, maar die werd na 2007 niet meer gebruikt. Vanaf december 2018 wordt dit gedeelte van het station weer in gebruik genomen maar dan voor het binnenlandse spoorwegnet.

Waar Frankrijk bij de ingebruikname van de Kanaaltunnel al een complete hogesnelheidslijn had gebouwd van Parijs naar Calais, was het Verenigd Koninkrijk nog niet aan de bouw begonnen van een hogesnelheidslijn tussen Londen en de tunnel. De afwikkeling van kwesties als de doorsnijding van het landschappelijk fraaie graafschap Kent, en in welk station in Londen de hogesnelheidslijn zou moeten eindigen, hadden veel tijd gekost en er werd nog geoordeeld dat de bestaande verbinding toen nog niet aan haar maximale capaciteit zat. Waterloo (de tijdelijke en voormalige eindhalte van de Eurostar) ligt weliswaar in het centrum op loopafstand van de zuidoever van de Theems en daarmee ligt het gunstig voor toeristen (onder andere voor de Big Ben en het London Eye), het parlement (Palace of Westminster) en de ministeries en voor Zuid-Engeland (zuidelijk van Londen). St. Pancras ligt echter veel gunstiger ten opzichte van andere belangrijke Londense stations (zoals King's Cross en Euston) en daarmee voor de grootste en belangrijkste steden in het land. Daarnaast heeft het station betere metro-aansluitingen. En doordat met de verbouwing van St Pancras de halte King's Cross Thameslink naar St Pancras is verplaatst is dit, op de noordelijke zijde van de Theems gelegen, kopstation toch vanuit Zuid-Engeland rechtstreeks bereikbaar. In tegenstelling tot Waterloo is het station dus vanuit beide delen van het land per trein bereikbaar. Het eerste deel van de Britse hogesnelheidslijn tussen de Kanaaltunnel en Fawkham Junction is negen jaar na de indienststelling van de Kanaaltunnel, in september 2003, in dienst genomen.

Van september 2003 tot 14 november 2007 duurde de reis van Parijs naar Londen 2 uur en 35 minuten en van Brussel naar Londen 2 uur en 20 minuten.[6]

Bij de start van de treindiensten in België was de Belgische hogesnelheidslijn nog niet in dienst. De Eurostar-treinen reden tussen Lille-Europe en Brussel via de spoorlijn 94 tot Halle en verder met spoorlijn 96 tot Brussel-Zuid. Bij de eerste openstelling van de hogesnelheidslijn tot de aftakking van Antoing op 2 juni 1996, gebruikten sommige treinen de hogesnelheidslijn tot de aftakking Antoing en reden dan verder langs Bergen naar Brussel (spoorlijnen 78, 97 en 96, de route gebruikt door de Thalys in die tijd).[7] Voor de reistijd maakte het niet veel uit welke route genomen werd, daar tegenover het kleine stukje hogesnelheidslijn de route via Doornik veel korter was. Na de volledige opening van de hogesnelheidslijn op 14 december 1997 reden alle Eurostar-treinen via de hogesnelheidslijn met een reistijdwinst van ongeveer een halfuur.

Op 14 november 2007 werd het laatste deel van het hogesnelheidstraject tussen Fawkham Junction en Londen in gebruik genomen en werd het nieuwe eindpunt St Pancras International. Door deze ingebruikname van ruim 25 kilometer hogesnelheidslijn in het Verenigd Koninkrijk werd de reistijd op het traject Parijs – Londen teruggebracht tot 2 uur en 15 minuten,[8] van Brussel naar Londen reist men sindsdien in 1 uur en 51 minuten.[9]

Vanaf 18 november 1996 was, als gevolg van schade aan de Kanaaltunnel door een brandende vrachtwagen, de Eurostar-treindienst onderbroken.[5] Pas op 4 december 1996 werd de treindienst hervat met een beperkte dienstregeling omdat maar een spoor beschikbaar was in de kanaaltunnel door herstelwerkzaamheden in de andere spoortunnel.

Naast de eindbestemmingen van Brussel en Parijs wordt ook Disneyland Paris bereikt met rechtstreekse treinen. In het winterseizoen rijden er samen met Thalys Eurostar-treinen naar Bourg-Saint-Maurice en in de zomer naar Avignon. In deze stations wordt tijdelijk een perron afgesloten en zijn faciliteiten voor de verplichte check-in. In de zomer van 2013 is een experiment uitgevoerd waarbij de check-in niet op de verre stations werd uitgevoerd maar in station Lille-Europe. Hiervoor had de Eurostar naar Londen een langdurige stop, zodat alle reizigers met hun bagage de trein konden verlaten en de grensformaliteiten en bagagecontrole in het station werden uitgevoerd, waarna de reiziger in dezelfde trein konden instappen. In de andere richting reden de treinen door zonder te stoppen.

Aanvankelijk was het de bedoeling dat er doorgaande diensten zouden komen naar steden in midden Engeland zoals Birmingham en Manchester. Een deel van de Eurostar-stellen had om deze reden ook een kortere lengte. De afkorting van deze afwijkende stellen was dan ook NOL (North of London). Door de opkomst van de lowcost-luchtvaartmaatschappijen werd de concurrentie op prijzen en reistijden te groot en is later afgezien van deze verbindingen. Ook terwijl dit technisch wel mogelijk zou zijn geweest na de ingebruikname van London St. Pancras.

Ter gelegenheid van 20 jaar Eurostartreindienst werden op 28 januari 2014 te Brussel de nieuwe uniformen en ook de nieuwe treinstellen van het type e320 / class 374 gepresenteerd.[10]

Amsterdam

Eurostar te station Amsterdam Centraal in 2018.

Op 14 november 2007 werd bekendgemaakt dat een verlenging van de treindienst van Brussel naar Amsterdam, respectievelijk Keulen wordt bestudeerd. Hiervoor zal dan gebruikgemaakt gaan worden van de nieuwe hogesnelheidslijnen op deze routes.[11]

Op 27 september 2013 tekenden de NS en Eurostar een contract voor een rechtstreekse verbinding Londen – Amsterdam (2 keer per dag) vanaf 11 december 2016, ongeveer drie jaar later dan oorspronkelijk de bedoeling was.[12] Dit werd eerst ongeveer een jaar uitgesteld tot 4 november 2017, maar ook deze datum bleek niet haalbaar. De Eurostardienst naar Amsterdam is op 4 april 2018 opgestart. De 'rechtstreekse' Eurostar-treinen van Amsterdam zouden pas in 2020 gaan rijden.[2] Voorlopig rijden alleen de treinen in de richting Londen – Amsterdam rechtstreeks. In de richting naar Londen moeten alle reizigers in Brussel-Zuid uitstappen en aldaar de grenscontroles en veiligheidscontroles ondergaan.[13][14][15] Dit omdat de Nederlandse overheid tijd nodig heeft om de grenscontroles te regelen en internationale verdragen gesloten moeten worden voor de specifieke veiligheid- en grenscontroles van de Eurostartreinen.[16]

De eerste rechtstreekse rit met (genodigde) passagiers van Londen naar Amsterdam vond plaats op 20 februari 2018.[17] Vanaf 30 april 2020 zijn er grenscontroles op station Amsterdam Centraal waardoor er, zonder controles onderweg, rechtstreeks van Amsterdam naar Londen kan worden gereisd.[18] Vanuit station Rotterdam Centraal kan vanaf 18 mei 2020 zonder overstappen naar London worden gereisd.[19]

Eurostar heeft 3 verschillende reisklassen:

• Standard: basisformule met gereserveerde zitplaatsen in een 2-2-configuratie en de mogelijkheid om snacks in de bar aan te schaffen.
• Standard Premier: een formule gericht op reizigers die net iets meer willen, gereserveerde zitplaatsen in 2-1-configuratie en een geserveerde lichte maaltijd aan boord.
• Business Premier: de formule voor zakenreizigers met een check-intijd van 10 minuten, toegang tot de EurostarLounges in Brussel-Zuid, Paris Gare du Nord, London St Pancras en Ebbsfleet International, gereserveerde zitplaatsen in 2-1-configuratie en een geserveerde maaltijd aan boord.

Voor 1 september 2010 had Eurostar iets andere namen: Business Premier en Standard waren hetzelfde, maar Standard Premier was Leisure Select. In deze laatste klasse werd echter een volledige maaltijd aangeboden (dezelfde als in Business Premier, inclusief champagne), daar waar in Standard Premier nu slechts een lichte maaltijd wordt geserveerd.

Voor de Eurostar geldt ook een check-intijd waarbij men zijn ticket zelf door een tourniquet moet laten lezen waarna men toegang tot de lounge krijgt.

• Standard en Leisure Select / Standard Premier: minimum 30 minuten
• Business Premier en Eurostar Carte Blanche-leden: minimum 10 minuten

Verder vindt er net als op een vliegveld een veiligheidscontrole maar ook een paspoortcontrole plaats omdat men naar een niet-Schengenland reist. Ook dient men te wachten in de lounge en kan men pas instappen als op het beeldscherm boarding now wordt aangegeven.

Sinds 1999 is er ook een overkoepelend orgaan, Eurostar Group. De Eurostar Group is een joint venture waarin drie exploitanten deelnemen:

• De Franse nationale spoorwegmaatschappij SNCF
• De Belgische nationale spoorwegmaatschappij NMBS
• Eurostar UK

Eurostar UK nam de exploitatie van het Engelse deel van de Eurostar op zich na de ontbinding van de Engelse nationale spoorwegen (British Rail). Het management van Eurostar UK wordt uitgevoerd door een ander bedrijf, ICRR, dat op haar beurt weer eigendom is van de Engelse busmaatschappij National Express (40%), SNCF (55%) en NMBS (5%). Na verkoop van aandelen Eurostar UK werd de verhouding per 4 maart 2015:[22]

• SNCF (55%),
• Caisse de dépôt et placement du Québec (30%),
• Hermes Infrastructure (10%),
• NMBS (5%).

• Officiële website van Eurostar

Zie de categorie Eurostar van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.